نام پژوهشگر: صداقت جباری کلخوران

سبک شناسی خط نستعلیق سلطان علی مشهدی(بررسی و تحلیل کتابت بوستان سعدی موجود در موزه ملی ملک به رقم سلطان علی مشهدی و تطبیق آن با دیگر آثار وی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر 1391
  حسین رضوی فرد   صداقت جباری کلخوران

در میان خوشنویسان خط نستعلیق کمتر کسی باندازه ی سلطان علی مشهدی در دوره ی حیات هنری خود و در تعامل با طبقه حاکم و مردم، کسب شهرت نموده است. دلیل این امر را علاوه بر تلاشگری، ذوق و هوشمندی سلطان علی مشهدی، در چهار موضوع ذیل می توان جستجو نمود؛ 1- بیش از پنجاه سال اشتغال و اشتهار وی به امر کتابت 2- تدوین اولین رساله ی آموزش خوشنویسی در خط نستعلیق 3- حمایت شخصیت های هنردوست و هنرپرور حکومت تیموریان 4- زندگی در دوران اولیه ی نظام مندی خط نستعلیق و به طبع، مقایسه شدن آثار سلطان علی با خوشنویسان سلف وی. در میان آثار متعدد این استاد، نسخه ای بدون تاریخ از بوستان سعدی با رقم سلطان علی مشهدی در کتابخانه موزه ملی ملک موجود است که از قوت قلم و پختگی قابل توجهی برخوردار است اما در کتابهای نسخه شناسی مشهور، ثبت نشده است. در این پایان نامه ضمن تبیین سبک خط نستعلیق سلطان علی مشهدی(به استناد آثاری که صحت انتسابشان به وی توسط کارشناسان محرز بوده است) و در پی آن بررسی و تحلیل بوستان سعدی موزه ملی ملک، به سوالات زیر پاسخ داده خواهد شد: - چرا باید برای سلطان علی مشهدی در خط نستعلیق، سبک و جایگاهی خاص قائل شد؟ - شاخصه های اصلی سبک خط سلطان علی مشهدی چه بوده است؟ - ویژگی های سبک سلطان علی مشهدی که به خوشنویسان بعد از وی منتقل شده است چیست؟ - مشابهت ها و تفاوت های شیوه ی کتابت بوستان سعدی موجود در موزه ملی ملک به رقم سلطان علی مشهدی با دیگر آثار این خوشنویس در چیست؟ - با توجه به شرایط فوق آیا بوستان سعدی مورد بحث، اثر سلطان علی مشهدی است یا خوشنویس دیگری دیوان مذکور را کتابت نموده و در زمانهای بعد به نام سلطان علی جعل شده است ؟

مفاهیم و رویکردهای نوین در حروف نگاری معاصر
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده هنر و معماری 1393
  لیلا اقاسی   صداقت جباری کلخوران

هنر در هر زمان، با بهره گیری از قابلیت ها، امکانات و انتظارات هر دوره، برای ارائه افکار و انعکاس اندیشه های هنرمند، به طرق مختلف ظاهر گردیده است. زمان، در تغییرات سبک ها و تکنیک های هنری چنان موثر واقع شده، که امروزه هنر مبتنی بر فن آوری که حاصل اختراعات و ایده های نوین می باشد، به عنوان یکی از نیازهای جدی جامعه ی هنری حاضر، برای ارتباط با انسان معاصر، بدل شده است. پرواضح است که شناخت هر چه بیشتر هنر معاصر و به کارگیری شیوه های نوین هنری، برای انعکاس اندیشه های اصیل و تمدن هر کشور ضروری است. انعکاس اندیشه هایی که در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، تجاری، سیاسی، اقتصادی و یا حتی عرضه ی عقاید شخصی، هنر، تکنولوژی و رسانه های نوین هنری را ابزار قرار می دهد. در این میان نوشتار به عنوان هسته ی اصلی ارتباطات بصری، در انتقال مفاهیم، در عرصه ی هنری پیش گام می باشد. ارتباط بصری با محوریت نوشتار و تایپوگرافی، با به کارگیری هم زمان حافظه ی بصری و لغوی بسیار تاثیرگذار خواهد بود. تایپوگرافی و حروف تایپی، از قرن پانزدهم، بعد از اختراع صنعت چاپ به عنوان مهم ترین عامل ارتباطی عمل نموده و همان طور که از قبل از اختراع چاپ، عملکرد خود را از طریق متون دست نویس به انجام می رساند، امروزه برای موثر واقع شدن، ناچار به، به کارگیری رسانه ها و رویکردهای نوین کنونی است. همان طور که می دانید، نوشتار از خاصیت ارتباطی بسیار بالایی در انتقال مفاهیم برخوردار می باشد، بنابراین چنان چه به بازنمایی متون، با بهره گیری از رویکردها و تکنیک های نوین هنر معاصر بپردازیم، به مزیتی دو چندان دست خواهیم یافت، مزیتی که، با بهره گیری از ایده های نو، در کنار فن آوری روز، انسان معاصر را به فرآیندی که برای او تازگی دارد سوق خواهد داد. فرآیندی که او را در هنر شریک نموده و با به چالش کشاندن وی، تاثیری شگرف در ذهنش به جای خواهد گذاشت. هنر معاصر و به طبع حروف نگاری و تایپوگرافی معاصر، هنر ابداعات و بهره گیری از مواد، متریال و رسانه های نوین هنری است، متــریالی که گاهی نوشتار را از صفحه ی دو بعدی بیرون کشیده و با اعمال روش های خلاقــانه، جذابیتی دو چندان برای مخاطب فراهم می نماید. رویکردهای نوین در حروف نگاری معاصر، کاوشی برای آشنـایی هر چه بیشتر با راه کـارها، رسانه ها ، روش ها و فن آوری نوین در حروف نگاری معاصر، برای عرضه ی هر چه بیشتر و بهتر هنر و تمدن کشورهاست. دیگر زمان آن فرا رسیده است که حروف، نوشتار زیبا و متون غنی فارسی، با بهره گیری از رویکردها و رسانه های نوین هنر معاصر، موثر و ماندگار واقع شوند... شایسته است، نوشتاری را که دارای قدمتی طولانی در کالیگرافی و متون غنی دست نویس می باشد، و به پشتوانه ی آن، تایپوگرافی و الفبای فارسی را با قواعد یک پارچه و اصول زیبایی شناسی توسط هنرمندان، خلق کرده، با ابداعات و فن آوری امروزی آمیخته تا بتوانیم انسان معاصر را بیش از پیش تحت تاثیر این هنر غنی قرار داده و به این وسیله به اهداف ارتباطی خود نیز نائل آییم... پژوهش فوق به هنر و میراث گذشته ارج نهاده و اصول زیبایی شناسی هنری در نوشتار فارسی را که در دست اساتید ایرانی از گذشته تاکنون شکل گرفته پاس داشته و برای اشاعه ی بیشتر و بالاتر بردن پتانسیل ارتباطی این نوشتار، به بررسی و معرفی فنون، تکنیک ها و رسانه های اخیر هنری دنیا پرداخته، تا با آگاهی دادن به هنرجویان و هنرپروران عزیز سهمی در اشاعه ی فرهنگ و نوشتار غنی فارسی داشته باشد... رویکردهای نوین در حروف نگاری معاصر، راهی است بس دراز که هر روز انسان را با رویداد تازه ای مواجه نموده و آشنایی هرچند مختصر با آن، می تواند آغازگر شکل گیری ایده های نوین باشد.