ضرورت اهمیت موضوع زخمهای مرتبط با استرس اختلالاتی در مخاط معده و دوازدهه هستند که تظاهرات بالینی وسیع الطیفی را از زخم سطحی خفیف تا خونریزی تهدیدکننده زندگی ایجاد می کنند. دربیماران بستری خطرتشکیل زخم گوارشی افزایش می یابد که به خصوص در بخشهای مراقبت ویژه در اثر استرس یا بیماری شدید بارزتر است. درمان زخمهای استرسی معمولاً با پیشگیری شروع میشود. دستورالعملهای متعدّدی در زمینه پیشگیری دارویی از زخمهای استرسی در دسترس هستند که توصیه های مبتنی بر شواهد (evidence-based) جهت تجویز داروهای پیشگیری کننده از زخمهای ناشی از استرس را برای بیماران بستری دربخشهای داخلی و جراحی که در شرایط بحرانی نیستند و همچنین برای بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه ارائه داده اند، علیرغم آن داروهای مهارکننده اسید دربیماران بستری در بخشهای داخلی و جراحی به طور وسیعی تجویز میشوند و در بیمارانی که احتمال ایجاد زخمهای گوارشی در آنها کم است و طبق دستورالعمل دلیل موجّهی برای شروع پیشگیری ندارند، بیش از اندازه مصرف می گردند. علاوه بر اینکه استفاده نادرست داروهای مهارکننده اسید منجر به بروز عوارض مختص هر دسته دارویی در بیماران میشود، هزینه های ناشی از آن نیز قابل ملاحظه است که به بیمار و سیستم تأمین کننده سلامت تحمیل می شود. هدف در این مطالعه ارزیابی میزان اجرای دستورالعمل پیشگیری از ایجاد زخمهای مرتبط با استرس و برآورد هزینه های تحمیلی ناشی از تجویز غیر صحیح آن میباشد. بیان مسئله استرس اولسر یا تخریب موکوسی مرتبط با استرس عبارت است از التهاب حاد سطح مخاط معده با علت ناشناخته و چندفاکتوری که بعداز رویداد استرس زا مانند جراحی یا تروما ایجادمیشود.مکانیسم تغییرات موکوس پیچیده است و به نظر می رسد تغییر در سیستم محافظتی فیزیولوژیک نرمال معده ای – روده ای، نقش مهمی را در ایجاد این بیماری ایفا می کند. مطالعات قبلی نشان داده اند که در بیماران بستری دربیمارستان عوامل مستعد کننده خونریزی و زخم معده وجود دارند. چون امروزه دستورالعمل اصلی پروفیلاکسی استرس اولسر(sup) مربوط به 10 سال گذشته(نسبتاً قدیمی) است، درمورد پیشگیری اصولی از ایجاد آسیبهای مرتبط با استرس توسط داروهای مهارکننده اسید(ast) هنوزاتفاق نظروجودندارد. روشهای استاندارد، استفاده از sup در بخش های icu را توصیه می کنند. داده های کافی مبنی بر استفاده از sup در بخش های غیر icu وجود ندارد، ولی اطلاع از عوامل مستعد کننده آسیبهای ناشی از استرس می تواند به استفاده از sup کمک کند. برای تعیین ضرورت استفاده از sup بسیاری از پزشکان معتقدند که بیماران باید از لحاظ تعداد عوامل مستعدکننده طبقه بندی شوند تا معلوم شود آیا به پیشگیری نیاز دارند یا خیر. اگر چه باور عمومی مبنی بر بی ضرربودنastاست، ولی داروهای مهارکننده اسید مطمئناً همراه با عوارض هستند. چندین مطالعه ارتباط بین استفاده از داروهای مهارکننده اسید، خصوصا مهار کننده های پمپ پروتون مثل امپرازول و افزایش احتمال ابتلا به cdad یا بیماری مرتبط با کلستریدیوم دیفیسل(clostridium difficile-associated disease) ونیزcapیا پنومونی اکتسابی ازجامعهcommunity-acquired pneumonia)) را نشان داده اند. به علاوه هزینه های ناشی ازsup نامناسب در بیماران قابل ملاحظه است. درمطالعه ای هزینهsup بدون اندیکاسیون متجاوز از 111000 دلار در یک سال ارزیابی شده، ودریک گزارش دربیماران بستری هزینه sup نابجا بیش از 11000 دلار در 4 ماه، ودر بیماران ترخیصی بیش از 64000 دلار در سال محاسبه گردیده است. ما این مطالعه را به منظور بررسی پیشگیری از آسیبهای مرتبط با استرس ، واثراقتصادی استفاده غیر صحیح آن انجام داده ایم. بخشهای جراحی(عمومی،ent،اعصاب،ارتوپدی،زنان، چشم، اورولوژی) و داخلی (بیماریهای گوارشی، تنفسی، عفونی، کلیوی، اعصاب) بیمارستان تأمین اجتماعی امام