نام پژوهشگر: محمود رضایی رکن ابادی
شکوفه طباطبایی یزدی محمود رضایی رکن ابادی
در این پژوهش خواص ساختاری و مغناطوکشسانی نانوبلورهایla0.7(sr,ca)0.3(mn,co)o3 از خانواده منگنایت های پرووسکایت تهیه شده به روش سل- ژل و نیز سری ترکیبات سه تایی بین فلزی (er,gd)mn6sn6 به کمک اندازه گیری های انبساط گرمایی و مغناطوتنگش مورد مطالعه گرفته است. مطالعات ساختاری ترکیبات la0.7(sr1-xcax)0.3mno3 نشان داد که نمونه های با میزان ca کم (x ? 0.1) در ساختار پروسکایت لوزی رخ با گروه فضاییr-3c بلوری می شوند و با افزایش x، به خاطر شعاع کمتر ca ساختار به راستگوشی با گروه فضایی pbnm تغییر می کند. تصاویر tem و stm ذرات را تقریباً کروی با اندازه متوسط حدود nm 25-20 نشان داد. رفتار انبساط گرمایی نمونه ها یک سهم اضافی را در ناحیه tc نسبت به رفتار فونونی نشان می دهد که به تشکیل حالت دوفازه فرو-پادفرومغناطیسی (mtps) نسبت داده می شود. با افزایش جانشانی ca، اندازه مغناطوتنگش خطی کاهش می یابد. جانشانی ca علاوه بر تضعیف برهم کنش تبادل دوگانه (de) و درنتیجه کاهش tc، ناهمسانگردی مغناطیسی را نیز کاهش می دهد. در بستگی دمایی مغناطوتنگش حجمی همه نمونه ها یک ناهنجاری دیده می شود که نشانه ای از وجود حالت mtps رسانا در بالای tc است و اندازه ناهنجاری با افزایش x افزایش می یابد که ناشی از شعاع کوچکتر ca یا به اصطلاح، نرمتر شدن شبکه بلوری است. ترکیبات la0.7sr0.3mn1-xcoxo3 با x ? 0.1، نیز در ساختار پروسکایت لوزی رخ با گروه فضاییr-3c بلوری می شوند و با افزایش x، به خاطر شعاع کمتر co، ثابت های شبکه کاهش می یابند. اندازه متوسط دانه ها حدود nm 28-20 به دست آمد. رفتار انبساط گرمایی این نمونه ها نیز یک سهم اضافی را در ناحیه tc نسبت به رفتار فونونی نشان می دهد. اثر نشاندن co به جای mn به صورت کاهش دمای گذار به خاطر تضعیف برهم کنش de و همچنین افزایش ضریب انبساط خطی نمونه ها در اثر تغییر حالت اسپینی و در نتیجه اندازه یون های co با دما دیده می شود. با افزایش جانشانی co، اندازه مغناطوتنگش خطی نیز افزایش می یابد. آثار مغناطوکشسانی قوی co از ناپایداری اربیتالی یون های co3+ ناشی می شود که گذار حالت اسپینی با اعمال میدان را در پی دارد. در بستگی دمایی مغناطوتنگش حجمی این نمونه ها نیز یک ناهنجاری دیده می شود. نتایج نشان داد که نمونه la0.7(sr1-xcax)0.3mno3 با x = 0.2 و نیز la0.7sr0.3mn1-xcoxo3 باx = 0.1 دارای tc حدود دمای اتاق هستند. به این ترتیب، با نشاندن جزئی ca به جای sr و نیز co به جای mn موفق به تنظیم دمای گذار این گروه از منگنایت ها شدیم که نیاز فناوری و انگیزه اصلی انجام این تحقیق بود. مطالعه ترکیبات er1-xgdxmn6sn6 نشان داد که همگی در ساختار ششگوشی نوع hffe6ge6 با گروه فضایی p6/mmm بلوری می شوند و با افزایش x، به خاطر شعاع بزرگتر gd نسبت به er، ثابت های شبکه افزایش می یابند. رفتار انبساط گرمایی نمونه ها ضمن گذار نیل در tn و در tm که گشتاورهای mn افت فروپاشی گونه دارند ناهنجاری قابل ملاحظه ای را نشان می دهد، در حالی که در گذارهای کوری در tc ناهنجاری ناچیزی دیده می شود. با توجه به آرایش مغناطیسی زیرشبکه ها در دماهای گذار، می توان گفت که آثار مغناطوحجمی خودبه خودی در این ترکیبات در اصل از برهم کنش