نام پژوهشگر: حوریه دهقان شاد
محمد محمودی حوریه دهقان شاد
امروزه در عصری زندگی می کنیم که انسان خواه و ناخواه در شرایط اشباع رسانه ای قراردارد فضای پیرامون سرشار از اطلاعات است در برابر چنین فضایی تعیین و تجویز یک رژیم مصرف رسانه ای امری نه تنها ضروری بلکه حیاتی است.در این فرآیند نظام آموزش و پرورش از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که کودکان و نوجوانان از اصلی ترین و آسیب پذیرترین اقشار جامعه هستند و لذا ایجاد زمینه های شناختی و انگیزشی لازم در این قشر و آموزش سواد رسانه ای به آنان امری انکارناپذیر است.در فصل اول به کلیاتی در خصوص ضرورت ، اهمیت و اهداف سواد رسانه ای پرداخته وسپس سوالات و فرضیات مطرح در این پژوهش اشاره شد .فصل دوم که در واقع ادبیات و پیشینه پژوهش می باشد به 5 بخش مرور تاریخی سواد رسانه ای ، مرور مفهومی سواد رسانه ای ، آموزش سواد رسانه ای به کودکان و نوجوانان ، نظام آموزش و پرورش در ایران و نظریه های مرتبط با سواد رسانه ای تقسیم شده است فصل سوم که روش شناسی پژوهش می باشد شامل بخش هایی چون جامعه و نمونه آماری ، ابزار جمع آوری اطلاعات ، و روش های تجزیه و تحلیل آماری می باشد درفصل چهارم که به سوالات و فرضیه های پژوهش پاسخ داده شده است. در فصل پنجم این پژوهش به نتایج حاصل از تحقیق و ارائه پیشنهاد های کاربردی درزمینه موضوع پژوهش پرداخته شده است
فریبا غفوری صدیقه ببران
رسانه های محلی از جایگاه بسیار مهمی در نظام ارتباطی کشورها برخوردارند. به ویژه کشورهایی مانند ایران که از تنوع فرهنگی و قومیتی بالایی تشکیل شده اند. این رسانه ها با پرداختن و توجه به مظاهر فرهنگها و هویتهای بومی و محلی، با ایجاد نوعی احساس لذت و امید به زندگی، نیاز روانی صاحبان این فرهنگها و هویتها را به شناسایی و شناساندن خود برطرف می کنند. همچنین این رسانه ها نقش مهمی در افزایش تعاملات بین قومی و همبستگی اجتماعی اقوام مختلف با هم دارند. شبکه تلویزیونی استانی کُردستان به عنوان رسانه? محلی قوم کُرد ساکن ایران، وظیفه حفظ و صیانت از فرهنگ و هویت مردم کُرد را به عنوان یکی از اقوام بزرگ ایرانی را برعهده دارد. اهدافی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند عبارت بودند از: بررسی نقش شبکه تلویزیونی استانی کُردستان در معرفی و حفظ فرهنگ و هویت کُردها بررسی نقش شبکه تلویزیونی استانی کُردستان در تعامل میان اقوام ایرانی بررسی نقش شبکه تلویزیونی استانی کُردستان در رشد تعلقات قومی مخاطبان و بررسی نقش این شبکه در گرایش مخاطبان کُرد به شبکه های ماهواره ای کُرد زبان. این پژوهش بر اساس روش پیمایشی و استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری، افراد کُرد 15 سال به بالای ساکن شهر سنندج بودند که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی و فرمول کوکران حجم نمونه ای برابر 384 نفر تعیین و دیدگاه های آنان در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که از دیدگاه بسیاری از پاسخگویان، برنامه های شبکه تلویزیونی استانی کُردستان معرف فرهنگ و هویت مردم کُرد نیست و به نظر آنها این شبکه در حفظ فرهنگ بومی کُردها تلاش کمی می کند، همچنین این شبکه در تعامل بین اقوام، نقش خیلی کمی دارد و رضایت بسیار کم پاسخگویان از این شبکه، زمینه های گرایش آنان را به شبکه های ماهواره ای کُرد زبان فراهم کرده است.