رضا درارومیه به عنوان بخشهای غیر icu انتخاب شدند. اهداف هدف اصلی : تعیین اثرات اقتصادی ناشی از استفاده نابجای پیشگیری اولسر استرسی در بیماران بستری در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه ، سال 1390 اهداف فرعی : 1-تعیین میزان sup با اندیکاسیون بر اساس دستورالعمل در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه 2-تعیین میزان sup بدون اندیکاسیون بر اساس دستورالعمل در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه 3-تعیین میزان هزینه ناشی از supبا اندیکاسیون در بخشهای غیر icuبیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه 4-تعیین میزان هزینه ناشی از sup بدون اندیکاسیون در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه هدف کاربردی : توصیه برای استفاده از دستورالعمل ها برای sup توسط پزشکان و کاهش عوارض جانبی و هزینه های تحمیلی به بیماران و سیستم سلامت به دلیل تجویز نامناسب این داروها. فرضیات و سوالات تحقیق 1- میزان ast مطابق با اندیکاسیون بر اساس دستورالعمل در بخشهای غیر icuبیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه چقدر است؟ 2- میزانast بدون اندیکاسیون بر اساس دستورالعمل در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه چقدر است؟ 3- میزان هزینه ناشی از ast مطابق با اندیکاسیون در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه چقدر است؟ 4- میزان هزینه ناشی ازast بدون اندیکاسیون در بخشهای غیرicu بیمارستان امام رضا(ع)درارومیه درطول مطالعه چقدر است؟

کنترل مناسب قند خون یک گام اساسی در کنترل بیماری دیابت ملیتوس می باشد. آنالوگ های جدید انسولین برای بهبودی بیشتر کنترل قند خون تولید شده اند که مزیت هایی مانند: نیاز کمتر به تزریق و رضایت بیشتر بیماران و کیفیت و امید به زندگی بیشتر نسبت به انسولین های قدیمی تر دارند. این مطالعه یک کارآزمائی بالینی می باشد که بیماران دیابتی نوع 2 در آن به صورت تصادفی انتخاب شده اند و طی 12ماه تحت مطالعه قرارگرفته اند. 164 بیمار دیابتی که در بازه سنی 65-28 سال بودند و همگی biasp30 بالای 8 درصد داشتند وارد مطالعه شدند. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: گروه انسولین آسپارت 30 و گروه انسولین nph و رگولار اندازه گیری داده های پاراکلینیکی که شامل قند خون، چربی خون، تعداد رخداد افت ناگهانی قند خون بود، هر سه ماه یک بار اندازه گیری می شد. در ضمن کیفیت زندگی به وسیله پرسشنامه استانداردeq-5d ارزیابی شد. دوز شروع انسولین آسپارت30، 6/0-2/0 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز بود که در دو دز منقسم دریافت می شد و در گروه کنترل که انسولین های nph و رگولار را به نسبت 2 به 1 دریافت می کردند دز شروع 6/0-2/0 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود. هزینه های مستقیم و غیرمستقیم پزشکی هر بیمار را به وسیله پرسشنامه هائی جمع آوری کرده و در نهایت نسبت تفاوتی هزینه اثربخشی محاسبه و مقایسه شد. کنترل قند خون در طی 12 ماه مطالعه به طور چشمگیر در دو گروه بهبود پیدا کرد. اگرچه که کاهش بیشتر در قند خون در گروه انسولین آسپارت 30 مشاهده شد. در طی مطالعه تعداد رخداد افت ناگهانی قند خون به صورت محسوسی در گروه انسولین nph و رگولار بیشتر مشاهده شد (p<0.05). میانگین میزان افت ناگهانی قند خون برای انسولین آسپارت30، 5.60 ± 20.08 و برای nph و رگولار11.50 ± 50.76 در سال گزارش شد. هزینه نهائی سالانه برای هر بیمار که انسولین آسپارت 30 مصرف می کرد 81.43 ± 930.55 دلار و برای انسولین های nph و رگولار 165.49 ± 1101.24دلار بود .این مطالعه بالینی که شامل داده های اقتصادی می باشد، نشان می دهد که انسولین آسپارت هزینه اثربخش تر از رژیم انسولین درمانی nph و رگولار در بیماران دیابتی نوع 2 می باشد.

