چکیده دیازینون از جمله حشره کشهای ارگانوفسفره است که امروزه به شکل گسترده ای جهت مصارف و فعالیتهای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد وبه عنوان یک آلاینده زیست محیطی مضر در دنیا شناخته شده است. این پژوهش در راستای رسیدن به دو هدف انجام شد: در بخش اول اثر دیازینون برسطح برخی از پارامتر های بیوشیمیایی (گلوکز، کلسترول، تری گلیسیرید، اوره، اسید اوریک)در خون ودر بخش دوم اثر دیازینون بر بافت کلیه مورد بررسی قرارگرفت. پس از انجام آزمون بقا وتعیین حد کشندگی دیازینون، 80 سرقورباغه بالغ نر از مرداب انزلی با وزن تقریبی 100 تا 150 گرم جهت انجام آزمایش انتخاب گردیده و به 9 گروه 8 تایی شامل یک گروه کنترل ( قرار گرفته درمعرض آب فاقد دیازینون)و 8 گروه تیمار تقسیم گردیدند.حیوانات به ترتیب در معرض غلظت های 120 و 90 ، 60، 30 میکروگرم در لیتر دیازینون قرارگرفتند و به ازای هر یک از غلظت ها، دو مقطع زمانی جداگانه یک روزه و یک هفته ای درنظرگرفته شد.سپس ازقورباغه هاخونگیری شده و بعد از سانتریفیوژ با 2500 دور در 10 دقیقه، سرم خون توسط سمپلر جدا گردیده وسپس کلسترول به روش فتومتریک chod-pap ، تری گلیسیرید به روش فتومتریک gpo-pap، گلوکز به روش فتومتریک god-pap، اوره به روش آنزیمی urease-gldh و اسید اوریک به روش آنزیمی toosاندازه گیری شدند ونمونه های بافتی از کلیه برداشت گردیده و مقاطع 5 میکرونی به روش h & e رنگ گردیده و مورد مطالعه ریزبینی قرار گرفتند. افزایش معنی دار کلسترول ، در غلظت های120 و 90 میکروگرم در لیتر در فاصله زمانی یک هفته(p<0.05) ، افزایش معنی دار تری گلیسیرید، در غلظت های120 و 60،90 میکروگرم در لیتر در فاصله زمانی یک هفته(p<0.05) ، افزایش معنی دار گلوکز ، در غلظت 120 میکروگرم در لیتر در فاصله زمانی یک هفته(p<0.05) ،افزایش معنی دار اوره، در غلظت120 میکروگرم در لیتر درفاصله یک هفته(p<0.05) و کاهش معنی دار اسید اوریک در غلظت 120 میکروگرم در لیتر در فواصل زمانی 24 ساعت و یک هفته مشاهده شد (p<0.05) . در بافت کلیه آثار پاتولوژیکی شامل نکروز مشاهده شد که در واقع سلول ها دفرمه شده و هسته ها آسیب دیده و تحلیل رفته بودند. شکل هستک ها به دلیل افزایش فعالیت میتوزی و کروماتین ها تغییر یافته ، تعداد زیاد هسته در واحد سطح، هسته های درشت با سیتوپلاسم کم در بیشتر سلولهای در معرض دیازینون مشاهده گردید. دیواره سلولی به طور محسوسی نازک شده بود و هستکها ناپدید شده بودند . گلبول های سفید به دلیل التهاب تجمع پیدا کرده بودند.گلومرول و کپسول بومن و لوله های پیچیده نزدیک دفرمه شده و فضای نفرونی مشخص نبود و rbc ها دفرمه و چروک شده وبه هم چسبیده بودند. نتایج این طرح نشانگر اثر افزایشی غلظت های زیرحد کشنده دیازینون بر سطح خونی کلسترول، تری گلیسیرید، گلوکز، اوره و اثر کاهشی بر سطح خونی اسید اوریک بود که نشانگر اثراحتمالی سمیت دیازینون برمتابولیسم لیپید ها، پورین ها، کربو هیدرات ها و کاتابولیسم پروتئین ها وآسیب بافت کلیه بر اساس مدل کوتاه مدت اثر این سم می باشد.