ادغام و تجزیه شرکت های تجاری،تغییرات گسترده ای را در پی دارند. ادغام موجب انحلال بدون تصفیه می گردد و آثار گسترده ای بر حقوق صاحبان سهام و سرمایه دارد. در قانون تجارت به این نهاد حقوقی اشاره ای نشده است. اما در مورد شرکت های تعاونی و برخی شرکت های دولتی، همچنین در برخی قوانین، مثل قانون برنامه پنجم توسعه، ادغام شرکت ها مورد پذیرش قرار گرفته است. لذا ادغام شرکت ها هرچند در قانون تجارت مسکوت مانده است،ولی با توجه به سایر قوانین امکان پذیر است. ادغام از لحاظ اقتصادی نیز اثرات متعددی بر جای می گذارد. لذا مشمول مقررات نظارتی می باشد.قانون گذار با تصویب قانون اجرایی اصل 44قانون اساسی، اقداماتی را در زمینه تسهیل رقابت و منع انحصار اختصاص داده است. تجزیه در مقابل مفهوم ادغام است. بدین بیان که تجزیه عبارت است از: قراردادی که به موجب آن یک شرکت، بخش یا کلیه دارایی ها و تعهداتش را برای تشکیل شرکت یا شرکت های جدید اختصاص می دهد. تجزیه نیز همانند ادغام، موجب انحلال بدون تصفیه شرکت می گردد. از سوی دیگر انحلال بدون تصفیه در قانون تجارت پذیرفته نشده است. باتوجه به سکوت قانون تجارت در این زمینه و اینکه در قوانین دیگر برخلاف ادغام، این نهاد پیش بینی نشده است،لذا امکان تج.یه شرکت ها وجود ندارد. واژگان کلیدی: ادغام، ادغام یک جانبه و دو یا چند جانبه، ادغام عمودی، ادغام افقی، ادغام چند رشته ای، تجزیه ، تجزیه با حفظ شخصیت حقوقی، تجزیه با محو شخصیت حقوقی.