داروخانه ها در سطح جوامع و دسترسی تمام اقشار جامعه به خدمات دارویی قابل ارائه در داروخانه ها و آگاهی مردم از اینکه میتوانند بدون نیاز به قرار قبلی (وقت گرفتن) در یک محیط آشنا و بدون تشریفات به اطلاع لازم در مورد داروها و مراقبت های پزشکی دسترسی داشته باشند موجب ایجاد یک موقعیت ایده آل برای داروسازان برای ایفای نقشی فراتر از تجویز دارو بین مردم گشته است.یا توجه به نیازهای بهداشتی کنونی و نیازهایی که در آینده ممکن است با آن مواجه شویم این مسئولیت مهم بر عهده داروسازان قرار میگیرد که تلاش کنند به بهترین نحو در عرصه خود به جامعه خدمت نمایند به این ترتیب داروسازان مسئولیت های سنگین تری را نسبت به آنچه که امروز برای مدیریت دارو درمانی بیماران بر عهده دارند بپذیرند و این مسئولیت دیگر مسئولیت نسخه پیچی صرف نبوده و داروسازان امروز می بایست در عین اینکه بر توزیع دارو نظارت دارند از مداخله مستقیم در این فرآیند خودداری نمایند چرا که این اقدامات عادی از سوی دستیاران و نسخه پیچان آموزش دیده و دارای صلاحیت انجام خواهد شد و به این ترتیب نظارت داروسازان افزایش می یابد و مسئولیت پیگیری پیشرفت دارو درمانی ،ارائه مشاوره به پزشکان ،همکاری با پزشکان یا سایر حرفه های مراقبت از سلامتی را بر عهده خواهند گرفت(7). با توجه به نقش داروسازی در سیستم بهداشتی داروخانه به مکانی گفته میشود که دارو در آن عرضه شده،خدمات دارویی ارائه می گردد.و داروها برای رفع احتمالی مشکلات بیمار و یا در جهت ارتقاء اهداف تحقیقاتی مورد پردازش قرار می گیرد(8). سازمان بهداشت جهانی( who) سه کنفرانس را در رابطه با موضوع نقش نوین داروساز برگزار نمود اولین اجلاس در سال 1998 در دهلی نو ،اجلاس توکیو در سال 1993و اجلاس ونکوور در سال 1997 میلادی.در اجلاس اول بیشتر بر روی فعالیت داروخانه ها ،قوانین کنترل و نظارت ،شرایط نگهداری و توزیع دارو ها، اطلاعات دارویی ، کنترل کیفیت و فعالیت های دانشگاهی بحث شد(8). در دومین اجلاس روند مراقبت های دارویی بررسی و در سومین اجلاس موضوع دانش داروسازی در آینده مطرح گردید.انجمن بین المللی داروسازان استانداردهای خدمات داویی خوب (gpp) را در این راستا تدوین وسایر کشورها را ملزم به اجرای آن دانست و سازمان بهداشت جهانی با پذیرفتن این استانداردها و قوانین اعلام شده از سوی اعضای خود را متحد نمود که خود را با این قوانین انطباق دهند. براساس این قوانین خدمات دارویی که در داروخانه ها ارائه می شوند شامل فعالیت های زیر میباشد: الف:ارائه مراقبت های دارویی ب:همکاری داروسازان در جهت درمان مناسب بیماران ج:بسته بندی،مخلوط کردن،برچسب زدن،تجویز،فراهم نمودن داروهای نسخه شده د:،ارائه توصیه های مورد نیاز،ارائه اطلاعات در مورد دارو ها به مشتریان و:همکاری و شرکت در استفاده منطقی از داروها ه:نگهداری از مدارک ثبت شده در زمینه توصیه های ارائه شده طبق قوانین و استاندارد های مربوطه خ:فراهم نمودن فراورده های دارویی با کیفیت مناسب ط:راهنمایی بیماران در مورد واکنش های نا خواسته و عوارض احتمالی داروهای مورد مصرف ی:استفاده مناسب از تکنولوژی روز در ارائه خدمات بهتر به مشتریان(10). هدف از خدمات