دولت سلجوقی از بزرگترین دولتها و دوره سلاجقه، از مهمترین دوره های تاریخ اسلام و ایران است. از ویژگی های بارز این دوره، رقابت وزرای بزرگ برای پیشبرد مقاصد سیاسی –مذهبی بود. این وزیران، با نقش آفرینی مهمی که در زمینه سیاسی - مذهبی داشتند، موجب به وجود آمدن درگیری های سیاسی و تعصب مذهبی در جامعه و سرانجام تأثیرپذیری سلاطین سلجوقی از آنها شده بود. این پژوهش در صدد آن است تا نقش وزارء و سلاطین به عنوان نخبگان سیاسی و رویکرد مذهبی آنان را در جامعه مورد بحث و بررسی قرار دهد. یافته های اساسی این پژوهش نشان می دهد که اقدامات این وزراء و نخبگان، موجب تأثیر بر روی سایر نخبگان وتوده های مردم شدندکه این خود باعث رشد تعصب در جامعه شده بود.

این پژوهش به شناسایی موقوفه ها ،وقف نامه هاو واقفان ایران در دوره ی سلجوقی می پردازد و تلاش می کند که لیستی تفصیلی از موقوفه ها ، وقف نامه و واقفان این دوره را تهیه کند . همچنین نیت واقفان از وقف نمودن و تهیه ی پراکندگی این موقوقات در سطح کشور از دیگر اهداف این پژوهش می باشد . اساس کار در این پژوهش بر مبنای جمع آوری داده ها و نهایتاً تجزیه و تحلیل آنها می باشد . اطلاعات مورد نظر به شیوه ی آرشیوی و کتابخانه ای جمع آوری شده و پس از آن تلاش گردید با استفاده از روش کمی و توصیفی به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شود . در روش توصیفی تلاش شد موضوع وقف و مصارف وقف در دوره ی مورد نظر از خلال منابع بدست داده شود و در روش کمی اطلاعات بدست آمده به شکلی متفاوت با تحلیل آماری ارائه گردید .

جریان تساهل همواره بر فضای فکری و فرهنگی جوامع موثر بوده است به گونه ای که می توان رابطه ای معنادار بین تساهل و پیشرفت علوم و مذاهب برقرار کرد و با توجه به اینکه عصر سلجوقی به تعصب مذهبی و علمی شناخته شده است، این رساله در پی آن است که وجود تساهل فکری را در ساختار نهاد قدرت در دوره ی سلجوقیان و نیز در اصول و عقاید مذاهب اسلامی بررسی و تحلیل نماید؛ تا بتواند به رابطه ی این تساهل با پیشرفت های علمی و مذهبی در این دوره بپردازد. این پژوهش برای شناسایی تساهل و تعصب در سیاست، مذاهب و اندیشه ها، مبتنی بر روش کمی و کیفی است و ضمن توصیف، به تبیین و تحلیل داده های حاصل از منابع می پردازد. پس از آن با استفاده از جداول و آمار و تبیین وضعیت علمی در این دوره تأثیر تساهل بر توسعه ی علوم را مورد تحلیل قرار می دهد. درنهایت در پاسخ به سوال اصلی که یافتن رابطه ی تساهل و پیشرفت علوم و مذاهب در این دوره است این نتیجه حاصل شد که گرچه تعصب در این دوره در بین علمای مذاهب و در بخشی از سیاست های مذهبی و علمی نهاد قدرت وجود دارد؛ اما نتوانسته به عنوان یک عامل بازدارنده و سرکوب کننده مانع از حضور و اهمیت گروه های دیگر و فعالیت های ایشان شود. در بخش علمی نیز با تقسیم عصر سلجوقی به چهار دوره مشخص شد که علوم این دوره، تحت تأثیر تساهل، پیشرفت خود را ادامه داده اند؛ زیرا تساهل فکری در هر دو بخش زمینه های لازم را برای ادامه ی حیات فکری و پیشرفت های علمی- مذهبی و فرهنگی در این دوره فراهم کرده است.

سلسله غوریان علاوه بر شرق ایران در هندوستان نیز گسترش پیدا کرد. پادشاهان مختلف این سلسله سیاستهای مختلفی را بر منطقه تحت سلطه خود اعمال می کردند. در پژوهش حاضر با بررسی سیاستهای نظامی،فرهنگی،اقتصادی و اجتماعی این سلسله سعی شده به عملکرد مثبت و منفی آنان توجه شود.