ماهرخ اسدسلطانی محمدرضا رسولی
هدف اصلی تحقیق حاضر "بررسی شکاف دیجیتالی جنسیتی میان شهروندان تهرانی (مناطق 1، 11، 19)" می باشد. ابزار اندازه گیری این تحقیق پرسشنامه بوده که پس از تکمیل آن ها جدول های توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار spss به دست آمد. جامعه آماری این تحقیق را شهروندان مناطق 1، 11 و 19 شهر تهران تشکیل می دهند. حجم نمونه از سه منطقه بالا، متوسط و پایین شهری انتخاب شده تا بر اساس آن میزان این شکاف در بین این سه منطقه سنجیده شود. نمونه آن نیز براساس فرمول کوکران 384 نفر و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است. نتایج بررسی ها نشان داد که اکثریت افراد از رایانه، اینترنت، تلفن همراه و سرویس های تلفن همراه نظیر (اس ام اس، بلوتوث و ...) استفاده می کنند. همچنین برنامه های ماهواره را نیز نگاه می کنند، اما از اینترنت برای انجام امور بانکی و خرید (شارژ تلفن و کالاهای دیگر) چندان استفاده نمی کنند و تمایل چندانی نیز به عضویت در شبکه های اجتماعی، سایت ها و وبلاگ ها ندارند. برای بیشتر افراد پوشیدن لباس مارک معروف، خرید طلا و جواهرات و جراحی بینی و پلاستیک اهمیت کمی دارد، اما پوشیدن لباس منطبق با مد و استفاده از عطر و ادکلن اهمیت زیادی دارد. اهل مسافرت رفتن و دیدن فیلم هستند، اما چندان اهل سینما رفتن و ورزش کردن نیستند. پوشاک در هزینه های خانواده آنها در اولویت است، اما خرید لوازم منزل چندان اولویتی ندارد. برای بیشتر افراد، هماهنگی رنگ ها، شیک و مد روز بودن برای انتخاب و خرید وسایل منزل ملاک است، ولی تک بودن ملاک نیست. داشتن لوازم صوتی و تصویری (شامل کامپیوتر، تلویزیون های جدید و ...) و تجهیزات آشپزخانه (شامل ماکروویو، ماشین ظرفشویی، ساندویچ ساز، ساید بای ساید و...) برای آنها در زندگی مهم است، اما داشتن لوازم لوکس (شامل عتیقه جات، تابلو فرش، ظروف کریستال، تابلوهای مدرن و ...) اهمیت چندانی ندارد.
شیدا مداح سید محمد دادگران
این تحقیق با هدف "بازتاب مبارزات انتخاباتی دوره نهم مجلس شورای اسلامی در روزنامه های شرق و کیهان" انجام گرفته است. روش این تحقیق تحلیل محتوا و ابزار اندازه گیری پرسشنامه معکوس بوده است و پس از پرشدن پرسشنامه ها، جداول توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار spss بدست آمده و تحلیل شد. جامعه آماری این تحقیق عبارت است از مطالبی که در ده روز قبل و 5 روز بعد از انتخابات، در روزنامه های شرق و کیهان به موضوع انتخابات دوره نهم مجلس شورای اسلامی پرداخته اند. این روزها به دلیل نزدیکی به انتخابات و تازگی خبرهای مربوط به آن مد نظر قرار گرفته است. روش نمونه گیری، تمام شماری است. پس از انجام نظر سنجی و استخراج داده ها، نتایج بین متغیرها نشان داد که روزنامه کیهان بیشترین پوشش خبری را در مورد انتخابات مجلس داشته است. که این امر نشان از اهمیت این انتخابات برای روزنامه کیهان دارد.در دو روزنامه شرق و کیهان، خبر بیشتر از سایر مطالب بوده است. بیشتر مطالب روزنامه کیهان و شرق دارای تیتر طولانی هستند. در دو روزنامه مورد بررسی ارزش خبری شهرت بیشتر از سایر ارزش ها برجسته شده است. اما در روزنامه کیهان ارزشهای خبری فراوانی تعداد و مقدار، برخورد و شهرت، شهرت و فراوانی تعداد و مقدار نیز برجسته شده که در روزنامه شرق نبوده است. عنصر خبری برجسته شده در لید در بیشتر مطالب «که» است. در دو روزنامه شرق و کیهان بیشتر نمایندگان مجلس، اعضای مجمع تشخیص، اعضای خبرگان، اعضای شورای نگهبان، دبیر شورای عالی امنیت ملی و معاونان وی و مشاوران رئیس مجلس خبرساز هستند. اما در روزنامه کیهان دانشگاهیان و پزشکان و مدیران سازمان سنجش، بازیگران، هنرمندان و صاحبنظران هنری و روزنامه نگاران، اشخاص عادی، دولتمردان و سیاستمداران خارجی و سایر افراد نیز خبرساز بوده اند که نامی از این افراد در روزنامه شرق برده نشده است. بیشتر مطالب روزنامه کیهان بدون منبع بوده اند و این امر می تواند از نقاط ضعف این روزنامه باشد و منبع بیشتر مطالب روزنامه شرق خبرگزاری های داخلی بوده است.