دارویی فراهم نمودن فرآورده های دارویی و سایر فرآورده های پزشکیو کمک به مردم و جامعه در استفاده بهتر از آنها می باشد براساس قانون انجمن داروسازان در اروپا،داروسازان موظف به ارائه دو نوع سرویس(خدمت)دارویی میباشند: اول:ارائه یک سرویس گسترده و هماهنگ با دقت بالا شامل ثبت زمان تجویز نسخه ها و اطمینان از تحویل صحیح آن به بیماران دوم:آماده نمودن درست اقلام دارویی نسخه شده،ارائه توصیه های لازم در مورد استفاده منطقی از دارو و درمواقع لزوم برخورد مناسب در زمینه های خود درمانی باارائه این دو سرویس داروسازان اطمینان حاصل می نمایندکه بیما ان با آگاهی کامل و رعایت نمودن توصیه های لازم در مورد داروها می توانند تاثیرات درمانی بهتری از داروها را بدست آورند(1). برای پاسخ به آگاهی فزاینده نسبت به نقش متحول شده داروسازان در دنیای کنونی میبایست خدماتی مبتنی بر دانش ارائه شود تا بهینه ترین دستاوردها برای بیماران فراهم آید. بدین جهت برای دستیابی به ارائه خدمات مطلوب gpp))باید رویکردی مرحله ای تمامی داروسازان بتوانند به طور مستقیم بر مصرف منطقی،اثر بخش و ایمن داروها و در نتیجه بر موفقیت دستاوردهای بهداشتی تاثیر بگذارند. دیدگاه بیماران در ارتقاء کیفیت ارائه سرویس های درمانی به اندازه نقطه نظرات مدیران و برنامه ریزان سیستم سلامت حائز اهمیت است.در گذشته به منظور ارتقای سطح ارائه خدمات سلامت توجه به نقطه نظرات متخصصان این حیطه مهم ترین عامل تعیین کننده نحوه تغییر فرآیند سرویس دهی محسوب می شد. با این وجود در مطالعات اخیر توجه به دیدگاه های بیماران در مورد تکنیک های ارائه خدمات سلامت به عنوان شاخص مهمی از کیفیت ارائه خدمات مورد توجه ویژه محققان قرار گرفته است. نظراتی که حتی ممکن است با دیدگاه های متخصصان امور سلامت متفاوت یا حتی متضاد باشد. به این ترتیب نقطه نظرات بیماران در رابطه با نحوه ارائه خدمات سلامت به عنوان شاخص تعیین کننده ای برای ارزیابی و ارتقای کیفیت سرویس های ارائه کننده خدمات شناخته شده است.این موضوع به اندازه ای اهمیت یافته است که رضایت مندی بیماران از نحوه ارائه خدمات سلامت از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت (who) به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده کیفیت خدمات سلامت مطرح است(2). دیدگاه بیماران در مورد کیفیت ارائه خدمات در داروخانه ها از زمینه های مهم بررسی سطح رضایتمندی ارائه خدمات سلامت محسوب می شود.نقطه نظر بیماران از نحوه ارائه خدمات سلامت می تواند شامل اطلاعات با اهمیتی در مورد کیفیت جنبه های مختلف ارائه خدمات سلامت باشد(5،4). یافته های مطالعات مختلف نشان داده اند که رضایت بیمار از نحوه ارائه خدمات درمانی در داروخانه ها از یک سو تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر نحوه عملکرد داروسازان، ادارهکنندگان و از طرف دیگر حتی محیط فیزیکی داروخانه ها می باشد.