نام پژوهشگر: علی حسین زلده دلیر

تأثیر جریان گردابی در تخلیه رسوبات از مجاورت تخلیه کننده های تحتانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده کشاورزی 1391
  میلاد عبداله پور   علی حسین زلده دلیر

در روش رسوب شویی تحت فشار، رسوباتی که از قبل در مخزن نهشته شده اند، به وسیله باز نمودن دریچه تخلیه کننده تحتانی سد همراه با آب خروجی از دریچه ها شسته شده و از آن خارج می شود. این مطالعه به منظور توسعه روش موثر برای تخلیه رسوبات انجام گردیده تا به کمک آن حجم رسوبات از مخازن سد ها کاسته شود. در این تحقیق با کارگذاری سازه های شمع، صفحات مستغرق و نیم استوانه در جلوی تخلیه کننده تحتانی تأثیر این سازه ها در ایجاد جریان گردابی برای تخلیه رسوبات مورد آزمایش قرار گرفت. شمع ها با فواصل مختلف نسبت به همدیگر و دریچه کار گذاشته شدند. نتایج بررسی ها نشان داد که عملکرد آن در فاصله 5/7 سانتی متری بهتر بوده بطوری که در ارتفاع سطح آب 50، 30 و 15 سانتی متر، حجم رسوب شویی به ترتیب به میزان 76، 113 و 141 درصد افزایش یافت. صفحات مستغرق نیز در فواصل مختلف از دریچه و در سه زاویه متفاوت نسبت به راستای جریان کار گذاشته شد. بررسی ها نشان داد زمانی که فاصله صفحات مستغرق نسبت به دریچه تحتانی 5/1 سانتی متر و زاویه آنها °5/22 باشد، بر شدت جریان گردابی افزوده شده به طوری که حجم رسوب شویی برای ارتفاع سطح آب 50، 30 و 15 سانتی متر به ترتیب برابر 481، 1/337 و 5/163 درصد افزایش یافت. با کارگذاری سازه نیم استوانه در جلوی تخلیه کننده تحتانی تأثیر این سازه در ایجاد جریان گردابی برای تخلیه رسوبات مورد آزمایش قرار گرفت. در زیر سازه، شکاف هایی در ارتفاع و طول های مختلف ایجاد گردید به طوری که بالای شکاف هم سطح رسوبات در مخزن و قسمت پایین دریچه بود. آزمایش ها بر روی سازه نیم استوانه در قطر ها و ارتفاع سطح آب مختلف انجام پذیرفت. بررسی ها نشان داد که تغییرات حجم رسوب شویی در یک سطح آب حساسیت کمتری نسبت به طول شکاف دارد. ولی در حالتی که نسبت قطر سازه به طول شکاف برابر 2 می باشد (2=da/la )، مقدار رسوب شویی بیشتری اتفاق افتاد. تغییرات حجم رسوب شویی نسبت به ارتفاع شکاف زیاد بوده به طوری که در نسبت ارتفاع شکاف به قطر سازه نیم استوانه برابر 6/0، حجم رسوب شویی به میزان قابل توجهی افزایش یافت. هم چنین با قطر سازه 5/2 برابر قطر تخلیه کننده، بیشترین حجم رسوب شویی حاصل شد و در این حالت حجم رسوب شویی نسبت به حالت بدون قرار گیری سازه 30 برابر شد.