به منظور بررسی اثر افزودن مکمل های مختلف چربی در جیره دوره انتقال، 30 رأس گاو شیری هلشتاین آبستن سنگین، همگی شکم چهارم، با میانگین وزن بدن 41±794 کیلوگرم و روزهای آبستنی 5±250 روز به طور تصادفی به جیره های آزمایشی حاوی پودر چربی پالم (تیمار 1)، روغن مایع سویا (تیمار 2) یا دانه کامل سویای تف داده، به عنوان مکمل حاوی روغن، (تیمار 3) اختصاص داده شدند. پس از 14روز عادت دهی به جایگاه، دام ها به مدت 3 هفته پیش و 3 هفته پس از زایش در حد مصرف اختیاری با جیره های آزمایشی تغذیه شدند. مقادیر خوراک مصرفی روزانه، تولید و ترکیب شیر، پروفایل اسیدهای چرب در چربی شیر، تغییر وزن دام ها و توازن انرژی جیره ها تعیین شد. غلظت متابولیت ها، هورمون ها و پروفایل اسیدهای چرب نمونه های پلاسما در روزهای 22- و 7- پیش از زایش، و 1+، 14+ و 21+ پس از زایش تعیین شد. بافت چربی زیرپوستی در روز 14+ پس از زایش برای تعیین پروفایل اسیدهای چرب و بیان ژن گیرنده های فعال کننده ی تکثیر پراکسی زومی نوع گاما (ppar?) نمونه برداری شد. فراوانی mrna بافت مذکور با استفاده از rt-pcr تعیین گردید. داده ها در قالب طرح کاملاً تصادفی تجزیه آماری گردید. مصرف خوراک روزانه پیش از زایش در تیمار 3 (2/14 کیلوگرم) در مقایسه با تیمارهای 1 و 2 (به ترتیب 5/13 و 7/13 کیلوگرم) بیشتر، و پس از زایش در تیمار 1 (5/18 کیلوگرم) بیشتر از تیمار 2 و 3 (به ترتیب 8/17 و 5/17 کیلوگرم) بود (01/0=p). میانگین تولید شیر خام روزانه در تیمار 3 (7/38 کیلوگرم) در مقایسه با تیمار 1 (3/40 کیلوگرم) کمتر بود (01/0p<) اما شیر تصحیح شده (4 درصد چربی) تحت تاثیر جیره قرار نگرفت. درصد چربی و لاکتوز شیر بین گروه های آزمایشی یکسان بود (05/0p>)، اما درصد پروتئین شیر تفاوت داشت (04/0p=). بازده خوراک در تیمار 1 در مقایسه با تیمارهای 2 و 3 کمتر بود (01/0p<). بیشترین درصد اسیدهای چرب بلند زنجیر (>16c) و اسیدهای چرب دارای یک پیوند دوگانه (mufa) شیر در تیمار 2، بیشترین مقدار اسید لینولنیک (c18:3) در تیمار 3، و بیشترین مقدار اسیدهای چرب اشباع (sfa) و اسیدهای چرب 16 و کمتر از 16 کربنه ی چربی شیر در تیمار 1 وجود داشت (01/0p<). غلظت گلوکز، بتاهیدروکسی بوتیرات و vldl پلاسما فقط در روز 7 پیش از زایش تحت تأثیر جیره های آزمایشی قرار گرفت. غلظت انسولین، نسبت انسولین به گلوکز و کلسترول پلاسما در روزهای پیش و پس از زایش (روزهای 7-، 1+، 14+ و 21+) تحت تأثیر جیره های آزمایشی بود (05/0>p). غلظت ppar?، hdl و ldl پلاسما طی روزهای 7- و 21+ از زمان زایش تحت تأثیر جیره های غذایی قرار داشت (01/0> p). غلظت ?ppar پلاسما به عنوان شاخص بیان ژن پس از زایش نسبت به پیش از زایش افزایش یافت. بیشترین غلظت c16:1 و c18:2 پلاسما در تیمار 2 مشاهده شد. مجموع اسیدهای چرب sfa و mufa در چربی زیرپوستی گاوهای مصرف کننده روغن سویا بالاترین مقدار بود (01/0> p). فراوانی mrna ژن ?ppar در روز 14+ پس از زایش در بافت چربی زیر پوستی تحت تاثیر جیره غذایی قرار نگرفت. در مجموع، مصرف جیره حاوی پودر چربی پالم در گاوهای شیری هلشتاین میزان خوراک مصرفی روزانه پس از زایش را افزایش داد و تعادل انرژی مناسب تری را موجب گردید؛ اما برداشت از ذخایر بدنی (تغییرات منفی وزن بدن) در این گروه بیشتر بود. از سوی دیگر، افزودن روغن مایع سویا بدون آن که اثر منفی بر تولید و ترکیب شیر داشته باشد، موجب بهبود بازده خوراک (علی رغم کاهش مصرف خوراک)، بهبود غلظت اسیدهای چرب c18:2 پلاسما، mufa بافت چربی زیرپوستی، اسیدهای چرب بلند زنجیر (>16c) و mufa شیر و بیان ژن ?ppar در روز 14+ شد، و بر اساس شرایط اقتصادی قابل توصیه خواهد بود.