ارتباط عمیق تر با ارائه کنندگان خدمات سلامت، پیروی بیشتر از رژیم های دارویی و توصیه های درمانی و دست یابی به پیامدهای مطلوب تر در زمینه سلامت به دنبال رضایت بیماران از نحوه ارائه خدمات درمانی به خوبی آشکار شده استاز آنجا که رضایتمندی بیماران از نحوه خدمات درمانی در زمینه های مختلف بین فردی، سازمانی و تکنیکی است بنابر این ارزیابی آن میتواند به عنوان منبع مهمی از اطلاعات برای شناخت مشکلات و برنامه های مطلوب در زمینه ارائه خدمات درمانی می باشد(6). رضایت مندی مفهومی است که امروزه در مراقبت های پزشکی اهمیت بسیاری یافته است و شروع آن به دهه 1950 برمیگردد در آن زمان جامعه شناسانی مثل persons و sezarتحقیقاتی پیرامون رضایت مندی بیماران از داوسازان به عمل آوردند و دریافتند بیماران با دو عامل:ادامه مراجعات بعدی به داروخانه,مشاوره و همدلی با بیمار در جهت استفاده صحیح از داروهای تجویز شده ارتباط مستقیم دارد.از اواخر دهه 1960 تا اوایل 1970 رضایت مندی از جهت دیگری مورد توجه قرار گرفت و آن تئوری doming&gramsبود که بیان می کردند مدیران باید مرتبا نظرات مشتریان خود را جمع آوری کنند تا بتوانند برنامه های لازم جهت ارتقاء محصولات و یا خدمات به مشتریان را تدوین نمایند این تئوری راز موفقیت ژاپنی ها بعد از جنگ جهانی دوم بود و ازآن زمان به بعد مفهوم مشتری مداری وارد سیستم ارائه خدمات بهداشتی شد. williams broukعنوان میدارد که،امروزه تحقیقات پیرامون رضایت بیماران از خدمات ارائه شده طرفداران زیادی دارد زیرا هدف تیم درمانی ارائه خدمت و تامین نیاز و رضایت بیماران میباشد.صدقیانی نیز شاخص رضایت بیمار را یکی از نشانگر های کیفیت مراقبت های بهداشتی و درمانی میداند و اعتقاد دارد که عدم درک بیمار و عدم رضایت و بی توجهی به نظرات او ،بهبودی بیمار و اخذ نتیجه مطلوب درمانی را خدشه دار می سازد(6). با توجه به این واقعی که با گذشت زمان،انتظارات و توقعات بیماران نیز تغییر می کند،لنابر این مطمئن ترین راه جلب اعتماد بیمار وتضمین آینده داروخانه ها،ارائه خدمات به مراتب فراتر از محدودهخواسته ها و توقعات بیمار است.از سوی دیگر،بخشهایی که مراجعه کنندگان از آن رضایت ندارند را جهت انجان بهترین اقدام اصلاحی می توان یافت.همچنین با تعیین رضایت مندی بیماران با توجه به پژوهش های قبلی انجام شده در این زمینه ، میتوان مسیر رسیدن به هدف را در صورت لزوم تغییر داد.پس بقا و کارآمدی داروخانه در صورتی تحقق می یابد که باعث رضایت مندی مشتریان گردد،رضایت مندی خود مهمترین عامل در بررسی بهبودکیفیت ارائه خدمات بهداشتی درمانی است.لذا هر سازمانی بخواهدکار آمدی خود را حفظ کند باید ارزشیابی مستمر را جزئی از برنامه های خود قرار دهددر صورت انجام پی بی چنین ارزشیابی هایی باید دید با توجه به گذر زمان آیا رضایت مندی بیماران از بخش های مختلف هنوز پا برجاست یا تغییر کرده و اگر تغییر کرده،این تغییرات در کدام جهت واقع شده است و آیا رضایت مندی بهتر شده و یا کاهش یافته است.لذا توجه به این مفاهیم به منظور ارائه کیفیت مطلوب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از طرف دیگر رضایت بیمار ،منعکس کننده قابلیت داروساز و کارکنان و میزان رعایت حقوق وی و نیز کیفیت درمان است و ارزیابی رضایت بیمار به یافتن تدابیر لازم و انجام اقدامات ضروری برای حل مشکلات و نارسایی های موجود می انجامد که در نهایت ارتقای سطح مراقبت را به طور دائم امکانپذیر می سازد.

