زندگی اجتماعی بشر از آغاز تا کنون برپایه اصول و مبانی معینی شکل گرفته است که می توان این اصول و مبانی را ارزش ها و ضد ارزش های انسان نامید. انسان ها از همان آغاز با توجه به فطرت سلیم خود و نیز تجربه حیات بشری بایدها و نبایدهایی را وضع کردند که پایه گذار ارزش ها و ضد ارزش های اخلاقی در طول تاریخ شده است. توجه به امور ارزشی مهم هم چون احسان و نیکی، آزادی خواهی، عشق به هم نوع، وفاداری، کرم وجوانمردی و دیگر ارزش های اخلاقی و نیز توجه به ضد ارزش هایی هم چون جنگ و ویران گری و خشونت از اموری است که در همه جوامع یافت می شود. در این میان شعر با توجه به تأثیر گذاری عمیق خود در وجدان بشری در طول تاریخ تجلی گاه احساسات و عواطف بشر و نیز عرصه ای برای ظهور ارزش ها در ادبیات هر عصری بوده است. شاعران جاهلی نیز متأثر از محیط زندگی خود و با توجه به وضع اجتماعی خویش تصویرگر بسیاری از ارزش های جامعه خود بوده اند، هر چند که گاه تصور می شود ارزش ها هم زمان با عصر اسلامی رشد یافته اند و دوران جاهلی فاقد ارزش های اخلاقی بوده است، اما واقعیت حاکی از آن است که حیات جاهلی و به ویژه شعر شاعران صعلوک سرشار از ارزش های اخلاقی برجسته می باشد که در این پایان نامه به بررسی این ارزش ها و ضد ارزش ها در شعرشان می پردازیم. لذا در فصل اول آن به بیان کلیات تحقیق پرداخته که شامل بیان مسأله، سوال های تحقیق، اهداف، ضرورت، روش تحقیق و پیشینه می باشد. فصل دوم : اشاره ای کوتاه به شعر جاهلی دارد، اغراض شعری این دوره به طور مختصر بیان گردیده است و شاعران صعلوک و اشعار آن ها و شیوه و علت پیدایش صعالیک مورد بررسی قرار گرفته و توضیح داده شده که این پدیده صرفاً جهت دزدی و غارت اموال دیگران به وجود نیامده بود، بلکه آنان از این طریق می خواستند به حقوق سلب شده خود که یکی از آن ها ثروت ها و غنایم بود دست یابند. در ضمن از بین شاعران صعلوک، از «سلیکه بن سلکه» کمتر استفاده شده است. علت آن هم، این است که وی دارای اشعار بسیار کمی است و همان اشعار کم هم غالبا در مورد ضد ارز ش ها است که در جای خود مورد استفاده واقع شده است. لازم به ذکر است گاهی برای اثبات یک ارزش و یا ضدارزش در بین شاعران صعلوک شاهد مثالی در شعر هر چهار شاعر موجود نبوده و در نتیجه به یک و یا دو شاعر بسنده شده است. در نهایت به مفهوم لغوی و اصطلاحی ارزش پرداخته و توضیح می دهد در هر دوره و هر ملتی به خاطر شرایط زمانی و مکانی، ارزش های اخلاقی خاصی حاکم بوده و این ارزش ها همواره به دو صورت نیک و بد در میان این افراد وجود داشته است. فصل سوم: اختصاص به شاعران صعلوک دارد و بعد از توضیح مختصری از شرح حال این شاعران، صفات پسندیده آن ها را باز گو می کند و به طور مختصر توضیح می دهد که شورش آنان علیه تبعیض نژادی موجود در عرف و قانون قبیله بوده است و جدایی از قبیله و راهزنی هایشان وسیله ای بود تا از طریق آن به خواسته های اصلی شان که همان آزادی و استقلال سلب شده بود، دست یابند و با بررسی اشعارشان بیان می کند که ارزش ها و ضدارزش ها همواره در تمام دوره ها از مهم ترین اهداف شاعران بوده است و تنها برای سرگرمی و دیگر مسائل نبوده است. فصل چهارم : اختصاص به صفات ناپسند شاعران صعلوک دارد و ضدارزش های نکوهیده را از نظرشاعران صعالیک معین می کند و در پایان هم نتیجه گیری شده و پیشنهادهایی ارائه شده است.