محمد جعفر روشنی حوریه دهقان شاد
هم اینک انقلاب اطلاعات و ارتباطات مرزهای ملی را درنوردیده و تحولات شگرفی را در عرصه جهانی شدن خلق کرده است. از این رو حجم بالای اطلاعات و دانش های تازه به راحتی از طریق شبکه های اطلاعاتی در دسترس همگان قرار می گیرد، دیگر جای هیچ گونه تردیدی وجود ندارد. موضوعی که در این عصر دهکده جهانی در شکل گیری دارای اهمیت است، نحوه برخورد و استفاده ما از پیشرفت های پر شتاب و خیره کننده تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در شئون مختلف زندگی است. در این میان رسانه ها می توانند همچون ابزاری مفید به انسان معاصر کمک کنند تا با استفاده از آخرین پدیده های علمی، زندگی دلخواه، آرمانی، پربار و پر تلاشی داشته باشد. ضمن این که اگر این ابزار غلط، نادرست و یا با سوء نیت به کار گرفته شود می تواند به صورت نیرویی ویران کننده و مصیبت بار عمل نماید. بنابراین داشتن اطلاعات و آگاهی های لازم در زمینه بهره مندی از پیام های رسانه ای می تواند استفاده ما را از رسانه ها موثرتر، پویاتر و لذتبخش تر نماید، تا به راحتی تحت تأثیر ارزش ها و ایدئولوژی های خاص رسانه ای قرار نگیریم. امروزه وسایل ارتباط جمعی تمامی جهات و ابعاد انسانی را متأثر ساخته و امواج این وسایل به همه روزنه ها و حریم های امن رسوخ کرده است و باعث شده که انسان فعال و متفکر به تماشاچی منفعل و راکد تبدیل شود. مادامی که شکاف میان اقلیت هایی که ارتباط را کنترل می کنند و عامه مردم که در معرض تأثیر آن قرار دارند رو به افزایش است، نیاز به مبادله دانش و بالابردن سطح آگاهی در خصوص استفاده از پیام های رسانه ای به صورت نیازی مبرم جلوه گر می شود. زیرا اغلب شاهد هستیم که مواجهه با پیام های رسانه ای، سنجیده و هدفمند صورت نمی گیرد بلکه بیشتر از روی عادت است و تنها تعداد محدودی از افراد، آنچه که در رسانه ها می بینند، می خوانند یا می شنوند را کنترل می کنند. در نتیجه افراد می توانند از حالت مخاطب منفعل، بیننده صرف و تحت کنترل رسانه های خارج شوند و فعالانه با پیام ها برخورد نمایند و به صورت مخاطب انتخاب گر و گزینش گر درآیند.
آزاده فرنیا مهناز رونقی نوتاش
رساله ی حاضر با عنوان "بررسی نشانه های مدرنیسم در آثار داریوش مهرجویی"، می کوشد با اهمیت و محوریت قرار دادن مطالعات فرهنگی به عنوان تحقیق و پژوهش بر تولیدات فرهنگی با رویکرد فلسفی، جامعه شناسی، به شیوه ی طرح مسائل اجتماعی از دیدگاه این فیلم ساز پرآوازه ی ایران بپردازد. برای رسیدن به این مسیر و با اهداف «توجه به سینما به عنوان یک رسانه ی مدرن»، «بررسی دقیق سینمای ایران و موج نو»، «تببین مدرنیسم در سینمای ایران»، «توجه به مطالعات فرهنگی به عنوان یک روش نو» و «توجه به نشانه شناسی به عنوان متدلوژی ارتباطی در روش مدرن» با روش نشانه شناسی و تحلیل محتوا نخست به تعریف مفهوم مدرنیسم پرداخته و از تبعات فلسفه ی مدرن به عقل گرایی، تجربه گرایی، طبیعت گرایی، آزادی خواهی و اومانیسم اشاره شد. با تعاریف یاد شده، مدرنیسم در موج نوی سینمای ایران که از اواخر دهه ی 1340 شکل گرفته است، به خوبی خود را نشان می دهد. بررسی این موج از سینمای ایران و پژوهش بر کم و کیف شکل گیری نگاه مدرنیستی در آن که در این رساله به آن پرداخته شده است، به خوبی شاهد این مدعاست. فیلم های مهرجویی به مثابه یکی از فیلم سازان شاخص در موج نوی سینمای ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند و هم چنان که از طریق روش تحلیل انتقادی گفتمان و تحلیل های هم نشینی و جانشینی شاهد آن هستیم، در سینمای مهرجویی مدرنیسم به مثابه یک رویکرد فلسفیِ متأخر به چالش کشیده می شود. در گاو و آقای هالو که فیلم های مورد بررسیِ پیش از انقلاب او هستند، با آدم هایی مسخ شده، هویت باخته و از درون ویران شده سر و کار داریم که هویت فردی و اجتماعی خود را به مثابه انسان هایی بلاتکلیف میان سنت و مدرنیته ای که از درون با آن هم خوانی ندارند، از دست داده اند. در فیلم های شاخص پس از انقلاب مهرجویی یعنی هامون، بانو، سارا، پری و لیلا نیز به مثابه نمونه های موردیِ پس از انقلاب، شاهد موقعیت هایی هستیم که فردیت آدم ها را در محک های دشوار انتخاب و تصمیم، و موقعیت های حاد در کشاکش عشق و عقل، سنت و مدرنیته، عرفان و شریعت، پویش و سکون، قرار می دهد.