ابو علی حسن ابن اسحاق طوسی مشهور به خواجه نظام الملک یکی از مشهورترین وزرای مسلمان ایرانی بود که مدت سه دهه وزارت دولت سلجوقیان را برعهده داشت و با تدبیر و کفایت او قلمرو سلجوقیان در زمان دو پادشاه آلپ ارسلان و ملکشاه به اوج وسعت و قدرت خود رسید . خدمات فرهنگی و سیاسی و اجتماعی وی به فرهنگ و تمدن ایرانی _ اسلامی ،ویژگی های وی را ممتاز می سازد . این رساله افزون بر شرح احوال و زندگانی نظام الملک سعی شده است به توصیف جایگاه و نقش وی در امپراطوری سلجوقیان و خدمات سیاسی اجتماعی فرهنگی بپردازد و با تکیه بر اسناد و روایت های تاریخی خدمات ارزنده ی وی به تمدن اسلامی را تبیین و توصیف نماید .