تبادلی بین لایه ای mn-mn نشأت می گیرند و جفت شدگی فرومغناطیس درون صفحه ای تأثیری بر این خواص مغناطوکشسانی ندارد. تأثیر جانشانی gd، علاوه بر افزایش ضریب انبساط گرمایی که از شعاع بزرگتر آن نتیجه می شود، به صورت افزایش دمای نظم نیز دیده می شود. این نشان دهنده غالب بودن اثر برهم کنش قوی gd-mn بر اثر افزایش ثابت های شبکه و در نتیجه تضعیف جفت شدگی mn-mn است. دیده شد که با افزایش جانشانی gd، اندازه مغناطوتنگش خطی طبق انتظار کاهش می یابد. از بستگی دمایی مغناطوتنگش ناهمسانگرد نمونه ها مشخص شد که سهم زیرشبکه er در آثار مغناطوتنگشی مثبت بوده و gd و mn سهم منفی دارند. در رفتار مغناطوتنگش حجمی (?) نمونه های دارای gd مستقل از شدت میدان اعمالی یک قله شدید در دمای نظم آنها وجود دارد (434، 412 و k 381 به ترتیب برای نمونه های با 1 و 0.6 ، 0.2 = x). این نشان می دهد که با توجه به جفت شدگی قوی gd-mn این نمونه ها با اعمال میدان های تا t 5/1 دچار گذار متامغناطیسی نمی شوند. در حالی که رفتار ? نمونه 6sn6ermn علاوه بر بروز ناهنجاری در دمای نظم (k 338 = tn)، به ویژه در حالت پادفرومغناطیسی، به شدت وابسته به شدت میدان است. از بستگی دمایی نتایج مغناطوتنگش نمونه ها و در نظر داشتن رابطه مغناطوتنگش یک نمونه بسبلور با ساختار ششگوشی، علامت های برخی از ثابت های مغناطوتنگشی این ترکیبات تعیین و مرتبه بزرگی آنها نیز مقایسه شد. به علاوه، اثر جانشانی gd در ترکیباتer1-xgdxmn6sn6 بر تغییر اندازه آنها مطالعه شد. نتایج نشان داد که سهم برهم کنشهای تبادلی دویونی همسانگرد در مغناطوتنگش این ترکیبات حدود یک مرتبه بزرگی بزرگتر از سهم میدان بلوری تک یونی ناهمسانگرد است.
مرتضی آسیابان احمد کمپانی
فن آوری سردسازی مغناطیسی که بر اساس اثر مگنتوکالریک (مغناطوگرمایی) مزایایی نسبت به فن آوری سنتی تراکم گاز دارد که باعث می شود به عنوان یک پیشنهاد محتمل برای سردسازی در نظر گرفته شود. وقتی میدان مغناطیسی خارجی به یک ماده ی مغناطیسی اعمال می شود، گشتاور دوقطبی های مغناطیسی در ماده تلاش می کنند تا با میدان هم جهت شوند، که این باعث کاهش آنتروپی مغناطیسی شبکه ی اسپینی می شود. اگر این فرایند به صورت بی دررو صورت گیرد، کاهش آنتروپی مغناطیسی منجر به افزایش آنتروپی شبکه و در نتیجه افزایش دمای ماده می شود. از این تغییر دما به عنوان اثر مگنتوکالریک (مغناطوگرمایی) یاد می شود. نانوبلورک های la0.6ca0.4mno3 در آزمایشگاه تحقیقاتی لایه نازک آنگستروم به روش سل ژل سیترات تهیه شده و مشخصه یابی های مغناطیسی توسط دستگاه سیستم اندازه گیری خواص فیزیکی (ppms; quantum design) ولنگونگ استرالیا انجام شده است. مشخصه یابی های مغناطیسی نشان می دهد که دمای گذار مغناطیسی ماده در حدود 268 درجه ی کلوین می باشد. بیشترین تغییر آنتروپی مغناطیسی بدست آمده برای تغییر میدان مغناطیسی به میزان 5.02t برابر با 8.387j/kg k می باشد. در خاتمه، نتایج نشان می دهد که مواد la0.6ca0.4mno3 به دلیل : (1) دمای گذار خوش-تعریف (2) تغییر آنتروپی مناسب به هنگام اعمال/حذف میدان مغناطیسی (3) آنتروی مغناطیسی قابل کنترل در حضور میدان مغناطیسی مناسب (4) پایداری شیمیایی خوب و (5) قیمت پایین برای ساخت، کاندیدهای خوبی برای استفاده در سردکننده های مغناطیسی می باشد.