عنوان: بررسی کارکرد نمادهای شخصیتی در شعر أمل دنقل نگارنده: طاهره شکوری شعر عربی از آغاز تا به امروز بستر مفاهیمی بوده که گاه، گفتن نشاید و شاعران، ترفندهایی را آزمودندکه در نهایت به فرآیند نمادگرایی انجامید. عرب ها از دیرباز، تجربه های خطاب غیرمستقیم را به صورت پراکنده در متون عرفانی از سرگذرانده اند؛ در شعر معاصر نیز به تبعیت از غربی ها برآمده و برای تصویر واقعیت های تلخ جوامع عربی به این فن روی آوردند. آن ها رمزهایشان را از حوزه های گوناگونی چون اسطوره ها برگزیدند. این دسته از سمبل ها پیشینه ای نمادین داشته و در ناخودآگاه شخصی و جمعی مردم حضوری پویا دارند. شاعران این صنعت را در سطوح مختلف کیفی به کار گرفتند که عالی ترین مرتبه اش در تلفیق شخصیتشان با شخصیت فراخوانده تجلی می یابد. شاعر مصری، أمل دنقل، از جمله مشهورترین شاعران نمادگراست که رسالت شعریش را در ارتباط با مردم می دانست. خاستگاه تجربه اش حوزه های دین، تاریخ، افسانه ها، ادبیات ملی و زندگی روزمره می باشد. وی با توجه به مضامین شعریش شاعر تمرد، انقلاب، آزادی و غیره نام گرفته و واقعیت ها را در قالبی نمادین عرضه نمود؛ تا آن جا که بسیاری از فنون بلاغی را نیز به خدمت طبع نمادگرایانه اش درآورد. او توانست بخشی از ایدئولوژی هایش را از ورای رمزهای غیرشخصیتی ابراز دارد؛ حجم انبوهی را نیز از زبان شخصیت های تاریخی یا اسطوره ای تصویر نماید. شخصیت های تاریخیش غالباً از میان وجوهی هستندکه در آگاهی جمعی مردم چهره ای آشنا بوده و به شکل جزئی یا کلی به خدمت درآمده اند . برخی از شخصیت های فراخوانده ، تصویری از وجدان و حالات روحیش هستند ؛ شماری نیز تنها برای القای مفاهیم ذهنیش مورد استفاده قرار گرفته اند. بیشترین نمادهای شخصیتی وی، از میان چهره های ملی است و این امر در کنار مضامین غالب ملیش، مصداق مناسبی برای یک شاعر ملی به شمار می رود . این رساله با تکیه بر این مشخصه اصلی شاعر و برخی وجوه دیگر به تحلیل نمادهای شخصیتیش پرداخته است.

حبسیات گونه ای ازادبیات غنایی است که برگرفته ازضمیر شاعرانی است که درکنج زندانها این اشعار را سروده اند.در دوره های مختلف ادبیات عرب، شاعران رویه های مختلفی را در حبسیه های خود به کار می گرفتند اما دردوران جدید یعنی دوران معاصر با شکل گیری ادبیات مقاومت ، حبسیه همسو با این ادبیات در راه التزام وخواسته های ملل ستمدیده به ویژه امت اسلامی عربی گام برداشت. حبسیه سرایان معاصر عرب در واقع، شاعران مقاومتی بودند که دربرابر ظلم وستم حاکمان داخلی واستعمارگران خارجی و برای حفظ وطن، آزادی، دموکراسی، عدالت به حرکت در آمده و تا پای جان ایستاده اند.درمورد مضامین حبسیات معاصر، می توان گفت که درواقع مضامین ومبانی حبسیات معاصرهمان شاخص های ادبیات مقاومت است. شاعران نوگرای عراق به ویژه عبدالوهاب بیاتی، باتوجه به ظلم حاکمان نسبت به مردمشان، با زبان شعر به مبارزه علیه این ظلم هاپرداختند؛ البته تعهد بیاتی به عراق محدود نمی شود بلکه او به نوع انسان در سراسرجهان تعهدمی ورزد. بیاتی حبسیات را نه فقط در محدوده میله های زندان بلکه درغربت وتبعید نیز می بیند.او درحبسیاتش استعمار را به عنوان عامل عقب ماندگی اقتصادی وغارتگرمنابع و ثروتهای کشورهای متبوعش معرفی و در اشعار زندانش آنان را رسوامی کند. درسطوح اجتماعی وفرهنگی دغدغه هایی چون نادانی وجهل مردمش،اورامی آزارد. جستجوی عدالت وتحقق آن دیگردغدغه بیاتی درتمام جهان است ودراین راه متحمل رنج های بسیاری می شود. سیاست عامل اصلی زندانی شدن او بوده و او با این دیدگاه به انقلاب دعوت می کند. حبسیه،حبسیات معاصر،عبدالوهاب بیاتی،تصویرگری،رمزادبی

ادبیات از دیرباز جلوه گاه اندیشه، آرمان، فرهنگ، تجارب و روحیات یک ادیب بوده است. برخی از آثار ادبی می تواند صادق ترین ترسیم کننده ی زندگی فردی و اجتماعی و دغدغه های صاحب اثر باشد.از جمله شاعران و نویسندگان معاصر مصری که در بیان این گونه مسائل بسیار موفق بوده است، می توان صلاح عبدالصبور را نام برد. آثار او به ویژه نمایش نامه هایش که در قالب نمایشنامه های شعری است در فضای ادب عربی، دارای ویژگی های منحصر به فردی از لحاظ شکلی و محتوایی است که مضامین آن در اثر ارتباط شاعر با واقعیت های ملموس زندگی حاصل می شود.