نام پژوهشگر: سپیده نواب زاده

تأثیر عوامل فرهنگی-اجتماعی در ترجمه و دو اجرا از نمایشنام? اشمیت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  مینا معتمدی   سپیده نواب زاده

ویژگی های فرهنگی-اجتماعی جامع? مقصد چه تأثیری بر ترجم? نمایشنامه دارند؟ آیا این ویژگی ها در اجرای نمایشنامه در جامع? مقصد نیز به همان میزان تأثیرگزار هستند؟ به منظور شناسایی عوامل تأثیرگزار فرهنگی-اجتماعی بر ترجم? نمایشنامه و مقایس? میزان تأثیرگزاری آن ها بر ترجم? نمایشنامه و اجرای تئاتری و تلویزیونی آن در ایران، ترجم? شهلا حائری از نمایشنام? خرده جنایت های زناشوهری اثر اریک-امانوئل اشمیت، نویسند? معاصر فرانسوی به عنوان نمونه در این تحقیق بررسی شده است. نمون? مورد بررسی همچنین شامل متون اجرایی این نمایشنامه در تئاترشهر و تلویزیون می شود. این نمونه بر اساس تئوری کارکردگرای اسکوپوس بررسی شده است که هدف از ترجمه در جامع? مقصد را پای? نقد ترجمه قرار می دهد. فردی که هدف از ترجمه را مشخص می کند «آغازگر» ترجمه است، این فرد می تواند نویسند? متن مبدأ ،سفارش دهند? ترجمه، مترجم، مخاطب ترجمه و یا هر فرد دیگری باشد که در کار آن ترجم? خاص دخیل است. در عین اینکه مترجم، متن ترجمه را به سمت برآورده کردن هدف ترجمه پیش می برد، عوامل دیگری نیز بر کار او تأثیر می گزارند؛ عواملی از قبیل مخاطبان ترجمه، قوانین اعطای مجوز چاپ و اجرا، ابزار انتقال متن، زمان و محل چاپ و اجرا. بررسی ترجمه و دو اجرای نمایشنام? خرده جنایت های زناشوهری نشان می دهد که عوامل فرهنگی-اجتماعی جامع? ایرانی موجب به کا گیری چهار شیوه در ترجمه و دراماتورژی این اثر شده است : 1. استفاده از معادل های فرهنگی؛ به منظور ایجاد تأثیر مشابه متن مبدأ و حفظ کارکرد متن ادبی، معادل های فرهنگی متن مقصد جایگزین ویژگی های فرهنگی متن مبدأ شده اند. 2. تبدیل واژه ها و اصطلاحات انتزاعی به واژه ها و اصطلاحات عینی؛ یکی از ویژگی های جامع? زبان مقصد که فراوانی کاربرد اصطلاحات عینی است بر متن مبدأ اعمال شده بدون اینکه ایجاد تأثیر مشابه و حفظ کارکرد متن مبدأ در نظر گرفته شود. 3. تغییر 4. حذف؛ تغییرات و حذف بخش هایی از متن اصلی در ترجمه، تئاتر و تله تئاتر در وهل? اول به انتخاب مترجم و دراماتورژها صورت گرفته است که به دلیل پیروی آنها از هنجارهای اجتماعی می باشد و در وهل? دوم بنا به خواست سازمان های نظارتی می باشد که مسئول اعطای مجوز چاپ یا اجرا هستند. ترتیب اعمال این نظارت ها ابتدا بر تلویزیون، سپس بر تئاتر و در نهایت بر ترجمه است، زیرا تلویزیون ایران کارکردی آموزشی دارد و مخاطبان بیشتری را به خود اختصاص می هد که از تمام اقشار جامعه از قبیل تحصیلکرده، کم سواد و بی سواد هستند؛ همینطور به این دلیل که تلویزیون و تئاتر رسانه های تصویری می باشند. بررسی ترجم? خرده جنا یت های زناشوهری و نسخه های تئاتری و تله تئاتری آن در ایران همچنین نشان می دهد که نمی توان ترجمه را بدون در نظر گرفتن کارکرد آن در زبان مقصد بررسی کرد؛ علاوه بر آن تغییر ابزار ارتباطی سبب تغییر کارکرد متن و میزان تأثیر عوامل فرهنگی-اجتماعی جامعه مقصد بر متن مبدأ می شود.

بحث ترجمه پذیری رمانهای پسامدرن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبانهای خارجی 1392
  حامد حکیمی   مهرگان نظامی زاده

الف : موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف) : بررسی سبک نگارشی و فرآیند معناسازی در رمان پسامدرن به منظور تحلیل ترجمه پذیری این گونه رمانها ب : مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها : در این تحقیق بر آن بودیم تا با تکیه بر نظریه های اشخاصی چون دیوید لاج و مارک گونتار به تحلیلی ادبی رمان پسامدرن بپردازیم، سپس با تکیه بر هرمنوتیک در پی پاسخ به این سوال بودیم که آیا رمان پسامدرن ترجمه پذیر است یا خیر و اگر پاسخ مثبت است به چه قیمتی و به بهای از دست دادن چه چیزی روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه ی اجرای آن، شیوه ی گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها : روش تحقیق در این پایان نامه بنیادی بوده ؛ از نظریات "ژان فرانسوا لیوتار" و "مارک گنتار" در زمینه رمان پسامدرن، از نظریات "یاوس" و "اینگاردن" در زمینه تئوری های دریافت اثر ادبی و همچنین از نظریات "گادامر" و "ریکور" در زمینه هرمنوتیک استفاده شده است. در پیکره مطالعاتی، نظریات فوق را بر روی تعدادی از رمانهای دو نویسنده فرانسوی به نام "آلن رب گریه" و "ناتالی ساروت" پیاده سازی کردیم. ت : یافته های تحقیق : در این پایان نامه، موضوع ترجمه پذیری آثار پست مدرن به دو شیوه مورد مطالعه قرار گرفت: روش اول به بررسی امکان ترجمه ی فرم نگارشی رمان پست مدرن در چارچوب ادبیات می پردازد، و روش دوم با تکیه بر هرمنوتیک به بررسی امکان انتقال تاثیری می پردازد که قرار است به خواننده اثر اصلی منتقل شود. با بررسی ترجمه های صورت گرفته به این نتیجه نزدیک شدیم که با توجه به مباحث هرمنوتیک و خوانش های گوناگون، مترجم فقط امکان ترجمه یکی از تفسیرهای ممکن از اثر را دارد. این تفسیر ها هم در سطح معنای واژگان است و هم در سطح معنای کلی داستان. ث : نتیجه گیری و پیشنهادات : در پایان به این نتیجه رسیدیم که امکان ترجمه رمان پسامدرن وجود دارد ولی باید بدانیم که ترجمه صورت گرفته یک ترجمه تقلیل یافته است که در آن خواننده فقط به یکی از تفسیر های چند گانه متن دسترسی دارد.