نام پژوهشگر: فروغ پاپهن شوشتری
مهدی دژمان سیمین دهقان مدیسه
به طور کلی، فیتوپلانکتون ها موجودات دارای توانایی فتوسنتز هستند که در سطح آب ها شناور می باشند. این موجودات دارای محدوده ای از سیانوباکتریا تا جلبک های یوکاریوتی می باشند. فیتوپلانکتون ها از اجزای اصلی زنجیره غذایی در محیط های آبی بوده و فاکتور های محیطی مختلفی روی فراوانی و تغییرات فصلی آنها تاثیر گذار می باشد. همچنین از آنها به عنوان نشانگر زیستی وضعیت مواد غذایی در محیط های آبی و کیفیت آب نیز استفاده می شود. تالاب هورالعظیم یا هورالهویزه یکی از مهمترین پناهگاه های حیات وحش و اکوسیستم های آبی مشترک بین کشور ایران (جنوب غرب) و کشور عراق و بخشی از تالاب های بزرگ بین النهرین بوده که تغییرات مختلف در دو دهه اخیر تاثیرات مهمی بر ساختار و کارکرد این مجموعه گذاشته است. در این تحقیق به شناسایی و بررسی تغییرات فصلی فیتوپلانکتون ها در تالاب هورالعظیم، در طول یک سال( از فروردین 90 تا اسفند )90 پرداخته شد. نمونه برداری به طور ماهانه در 4 ایستگاه بوسیله بطری نمونه برداری، از عمق 5/ متری انجام شد. سپس نمونه ها در فرمالین 4% فیکس شدند. همچنین در طول تحقیق دما و شوری نیز اندازه گیری شدند. نمونه ها در آزمایشگاه بوسیله میکروسکوپ اینورت مطالعه شده و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی و فراوانی آنها نیز محاسبه گردید. در این مطالعه به طور کلی 194 گونه شناسایی شد که دیاتومه ها با 85 گونه، سیانوفیتا با 59 گونه، جلبک های سبز با 31 گونه، اوگلنوفیتا با 18 گونه و داینوفیتا با 1 گونه را شامل می شدند. همچنین فصل تابستان دارای بیشترین تراکم واحد زنده در لیتر بود و شاخه دیاتومه ها دارای غالبیت هم در تراکم و هم در تعداد گونه ها بود.گونه synedra nana، بیشترین فراوانی کل یعنی 53/25 و سپس گونه merismopedia punctata با درصد فراوانی 43/9 و گونه های monoraphidium irregular وgomphosphaeria aponina هر کدام با درصد فراوانی 62/4 را به خود اختصاص داده بودند.
لیلا محمدی دهچشمه فروغ پاپهن شوشتری
دوجورپایان (amphipoda) متعلق به رده سخت پوستان (crustacea) و فوق راسته percarida می باشند. این موجودات نه تنها نقش مهمی در زنجیره غذایی آبزیان به عهده دارند، بلکه به عنوان شاخص آلودگی های دریایی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. علی رغم کلیه مطالعات انجام شده بر روی بی مهرگان آبزی در خوریات از جمله خور بحرکان، ولیکن تاکنون دوجورپایان ساکن در بسترهای گلی سواحل شرقی آن، مورد مطالعه و شناسایی دقیقی قرار نگرفته اند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و طبقه بندی دوجورپایان سواحل شرقی خور بحرکان در خلیج فارس، در دو فصل بهار و تابستان در سال 1392 انجام گرفت. نمونه برداری بصورت فصلی و با استفاده از گراب ون ویین (با سطح 0625/0 مترمربع) از 5 ایستگاه در ناحیه بین جزر و مدی و در اعماق 25-6 متر انجام شد، سپس نمونه ها جمع آوری شده، شمارش گردیده و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی و طبقه بندی گردیدند. در این بررسی 7 خانواده و 9 جنس شناسایی گردیدند که اسامی علمی خانواده ها شامل: ampithoidae، ampeliscidae، isaeidae، corophiidae، gammaridae، melitidae، ischyroceridae و اسامی علمی جنس های شناسایی شده عبارت از: ampithoe ، ampelisca، byblis، gammaropsis، microphotis، cheiriphotis، gammarus، ceradocus و ericthonius می باشند. درصد فراوانی هر یک از خانواده ها و جنس ها در طول مدت مطالعه محاسبه شد که از میان آنها، دو خانواده ampithoidae و ampeliscidae با 47/39% درصد و جنس های ampithoe با 47/39% درصد و ampelisca با 52/35% درصد، بیشترین درصد فراوانی را به خود اختصاص داده بودند. همچنین شاخص های تنوع، غالبیت و ترازی زیستی محاسبه گردید. شاخص غالبیت سیمپسون، بیشترین غالبیت را در فروردین ماه و کمترین را، در خرداد ماه نشان داد. شاخص شانون- وینر بیشترین تنوع گونه ای را در فروردین ماه و کمترین را، در خرداد ماه نشان داد. همچنین بیشترین میزان ترازی زیستی متعلق به فروردین ماه و کمترین آن متعلق به خرداد ماه بود.