چهار آزمایش طراحی شد و به ترتیب انجام گرفت. در آزمایش اول علوفه ذرت درشت و ریز در مقیاس آزمایشگاهی به همراه چهار درصد روغن سویا یا فاقد آن، سیلو شدند. افزودن روغن سویا به ذرت سیلویی درشت یا ریز سبب شد ph محتویات سیلو افزابش یابد. در آزمایش دوم ویژگی های تجزیه پذیری ذرت سیلویی مشخص شد. در آزمایش سوم برای تعیین روند هضم در شکمبه گوسفند، از چهار راس میش دو ساله فیستوله دار در قالب یک طرح گردشی چهار در چهار استفاده شد. جیره های آزمایشی عبارت بودند از: 1) جیره ذرت سیلویی درشت 2) جیره ذرت سیلویی درشت و چهار درصد روغن سویا 3) جیره ذرت سیلویی ریز 4) جیره ذرت سیلویی ریز و چهار درصد روغن سویا. محتویات شکمبه در سه، هفت و نیم و دوازده ساعت پس از مصرف خوراک، از فیستولای شکمبه ای خارج و فراسنجه های شکمبه مشخص شد. مصرف ماده خشک و آلی، الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی و الیاف موثر فیزیکی در جیره های ذرت سیلویی درشت و مصرف عصاره اتری در جیره های دارای روغن به صورت معنی داری بیشتر بودند. قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی تحت تاثیر معنی دار اندازه ذرات ذرت سیلویی، در جیره های ذرت سیلویی درشت بیشتر بوده ولی قابلیت هضم کربوهیدرات های غیرالیافی در جیره های حاوی مکمل روغن بیشتر بودند. سه ساعت بعد از مصرف خوراک، ph، کربوهیدرات های غیر الیافی، میانگین هندسی، سقف شکمبه ای و مخزن ذرات غیر قابل عبور درجیره-های ذرت سیلویی درشت و مخزن ذرات قابل عبور در جیره های ذرت سیلویی ریز و عصاره اتری در محتویات شکمبه جیره های دارای مکمل روغن به صورت معنی داری بیشتر بودند. هفت ونیم ساعت بعد از مصرف جیره، ph و هفت ونیم ساعت و 12 ساعت بعد از مصرف جیره، کربوهیدرات های غیر الیافی در محتویات شکمبه جیره های ذرت سیلویی درشت به صورت معنی داری بیشتر بود. در آزمایش چهارم در بخش عملکرد گاوهای شیرده، از هشت راس گاو شیرده هلشتاین در مرحله سوم شیردهی استفاده شد. جیره ها عبارت بودند از: 1) جیره ذرت سیلویی درشت و چهار درصد چربی خنثی، 2) جیره ذرت سیلویی درشت و چهار درصد روغن سویا 3) جیره ذرت سیلویی ریز و چهار درصد چربی های خنثی 4) جیره ذرت سیلویی ریز و چهار درصد روغن سویا. افزایش وزن گاوها و اندازه عددی مصرف ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، عصاره اتری، الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی و اسیدی و الیاف موثر فیزیکی تحت تاثیر معنی دار اندازه ذرات، در جیره های ذرت سیلویی درشت بیشتر بودند، ولی قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، عصاره اتری و الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی در جیره های ذرت سیلویی ریز به صورت معنی داری بیشتر بودند. تولید شیر تصحیح نشده در جیره های ذرت سیلویی درشت و تولید شیر تصحیح شده در جیره های دارای مکمل چربی خنثی، درصد و محصول چربی شیر و کل مواد جامد شیر در جیره های دارای چربی خنثی و محصول پروتیین شیر در جیره های ذرت سیلویی درشت به صورت معنی داری بیشتر بودند. کلمات کلیدی: اندازه ذرات، الیاف موثر فیزیکی، مخزن ذرات قابل عبور و غیر قابل عبور شکمبه ای، گاو هلشتاین، مکمل روغن سویا، مکمل چربی خنثی.

این آزمایش در دو مرحله انجام گرفت، مرحله اول به منظور تعیین فراسنجه های هضمی شکمبه ای ماده خشک ، پروتئین خام و فیبر موثر فیزیکی علوفه یونجه با دو اندازه ذره و کنجالۀ کانولای فراوری شده با اسید کلریدریک 5% ، و مرحله دوم با هدف بررسی اثرات تغذیۀ علوفه یونجه با دو اندازه ذره و کنجاله کانولای فراوری شده بر مصرف خوراک، قابلیت هضم، فعالیت جویدن، توزیع اندازه ذرات، ارزش تغذیه ای، متابولیت های شکمبه ای، پایداری سقف شکمبه ای و مؤثر بودن فیزیکی الیاف نامحلول در شویندۀ خنثی موثر انجام شد. تیمارها شامل: 1) کنجاله کانولای فراوری شده و یونجه بلند 2) کنجاله کانولای فراوری شده و پودر یونجه 3) کنجاله کانولای فراوری نشده و یونجه بلند 4) کنجاله کانولای فراوری نشده و پودر یونجه، بودند. در این آزمایش از 4 رأس گوسفند نژاد زل فیستوله گذاری شده در شکمبه با میانگین وزنی 2 ± 30کیلوگرم استفاده شد. برای انجام مرحله اول، دو تکرار از هر نمونه (حدود 3 گرم) در کیسه های نایلونی به ابعاد 7×14 سانتی متر و قطر منفذ 5 ±40 میکرون در شکمبه گوسفندان تغذیه شده با جیره علوفه ای در حد