فرزانه کوهجانی گوجی ناصر شاه طهماسبی
نانولوله های کربنی از همان زمان اکتشاف بدلیل خواص مکانیکی و الکتریکی منحصر به فردشان بعنوان یکی از اجزای اصلی ادوات و قطعات نانوالکترونیکی مدنظر قرار گرفتند. به همین دلیل مطالعه خواص مکانیکی آن ها از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف اصلی این پروژه، مطالعه مدول یانگ نانولوله های کربنی و اثر میدان الکتریکی روی مدول یانگ آن ها است. در این پایان نامه پس از محاسبه ساختار نواری در فرمول بندی بستگی قوی برای نانولوله های کربنی و گرافن و چگالی حالت های نانولوله های کربنی، انرژی کل آن ها در اثر کرنش بدست آمده و در ادامه با استفاده از آن ها مدول یانگ نانولوله های کربنی و اثر میدان الکتریکی روی مدول یانگ نانولوله ها بررسی شده است. تمامی محاسبات فوق بدون استفاده از کدهای موجود و با برنامه نویسی به زبان مطلب انجام شده است. نتایج این بررسی ها نشان می دهد که مدول یانگ نانولوله های کربنی وابسته به قطر نانولوله ها است، به طوری که با افزایش قطر نانولوله مدول یانگ نانولوله ها افزایش می یابد. این نتایج بدست آمده هم خوانی بسیار خوبی با نتایج محاسبات اصول اولیه دارد.
پریسا قهرمانی نژاد محمد بهدانی
چندلایه ای های مغناطیسی fe(20?)/ag(x?)/fe(20?) و (fe(20?)/ag(x?)/co(20?)با ضخامت متغیرلایه جداکننده ی ag در ضخامت های 10، 20، 40 آنگستروم توسط تبخیر حرارتی در خلأ، روی بستر سیلیکونی، در دمای اتاق در فشار mbar 7-10×4 لایه نشانی شد. خواص ساختاری xrd و xrr و خواص مغناطیسی توسط vsm و ppms بررسی شدند. نتایج بازتاب پرتو ایکس ساختار تناوبی نمونه ها و افزایش ناهمواری در چندلایه ای fe(20?)/ag(x?)/co(20?) نسبت به چندلایه ای fe(20?)/ag(x?)/fe(20?) را نشان دادند، و اندازه گیری های مغناطیسی جفت شدگی تبادلی نوسانی بین لایه آهن و کبالت با افزایش ضخامت لایه جداکننده ag نشان می دهد.
الهه سجادی راد محمد بهدانی
در این پژوهش نانو پودر bi2te2.7se0.3 و نانوپودرهایbi2te2.7se0.3، bi2te2.1se0.9 و bi2te1.5se1.5 به ترتیب به روشهای شیمی تر و هیدروترمال سنتز شدند. لایه نازک آن ها با استفاده از روش تبخیر حرارتی در خلا به ضخامت 100 نانومتر لایه نشانی شد. مورفولوژی پودرها و لایه های نازک با استفاده از پراش پرتوایکس (xrd) و میکروسکوپ الکترونی روبشی(sem) بررسی شده است. برای پودرها و لایه های نازک ساختار هگزاگونال و گروه فضایی r?3mمشاهده شد. با استفاده از رابطه شرر اندازه بلورک ها 8 تا 30 نانومتر برای نمونه ها محاسبه شد. تصاویر sem نمونه ها نشان می دهد که آن ها به صورت نانوساختار رشد یافته اند. نانوپودرها با طیف سنجی ftirمشخصه یابی شدند. اندازه گیری های الکتریکی و ترموالکتریکی و نیز آزمایش اثر هال بر روی لایه های نازک انجام شد. ضریب سیبک، مقاومت ویژه الکتریکی، رسانندگی گرمایی، عامل توان، ضریب ارزشی و چگالی حامل های بار برای لایه های نازک x=0.1,0.3,0.5) bi2(te1-x,sex)3)در دمای محیط بدست آمد. همچنین نتایج اثر هال نشان داد که لایه ها نیم رسانا نوع n می باشند.