نام پژوهشگر: شعبانعلی مافی پاشاکلایی
زکیه احمدی شورکایی شعبانعلی مافی پاشاکلایی
مگس میوه ی مدیترانه ای، ceratitis capitata (wiedemann) یکی از مخربترین آفات محصولات باغی در سطح جهان به شمار میرود که در سالهای اخیر، طغیان آن در باغهای مرکبات شمال ایران گزارش شده است. به دلیل اهمیت استفاده از رژیمهای غذایی مناسب در پرورش انبوه و مطالعات زیستشناختی و رفتارشناختی این آفت، در این پژوهش، تاثیر سه رژیم غذایی لاروی و چهار رژیم غذایی حشرات کامل بر نشوونما و تولیدمثل آن مورد ارزیابی قرار گرفت. لاروها در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±25 درجهی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دورهی نوری13 ساعت روشنایی و 11 ساعت تاریکی)، روی سه رژیم غذایی مصنوعی شامل: (1) سبوس گندم+ شکر+ مخمر آبجو+ اسید هیدروکلریک+ بنزوات سدیم+ آب مقطر، (2) جوانهی گندم+ سبوس گندم+ شکر+ مخمر آبجو+ کازئین+ اسید آسکوربیک+ اسید سوربیک+ آب مقطر و (3) پروتیئن سویا+ شکر+ بنزوات سدیم+ اسید هیدروکلریک+ آب مقطر پرورش یافتند. سپس، حشرات کامل ظاهر شده با چهار رژیم غذایی مختلف شامل (1) محلول آب عسل 10 درصد، (2) پروتئین هیدرولیزه و شکر به نسبت 1 به 3، (3) مخمر و شکر به نسبت 1 به 3 و (4) مخمر، شکر و میوهی موز به نسبت 1: 3: 6 تغذیه شدند. آزمایشها در قالب طرح کاملاً تصادفی و با 50 تکرار انجام شدند و دادههای به دست آمده با استفاده از نرمافزار sas و آزمون lsd مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده، کوتاهترین طول دورهی لاروی (07/0±7/6 روز)، بیشترین درصد زندهمانی لاروها (61/2±3/69 درصد)، بیشترین وزن شفیرهها (007/0±67/9 میلیگرم) و بیشترین وزن حشرات ماده (2/0±3/7 میلیگرم)، در رژیم غذایی شمارهی 2 (با پایهی جوانهی گندم) به دست آمدند، هر چند که با مقادیر به دست آمده از رژیم غذایی شمارهی 1 (با پایهی سبوس گندم)، تفاوت معنیداری نداشتند. بیشترین درصد ظهور حشرات کامل (67/0±9/89 درصد) در رژیم غذایی شمارهی 1 به دست آمد و اختلاف آن با رژیم غذایی شمارهی 2 معنیدار نبود. رژیم غذایی شمارهی 3 که ترکیب اصلی آن پروتئین سویا و فاقد مخمر آبجو بود، بر بسیاری از فراسنجههای نشوونمایی مگس میوهی مدیترانهای تاثیر منفی گذاشت، به طوری که طولانیترین دورهی لاروی (11/0±54/7 روز)، کمترین درصد زندهمانی لاروها (3/1±60 درصد)، کمترین درصد ظهور حشرات کامل (85/0±84/79 درصد) و کمترین وزن شفیرهها (06/0±98/8 میلیگرم) به این رژیم غذایی اختصاص داشتند. همچنین، نتایج مربوط به تاثیر رژیمهای غذایی حشرات کامل نشان دادند که مگسهایی که در دورهی لاروی از رژیمهای غذایی حاوی سبوس یا جوانهی گندم به علاوهی مخمر آبجو و در دورهی حشرهی کامل از مخلوط مخمر+شکر تغذیه نموده بودند، از بیشترین طول دورهی تخمریزی (85/0±75/23روز)، بیشترین میانگین زادآوری (9/5±16/115 عدد تخم به ازای هر فرد ماده در طول عمر) و بیشترین درصد تفریخ تخم (64/2±1/78 درصد) برخوردار بودند. به عنوان یک نتیجهگیری کلی، استفاده از رژیمهای غذایی بر پایهی جوانه یا سبوس گندم برای پرورش انبوه لاروها و مخلوط مخمر+ شکر به منظور تغذیهی حشرات کامل مگس میوهی مدیترانهای توصیه میشود.