کنترل مناسب قند خون یک گام اساسی در کنترل بیماری دیابت ملیتوس می باشد. آنالوگ های جدید انسولین برای بهبودی بیشتر کنترل قند خون تولید شده اند که مزیت هایی مانند: نیاز کمتر به تزریق و رضایت بیشتر بیماران و کیفیت و امید به زندگی بیشتر نسبت به انسولین های قدیمی تر دارند. این مطالعه یک کارآزمائی بالینی می باشد که بیماران دیابتی نوع 2 در آن به صورت تصادفی انتخاب شده اند و طی 12ماه تحت مطالعه قرارگرفته اند. 164 بیمار دیابتی که در بازه سنی 65-28 سال بودند و همگی hba1c بالای 8 درصد داشتند وارد مطالعه شدند. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: گروه انسولین گلارژین و گروه انسولین nph و رگولار. اندازه گیری داده های پاراکلینیکی که شامل قند خون، چربی خون، تعداد رخداد افت ناگهانی قند خون بود، هر سه ماه یک بار اندازه گیری می شد. در ضمن کیفیت زندگی به وسیله پرسشنامه استانداردeq-5d ارزیابی شد. دوز شروع انسولین گلارژین، 0/6-0/2 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز بود که در دو دوز منقسم دریافت می شد و در گروه کنترل که انسولین های nph و رگولار را به نسبت 2 به 1 دریافت می کردند دز شروع 0/6-0/2 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود. هزینه های مستقیم و غیرمستقیم پزشکی هر بیمار را به وسیله پرسشنامه هائی جمع آوری کرده و در نهایت نسبت تفاوتی هزینه اثربخشی محاسبه و مقایسه شد. کنترل قند خون در طی 12 ماه مطالعه به طور چشمگیر در دو گروه بهبود پیدا کرد. اگرچه که کاهش بیشتر در قند خون در گروه انسولین گلارژین مشاهده شد. در طی مطالعه تعداد رخداد افت ناگهانی قند خون به صورت محسوسی در گروه انسولین nph و رگولار بیشتر مشاهده شد (p<0.05). میانگین میزان افت ناگهانی قند خون برای انسولین گلارژین 14.82 ± 5.1 و برای nph و رگولار 50.76 ± 11.50 در سال گزارش شد. هزینه نهائی سالانه برای هر بیمار که انسولین گلارژین مصرف می کرد 865 دلار و برای انسولین های nph و رگولار 1099.33دلار بود . این مطالعه بالینی که شامل داده های اقتصادی می باشد، نشان می دهد که انسولین گلارژین هزینه اثربخش تر از رژیم انسولین درمانی nph و رگولار در بیماران دیابتی نوع 2 می باشد.

بازاریابی در خصوص تولیدات دارویی و بهداشتی اهمیت چشمگیری دارد زیرا تبلیغات این تولیدات، مستقیماً با سلامت مصرف کننده در ارتباط است. طبق تعریف who، rational drug use عبارتست از گرفتن داروی مناسب در زمان مناسب و با دوز کافی با کمترین قیمت و دسترسی آسان. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد روابط پزشکان و نمایندگان صنعت داروسازی تأثیر محسوسی روی نسخه نویسی پزشکان می گذارد و سبب تجویز غیرمنطقی irrational)) دارو توسط پزشکان می شود. هدف از این مطالعه، تعیین میزان و کیفیت مواجهه دستیاران پزشکی با نماینده های علمی صنعت داروسازی شهر تهران در سال 1391 می باشد. این مطالعه یک بررسی مقطعی است که 250 نفر از دستیاران تخصصی 8 بیمارستان دولتی شهر تهران متشکل از رشته های قلب و عروق، پوست، گوش و حلق و بینی، زنان و زایمان، جراحی و داخلی را مورد مطالعه قرار می دهد و اطلاعات مورد نیاز توسط پرسش نامه ی مرتبط جمع آوری شد. پرسشنامه ی مورد استفاده در این مطالعه شامل 17 آیتم بود که برای تهیه ی آن، از چندین پرسشنامه معتبر استفاده شده در مطالعات مشابه، استفاده گردید. میانگین تعداد مواجهه ی کلیه دستیاران با نمایندگان علمی شرکت های دارویی داخلی و خارجی، در دوره ی 6 ماهه به ترتیب 42/5 و 16/5 بار می باشد، که بیشترین آن، مربوط به دستیاران پوست و مو می باشد. ضمناً 40% از دستیاران بر این باورند که مواجهه با نمایندگان علمی شرکت های دارویی، قطعاً بر نسخه نویسی آنها مؤثر است و 46% اظهار داشتند که این امر ممکن است بر نسخه نویسی آنها مؤثر باشد. نتایج این تحقیق نشان داد مواجهه ی دستیاران با نماینده های شرکت های دارویی می تواند بر رفتار ایشان در تجویز دارو مؤثر باشد. لذا سیاستگذاران بهداشت و درمان باید در جهت تجویز و مصرف منطقی دارو دستورالعمل های مربوطه را تهیه و به نحوی اجرایی نمایند که رابطه منطقی بین شرکت های دارویی و دانشجویان پزشکی در جهت افزایش کارآمدی دانش ایشان وجود داشته باشد.