نام پژوهشگر: محمد متینیزاده
طاهره علی زاده محمد متینی زاده
خصوصیات خاک اعم از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی در طول زمان و در اثر فرآیندهای مختلف می توانند در طبیعت دستخوش تغییر شوند. ترکیب، ساختار و سن توده های جنگلی می تواند در ایجاد این تغییرات در جنگل نقش به سزایی داشته باشد. مراحل تحولی در جنگل های بکر بدون دخالت انسان و با توجه به ترکیب گونه ها در چرخه های زمانی متفاوتی صورت می گیرد و سه مرحله اولیه (initial)، بلوغ (optimal) و پوسیدگی (decay) را شامل می شود. در هر کدام از این مراحل میزان نوری که به خاک می رسد متفاوت است و در نتیجه تنوع و فعالیت میکروارگانیسم های موجود در آن متفاوت خواهد بود و بالطبع موجب اختلاف در عملکرد و محصولات آنها می شود. در تمامی این فرآیندها، آنزیم ها نقش اساسی را ایفا می کنند. حضور آنها در چرخه های مختلف خاک سبب آزاد شدن و در دسترس قرار گرفتن عناصر مورد نیاز گیاهان می شود. از این رو سنجش برخی از این آنزیم ها می تواند شاخص و معیار مهمی برای ارزیابی توان زیستی خاک باشد. این تحقیق به منظور بررسی خصوصیات خاک در سه مرحله توالی ذکر شده در جنگل راش رزه تالش در غرب استان گیلان انجام شد. نمونه برداری خاک در هر سه مرحله تحولی به صورت تصادفی و با 5 تکرار در شیب و جهت یکسان جغرافیایی در دو عمق 10-0 و20-10 سانتی متر در اواخر فصل بهار انجام شده است. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه گیری شدند. فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی و قلیایی، دهیدروژناز، اوره آز پس از عصاره گیری با استفاده از واکنش با سوبسترا و محصول تولید شده توسط اسپکتوفتومتر اندازه گیری شد. طبق نتایج به دست آمده بین مراحل مختلف تحولی در عمق اول، فعالیت آنزیم های اسید فسفاتاز و اوره آز و در عمق دوم فعالیت آنزیم های آلکالین فسفاتاز، دهیدروژناز و اوره آز در سطح 5 درصد دارای اختلاف معنی دار بودند. از بین صفات فیزیکی خاک جرم مخصوص ظاهری در هر دو عمق، تخلخل در عمق اول و درصد سیلت در عمق دوم و از بین خواص شیمیایی خاک ph در هر دو عمق در مراحل مختلف تحولی در سطح 5 درصد دارای تفاوت معنی دار بودند. این تحقیق نشان داد که مرحله پوسیدگی شرایط مساعدتری برای فعالیت میکروارگانیسم های خاک نسبت به دو مرحله تحولی دیگر داشته است.