در این پژوهش از رکوردهای شیر روز آزمون گاوهای هلشتاین استان تهران که توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور طی سال های 1376 تا 1388 گردآوری شده بود، استفاده گردید. ویرایش داده های خام توسط نرم افزارهای بانک اطلاعاتی اکسل و فاکس پرو انجام شد که در آن تعداد روزهای شیردهی به روز 4 تا 305 و سن نخستین زایش به ماه 18 تا 36 محدود گردید. داده های نهایی شامل 122850 رکورد شیر روز آزمون مربوط به 12285 رأس گاو هلشتاین شکم اول (هر گاو با 10 رکورد) در 147 گله بود. تجزیه و تحلیل سازه های محیطی توسط یک مدل مختلط خطی اجرا گردید. در مدل مزبور، گروه تولید، سال زایش، فصل تولید، نوع اسپرم، اثرات متقابل دو طرفه، و متغیرهای کمکی مربوط به تابع ویلمینک، سن گاو هنگام رکوردگیری و درصد ژن هلشتاین، و اثر تصادفی پدر حیوان قرار داده شد. تجزیه و تحلیل ژنتیکی داده ها با استفاده از یک مدل تابع کواریانس بر اساس چند جمله ای های متعامد لژاندر انجام شد. کلیه اثرات گنجانده شده در مدل مختلط، بر رکوردهای شیر روز آزمون اثر معنی دار آماری داشتند (001/0p<). کمترین و بیشترین واریانس ژنتیکی فزایشی به ترتیب مربوط به ابتدا (678/3) و انتهای (305/8) دوره شیردهی بود. بیشترین واریانس محیط دائمی و باقیمانده به ترتیب در انتها (71/17) و ابتدای (25/19) دوره شیردهی بدست آمد. کمترین وراثت پذیری شیر روز آزمون در ماه اول شیردهی (099/0) و بزرگترین آن مربوط به ماه شیردهی هفتم (251/0) بود. میانگین وراثت پذیری و تکرارپذیری رکوردهای شیر روز آزمون در طول دوره شیردهی به ترتیب 21/0 و 64/0 برآورد گردید. همبستگی های ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی میان رکوردهای روز آزمون با افزایش فاصله بین آنها کاهش نشان داد. پیشرفت ژنتیکی سالانه برای صفت شیر 305 روز، 414/18 کیلوگرم (با اشتباه معیار 741/3 کیلوگرم) برآورد شد که به لحاظ آماری معنی دار بود (0001/0p<).