نام پژوهشگر: مژگان نیک بخت
بابک خداداد کوچکی زهرا رسولی
مجلات فرهنگی و هنری در طول سابقه کاری و هنری خودشان سهم بسزایی در آگاهی و رشد فرهنگی قشر متوسط جامعه خود داشته و دارا می باشند. اطلاع رسانی ، روشن سازی و بالا بردن سطح دانش علمی و حتی فکری جامعه را می توان از اهداف کلی یک مجله در سطح کشور دانست حال آنکه بسیاری از مجلات هنری امروزه در سطح بین المللی نقش خود را ایفا می کنند. مجلاتی هستند که توانسته اند نه تنها سطح سلایق جامعه مربوط به خود را تغییر دهند بلکه تاثیرات بسیار زیادی را بر سایر جوامع گذاشته اند. از همین روی ما حمایت برخی دولتها یا نهاد های دولتی را می بینیم که بطور منظم بروی یک سری مجلات فرهنگی و هنری سرمایه گذاری می کنند و این نشانه اهمیت این مجلات به عنوان ابزار فرهنگی دولتهاست تا بتوانند در جهت رشد فرهنگ ملت خود و شناساندن ، معرفی و حتی بوجود آوردن اعتبار و سابقه تاریخی برای ملت خود برآیند. در این راستا می توان مجلات را ، یک مقوله چند منظوره تصور کرد که می تواند ابعاد گوناگونی را پوشش دهد. از اطلاع رسانی فرهنگی و هنری داخلی گرفته تا نمایش اقتدار فرهنگ و هنر ملت خود و تاثیراتی که در گذر تاریخ دنیا بوجود آورده است. با توجه به تاریخ کشور ما ، اتفاقات مهمی در طول پنجاه سال اخیر افتاده که نمی توان نقش رسانه بخصوص مجلات فرهنگی و هنری را نادیده گرفت حتی در برهه ای از زمان ، نقش حیاتی را بازی کرده است. در گذرگاه تاریخ معاصر ایران مجله ای بنام هنر و مردم توانست طی هفده سال حیات ، با بیش از 193 شمارگان خود مسبب تحرکاتی شد و به ارتقاء سطح کیفی جامعه آن روز ایران بسیار کمک کرد. باید بگوییم که چگونه به وسیله یک فکر از قبل طرح ریزی شده و منسجم توانستند سطح اطلاعات و آگاهی فرهنگی و حتی هنری قشر با سواد کشور را بالا برده و در شناخت داشته های فرهنگی خود، مردم را مطلع گرداند. به هویت ایرانی انسجام بخشد و سعی کرد در حیطه های مختلف فرهنگی و هنری توانایی های بالقوه خود را به معرض نمایش قراردهد. بیش از نیم قرن از زمانی که اداره کل هنر های زیبا در وزارت فرهنگ در بهمن ماه سال 1329 تاسیس شد، می گذرد.در اوایل دهه چهل شمسی زمزمه هایی در جهت معرفی و شناسایی هنر و فرهنگ کشور ما به جریان افتاد و این زمزمه ها در سال 1336 نمود پیدا کرد. وزارت فرهنگ آن دوره سعی در ارتباطی درست و مستمر با مردم کشور در باب فرهنگ و هنر جامعه بود و همین امراداره روابط بین الملل و انتشارات را بر آن داشت تا سبب تشکیل مجله ای شود که ما امروز به نام مجله هنر و مردم می شناسیم. به دلایلی که به تفصیل توضیح داده خواهد شد دوره اولیه آن تنها در پی دو شماره با مدیریت آقای فیروز باقر زاده متوقف شد و تا پنج سال ساکت ماند اما در سال 1341 با برنامه ریزی که بنظر می رسید کاملا از پیش تعیین شده و مشخص می باشد و دارای یک الگوی جدیدی در آن دوره زمانی بود و هدفهای مشخصی را دنبال کرد ، شروع به فعالیت نمود و با انتشار 193 از شمارگان خود تا آبان ماه 1357 به حیات خود ادامه داد. در شماره اول در بخش نخست مجله، سخنی را هیات تحریر مجله با خوانندگان خود آغاز می کنند که آوردن شرح کامل آن از حوصله خواننده خارج است و تنها به چکیده ای از آن بسنده می کنیم، اینکه در ابتدا به پتانسیل های فرهنگی و هنری جامعه ایران در قالب کارگاه ها و هنرستان ها اشاره می کند و سعی در معرفی موزه ها از جمله موزه ایران باستان، موزه هنر های تزئینی و موزه مردم شناسی است که می توانست مستقیم و حتی غیر مستقیم در جهت پرورش استعداد های هنری کشور مفید واقع شود نکته دیگر، اهمیت محتوایی مجله است. اهمیت این موضوع در این مسئله است که سطح علمی مقالات در نوع خود در آن سال ها بسیار بالاست و یک سیستم هماهنگ اداری و مالی پشتیبان این مجله بوده و به نظر میرسید با توجه به گذر زمان قیمت آن یک روند تقریبا ثابت را داشته و در اصل هدف آن بیشتر جنبه ارتقاء سطح کیفی جامعه بوده و نه کسب در آمد از آن. با این اوصاف سطح کیفی مجله از شماره 1 تا 193 بسیار بالاتر رفته است. نکته دیگر اینکه بعضی از مقالات آن، امروزه نیز حائز اهمیت است و توانسته نکات تاریک و مبهم تاریخ هنری ایران را مشخص سازد. ما امروزه می بینیم که برخی از مقالات آن در یک موضوع واحد تبدیل به کتاب شده است.( اشاره به کتاب خط خوش فارسی، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چاپ سال 1383). و در آخر به نکته ای در خور توجه اشاره میکنم ، اینکه این را بطه یکطرفه نبوده و ارتباط مردم با مجله در قالب نظرات و انتقاداتی که در بخش ما و خوانندگان در انتهای هر شماره مجله دیده می شده ، بازتاب پیدا کرده است. به نظر می رسد در این دوره ما با پل ارتباطی دائم و مفیدی با مخاطبین خود مواجه هستیم .