نام پژوهشگر: سیدحسین ثنایی نژاد
نفیسه سیدنژادگل خطمی سیدحسین ثنایی نژاد
تخمین بارش و دمای مساحتی روزانه نیاز اساسی بسیاری از تحلیل ها و الگوهای آب و هواشناسی است. این کار براساس تحلیل منطقه ای انجام می شود. روش های متعددی برای این منظور وجود دارد. با وجود روش های جدید، روش های قدیمی اصلاح و به کار گرفته می شوند. یکی از این روش ها idw است که درونیابی در هر نقطه را با وزن دهی به فاصله آن نقطه تا ایستگاه مبنا انجام می دهد. آن را با اضافه کردن وزن جدید ارتفاع اصلاح و روش درونیاب midw نامیده اند. این اصلاحات شامل دو حالت است. اول "نسبت ارتفاع به فاصله" و دوم "معکوس حاصلضرب ارتفاع در فاصله" است. پژوهش حاضر موارد زیر را در تعیین بهترین معادلات درونیاب منطقه ای بررسی کرده است: تعمیم midw به چیدمان های مختلف ارتفاع و فاصله (4چیدمان، مطالعه موردی: 71 بارش روزانه)، بی بعدسازی وزن ها (یک پارچه و دوپارچه) براساس نوع رابطه ای که به کار می رود، به کارگیری عملگرهای فازی (جمع، ضرب، بیشینه، کمینه و مجذور مربعات) در یکپارچه سازی وزن ها (215 بارش روزانه). هم چنین برای مقایسه روش ها، معادلات idw بسط داده و روش های مرسوم مانند کریجینگ (معمولی و عام)، تیسن و میانگین ریاضی انجام شده است. الگوریتم ژنتیک برای یافتن پاسخ های بهینه به کار گرفته شد. چون بارش تغییر پذیرتر از دما است، تاکید اصلی بر بارش روزانه است. نتایج نشان داد که بی بعد سازی "یکپارچه" (71%) سهم بیشتری نسبت به "دوپارچه" (13%) در بهینه سازی انواع midw دارد. جواب های بهینه در درجه اول با چیدمان " حاصلضرب معکوس ارتفاع و فاصله" (54%) و در درجه دوم با "نسبت ارتفاع به فاصله" (31%) همراه است. عملگرکمینه بهترین عملگرفازی (سهم 57%) و عملگرضرب (سهم 31%) بعد از آن رتبه بندی می شوند. استفاده از چیدمان های مختلف ارتفاع، فاصله و عملگرهای مختلف فازی امکان رسیدن به بهترین رابطه درونیاب منطقه ای midw را فراهم می کند. نتایج درونیابی دما مشابه باران روزانه و با میانگین mse کمتر است. مقایسه روش های درونیابی براساس میانگین mse نشان داد که بهترین روش، روش idw با احتساب شعاع تاثیر است. برآورد بارش و دمای مساحتی با این روش انجام شد. تحلیل ها بر روی 49 ایستگاه باران سنج و 18 ایستگاه دماسنج حوضه آبریز دشت مشهد واسنجی شد.
مرتضی کفاش سیدحسین ثنایی نژاد
برای اعتبارسنجی دمای سطح زمین (lst) سنجنده مودیس ماهواره های ترا و آکوا، اندازه گیری های زمینی دمای سطح در منطقه کویر بجستان (سعدالدین) انجام گرفت. در این مطالعه از 6 دماسنج ساخته شده با سنسور حرارتی smt160، برای اندازه گیری دما استفاده شد. تصاویر ماهواره-ای در 15 برداشت روز و 15 برداشت شب هوای بدون ابر در روزهای داده برداری از سایت مودیس استخراج گردید و با داده های میدانی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان دهنده آن بود که در منطقه مورد مطالعه، محصولات دمایی mod11a1 و myd11a1 مودیس کم برآورد دمایی بین 5/1 تا 4 درجه سانتی گراد را داشتند. مقایسه بین داده های روزانه و شبانه lst مودیس با داده های میدانی حاکی از دقت بهتر داده های شبانه مودیس نسبت به داده های دمای سطح روزانه بود. تصاویر ماهواره های ترا و آکوا با یکدیگر مقایسه گردید و نتایج نشان دهنده ی ضریب تعیین بالای 9/0 و rmse کمتر از 4 در هر دو ماهواره در مقابل اندازه گیری های میدانی بود. نتایج همچنین نشان داد که وجود ابر در منطقه و تصویر ماهواره ای باعث کاهش چشمگیر دمای پیکسل های روی تصویر می شود. با توجه به این نتایج، تصحیح داده های دمایی مودیس در مطالعات محققین برای مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از روابط ذکر شده در این مطالعه توصیه می گردد. پیشنهاد می شود این پژوهش در پوشش های گیاهی وسیع و در زمان های مختلف نیز صورت پذیرد.