نام پژوهشگر: الهه گلی

تحلیل ترمودینامیکی مکانیسم ابر در جنوب ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هرمزگان - دانشکده علوم پایه 1391
  الهه گلی   حسن لشکری

به منظور تعیین الگوی همدیدی و شرایط ترمودینامیکی ابر در جنوب کشور به بررسی 98 مورد رخداد بارش در دوره آماری 11 ساله (2009-1999)، از آمار مربوط به بارش 12 ایستگاه سینوپتیک منطقه جنوب ایران استفاده گردید. بررسی های آماری نشان می دهند که در طی دوره زمانی مورد مطالعه فصل زمستان دارای بیشترین بارش بوده است. بر اساس معیار درگیر بودن حداقل دو ایستگاه در منطقه و حداقل دوام دو روزه بارش، 27 روز بارش در منطقه جنوب کشور برای بررسی نوع و ارتفاع ابر انتخاب گردید. به منظور تعیین الگوی همدیدی بارش، نقشه های فشار، سرعت قائم، نم ویژه، جهت و سرعت باد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که برای وقوع بارش در منطقه سه الگوی سینوپتیکی وجود دارد. نوع اول، هسته کم فشار سودان و هسته واچرخندی مدیترانه و سیبری که در بارش استان فارس موثر هستند. زبانه های واچرخند مدیترانه در پشت سامانه سودانی باعث ریزش هوای سرد و زبانه های واچرخند سیبری باعث فرارفت گرم و مرطوب به جلوی سامانه شده اند، و باعث تقویت سامانه سودانی شده است. نوع دوم، در این الگو که معرف بارش استان هرمزگان است، هسته کم فشار سودان زبانه های آن تا نواحی جنوبی ایران کشیده شده و هسته واچرخند سیبری در شمال ایران مستقر شده است. نوع سوم، این الگو معرف بارش مشترک دو استان است، هسته کم فشار سودان و هسته های واچرخندی سیبری و دریای عرب و عمان تشکیل شده است. زبانه های واچرخند دریای عرب باعث فرارفت هوای گرم و مرطوب به جلوی سامانه سودانی شده است. هسته های نم ویژه قوی و امگای منفی شرایط ایجاد ابر در منطقه را فراهم نموده اند. به منظور تعیین الگوی ترمودینامیکی ابر در منطقه، نمودارهای skew-t و نقشه های سرعت قا ئم مورد بررسی قرار گرفته شده است. با توجه به قرار گرفتن استان هرمزگان در نزدیکی آب های گرم عرض های پائین مقدار رطوبت نسبی زیاد است و هوا در ترازهای پائینی به اشباع می رسد. همچنین lcl در سطح فشاری پائین تری نسبت به شیراز قرار گرفته است. ابر در بندرعباس به علت وجود هوای مرطوب و ارتفاعات شمال استان بیشتر بر اثر همرفت هوای گرم و مرطوب از روی دریاهای گرم عرض های پائین به سمت ساحل سردتر و همچنین بر اثر صعود آرام هوا به دلیل ارتفاعات شکل می گیرد. در شیراز با توجه به ارتفاعات و سرعت قائم زیاد در منطقه ابرها بیشتر بر اثر صعود آرام کوهستانی شکل می گیرند.