نام پژوهشگر: عبداللّه طلوعی آذر

تحلیل عاطفی و بررسی همسویی آن با صور خیال در اشعار قیصر امین پور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  معصومه احمدی   عبداللّه طلوعی آذر

عاطفه، مهمترین عنصر سازنده شعر است و خواننده نیز بیشترین تأثیر را از جنبه عاطفی آن می گیرد. اگر عناصر صوری یعنی خیال، زبان و موسیقی، حسّ زیبایی پسندی مخاطب را اقناع می کنند، عاطفه به باطن او نقب می زند و زیبایی های معنوی ای را که پنهان تر و البته متعالی تر از زیبایی صورت هستند، نشانش می دهد. انسان بنا بر سرشتی که دارد، دوست دارد دیگران در عواطف او شریک باشند و او نیز البته چنین همنوایی ای با همنوعان خویش حس می کند. هنر، وسیله این همنوایی است و پلی که بین عواطف هنرمند و مخاطب ساخته می شود. . گاهی عنصر «عاطفه» اصلی ترین نقش را در محور تبدیل زبان قراردادی به زبان شعر دارد و حتی ممکن است از عناصر دیگر شعرساز از قبیل انواع ایماژ یا مجاز و...به هیچ وجه استفاده نشود اما زبان به اعتبار کارکرد زیبای «عاطفی» به شعر تبدیل شود. عاطفه آن حالت احساسی است که از وقایع بیرونی یا ذهنی به انسان دست می دهد. واکنش انسان در برابر رخدادهای عینی، حالت عاطفی انسان است. گریستن، خندیدن، اندوه، شادی، تعجب، تأثر، امید، یأس و ... مصادیق عاطفه اند که در وجود آدمی به صورت ملموس دیده می شوند. شعرهای امین پور را تصویرهای حسی و عاطفی پر کرده است و همین تصویرهای حسی است که به شعر وی وجهی عاطفی می بخشد. شاعر برای بیان عواطف و احساسات خود از انواع صور خیال بهره می گیرد، بیشترین عنصر خیالی که در دفاتر شاعر نمود پیدا کرده است تشبیه است و پس از تشبیه، استعاره زیبایی را در شعر پدید آورده است. عناصر عاطفی در 4 دفتر شعر امین پور به شکل های (خشم و نارضایتی، ترس، غم و اندوه، یأس و امید، نوستالژی و عشق و...) نمود پیدا کرده است. واژگان کلیدی: عناصر معنوی، عاطفه، صورخیال، شعر معاصر، قیصر امین پور.