نگهداری در ساعات متوالی صفر، 3، 6، 9، 12، 24، 36، 48، 72 و 96 ساعت شکمبه گذاری شدند. مرحله دوم آزمایش در 4 دورۀ 28 روزه (14روز برای عادت دهی، 7روز جمع آوری خوراک مصرفی و مدفوع ، 1روز نرخ ترشح بزاق، 1روز اندازه گیری فعالیت جویدن و 7 روز برای تعیین توزیع اندازه ذرات محتویات گوارشی و سقف شکمبه ای) انجام شد. داده های حاصل از آزمایشات فوق در قالب طرح کاملاً تصادفی و به روش فاکتوریل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میانگین فراسنجه های تجزیه پذیری شکمبه ای ماده خشک، پروتئین خام و فیبر نامحلول در شوینده خنثی کنجاله کانولا به طور معنی داری تحت تأثیر اسید مورد استفاده قرار گرفت. همچنین این فراسنجه ها برای علوفه یونجه تحت تأثیر اندازه ذرات علوفه قرار گرفت. استفاده از اسید و اندازه ذرات مختلف، بخش بالقوه قابل تجزیه و نرخ تجزیه پذیری ماده خشک کنجاله کانولا و علوفه یونجه را همراه با کاهش اندازه ذرات یونجه در شکمبه کاهش داد. همچنین استفاده از اسید، تجزیه پذیری فیبر نامحلول در شوینده خنثی کنجاله کانولا را در شکمبه افزایش داد، لیکن با کاهش اندازه ذرات یونجه، تجزیه پذیری فیبر نامحلول در شوینده خنثی کاهش را نشان داد. نتایج تجزیه پذیری پروتئین خام نشان داد که تجزیه پذیری پروتئین خام کانولای فراوری شده به میزان معنی داری در شکمبه کاهش یافت، در مورد یونجه نیز با کاهش یافتن اندازه ذره یونجه تجزیه پذیری پروتئین خام کاهش یافت. نتایج آزمایش دوم نشان داد که فراوری کنجاله کانولا باعث کاهش ماده خشک و ماده آلی مصرفی دام ها شد اما این تأثیر معنی دار نبود. مصرف فیبر مؤثر فیزیکی با کاهش اندازه ذرات کاهش یافت ولی فراوری کانولا تأثیری روی مصرف آن نداشت. با کاهش اندازه ذرات مواد خوراکی مقدار مصرف ماده خشک به طور معنی داری افزایش یافت. به دنبال افزایش مصرف ماده خشک، مقدار مصرف ماده آلی، پروتئین خام و کربوهیدرات های غیر فیبری نیز در در تیمارهای حاوی پودر یونجه در مقایسه با تیمار حاوی اندازه ذرات بلند یونجه به طور معنی داری افزایش یافتند، اما نسبت فیبرنامحلول درشوینده خنثی مؤثر فیزیکی مصرفی (درصد ماده خشک مصرفی) و مصرف روزانه فیبرنامحلول درشوینده خنثی مؤثر فیزیکی (کیلوگرم) به طور معنی داری کاهش یافت. اندازه ذرات روی قابلیت هضم تمام ترکیبات شیمیایی تأثیر داشت به طوری که قابلیت هضم ماده آلی، پروتئین خام، خاکستر و فیبرنامحلول درشوینده خنثی با کاهش اندازه ذرات و در تیمارهای فراوری نشده کاهش یافتند. فراوری کنجاله کانولا قابلیت هضم الیاف نامحلول در شوینده خنثی، چربی خام و خاکستر را کاهش و قابلیت هضم پروتئین خام وکربوهیدرات های غیر فیبری را افزایش داد ولی کاهش قابلیت هضم فیبرنامحلول درشوینده خنثی معنی دار نبود. در تیمارهای حاوی یونجه ریز، فراوری کانولا قابلیت هضم کربوهیدرات غیر فیبری را نیز کاهش داد ولی این کاهش معنی دار نبود. بیشترین قابلیت هضم مربوط به تیمارهای حاوی اندازه ذرات بلند و کنجاله فراوری شده بود. با فراوری کنجاله کانولا مدت زمان صرف شده برای خوردن، نشخوار و کل فعالیت جویدن کاهش یافت. فراوری کنجاله کانولا فقط زمان مصرف فیبرنامحلول درشوینده خنثی مؤثر فیزیکی را کاهش داد. زمان نشخوار به ازای هر واحد الیاف نا محلول در شوینده خنثی و فیبرنامحلول درشوینده خنثی مؤثر فیزیکی مصرفی با فراوری کانولا کاهش یافت. کل فعالیت جویدن برای تیمارهای دارای یونجه ریز به ازای هر واحد الیاف نا محلول در شوینده خنثی مصرفی کاهش یافت. زمان نشخوار و کل فعالیت جویدن در تیمارهای دارای کنجاله فراوری شده کاهش یافت. بررسی نتایج مربوط به توزیع اندازه ذرات محتویات شکمبه در طی ساعات مختلف نشان داد که، در کلیه تیمارها با افزایش مدت زمان پس از مصرف خوراک درصد فراوانی ماده خشک باقیمانده روی الک های 35/6، 75/4 و 35/3 کاهش یافته و روی الک های 68/1، 18/1، 8/0 و 5/0 میلی متر افزایش یافت، که نشان دهنده کاهش اندازه ذرات در طی فرایندهای نشخوار و هضم می باشد. علاوه بر این، بیشتر بودن درصد فراوانی ماده خشک باقیمانده روی الک های بالایی برای تیمارهای مختلف در هر یک از ساعت های پس از مصرف خوراک مربوط به توزیع اندازه ذرات تیمارهای مختلف می باشد. تیمار حاوی اندازه ذرات بلند علوفه یونجه، به دلیل داشتن نسبت بیشتری از ذرات بلند ( 19 میلی متری) دارای درصد فراوانی ماده خشک بیشتری روی الک های بالایی بود.