نام پژوهشگر: حبیب الله بیابانگرد
خدیجه عزیزی هانه گرمله حبیب الله بیابانگرد
منطقه کانی زایی طلای سرکهنو در 150 کیلومتری جنوب زاهدان و در 20 کیلومتری روستای سیاه جنگل در شمال کوه تفتان در استان سیستان و بلوچستان، جنوب شرق ایران واقع شده است. این منطقه از نظر زمین شناختی در زون شرق ایران واقع و در ارتباط با کمربند ماگمایی شمال مکران می باشد. زمین شناسی منطقه مورد مطالعه شامل سنگ های افیولیتی کرتاسه، فلیش های ائوسن، توده های نفوذی الیگومیوسن و محصولات آتشفشان تفتان می باشد. کانی زایی هیپوژن در منطقه سرکهنو را می توان به دو نوع کانی زایی پراکنده و کانی زایی رگه ای و رگچه ای تقسیم بندی کرد. در بخش مرکزی محدوده دگرسان شده سرکهنو رگه سیلیسی با ستبرا و کانی زایی رخنمون دارد. در اطراف این رگه، دگرسانی های فیلیک، آرژیلیک، و پروپلیتیک رخ داده است و دگرسانی پتاسیک به احتمال در عمق تشکیل شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، ریز کاو الکترونی و پراش اشعه ایکس از نمونه های گرفته شده از سنگ های زون های دگرسانی و کانی زایی شده مشخص گردید که کانی های پلاژیوکلاز، کوارتز، هورنبلند و بیوتیت مهمترین کانی های سنگ های دیوریتی، داسیتی و آندزیتی منطقه به شمار می روند در حالیکه کانی های رسی و سریسیت در زون های دگرسانی فراوان هستند، کانه های پیریت، کالکوپیریت، کوولیت، کوپریت و مالاکیت کانه های زون کانی زایی هستند. کوارتز موجود در رگه سیلیسی حاوی میان بارهای سیال غنی از گاز و چند فازی جامد می باشد. در میان بارهای سیال چند فازی جامد درجه شوری بالا (بالای 80 درصد وزنی معادل نمک طعام) و همچنین درجه حرات همگن شدن برای این میانبارها بالای 500 درجه سانتی گراد می باشد. میان بارهای سیال موجود در کوارتز دارای ویژگیهایی هستند که برای کانسارهای پورفیری توصیف شده اند.
مهدی قدیمی حبیب الله بیابانگرد
در زون فلیش شرق ایران نشانه های زیادی از کانی زایی مس رگه ای دیده می شود که از نظر ژئوشیمی کمتر بررسی شده اند. یکی از این نشانه ها، اندیس معدنی مس چشمه رضایی است که در 84 کیلومتری شمال غرب زاهدان قرار دارد. کانی زایی مس در این منطقه به دو صورت هیپوژن و سوپرژن و بصورت رگه ای و رگچه ای می باشد. در اطراف هر رگه مس دار غالباً یک هاله دگرسانی وجود دارد. مطالعات حاصل از آنالیز های xrd روی این هاله های دگرسانی نشان دهنده وجود دگرسانی آرژیلیک (مشخصاً از نوع بنتونیتی)، پروپیلیتکی و سریسیتیک است. برای بررسی و تحلیل داده های فراوانی و توزیع عناصر در یک پروفیل لیتوژئوشیمیائی عمود بر رگه تعداد 10 نمونه از سنگ های سالم، کانه دار و هاله دگرسانی نمونه بصورت سیستماتیک برداشت گردید و با icp تجزیه شد. نتایج حاصله نشان می دهد مس به ترتیب با نقره، کبالت، مولیبدن و پتاسیم همبستگی مثبت و با عناصر سرب، سدیم آنتیموان و آهن همبستگی منفی نشان می دهد. علاوه بر این تعداد 10 نمونه بصورت سیستماتیک از آبراهه ها نزدیک به رگه های مس دار نیز برداشت گردید، سپس با تحلیل های آماری تک متغیره و چند متغیره احتمال غنی شدگی و ارتباط مس و عناصر همراه آن بررسی شد
ملیحه شیبانی مقدم محمد بومری
توده گرانیتوئیدی کوه بی بی مریم در فاصله 65 کیلومتری شمال خاوری نهبندان قرار دارد این توده از نظر زمین شناسی، در زون فلیش خاور ایران واقع می شود. این پیکره ی گرانیتوئیدی به سن احتمالی 6/0 ±5/71 میلیون سال (ماستریشتین) درون مجموعه هایی از آمیزه های رنگین کرتاسه پسین و فلیش های ائوسن برونزد دارد. این توده اساسا? دارای طیف ترکیبی از پگماتیت، گرانیت، گرانیت گنیس، گرانودیوریت، دیوریت و تونالیت می باشد کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ های سازنده این توده پلاژیوکلاز، کمی آلکالی فلدسپار، کوارتز، بیوتیت و هورنبلند می باشند. بافت غالب این سنگ ها عمدتا? گرانولار است. حضور برونبوم های میکروگرانولار فلسیک، فراوانی میکاهایی همچون موسکوویت و بیوتیت، بیوتیت های پرمرغی و طاووسی، جهت یافتگی کانی های میکایی در برخی از واحدهای این توده از مشخصات بارز این پیکره ی گرانیتوئیدی می باشد. در نمودارهای هارکر بین اکسیدهای عناصر قلیایی با افزایش مقدار اکسید سیلیسیم روند افزایشی و سایر اکسیدها روند کاهشی نشان می دهند که با روند عمومی تفریق ماگمایی سازگار است. گاه بین اکسیدهای عناصر اصلی،پراکندگی هایی مشاهده می شود که احتمالا? به دلیل ناهمگنی بافتی، درصد درشت بلورها، بافت های نامتعادل موجود در کانی های سازنده ی این سنگ ها می باشد. تغییرات عناصر فرعی مانند ti و nb حاکی از وابستگی این توده به ماگماهای کالک آلکالن است. عناصر خاکی کمیاب بهنجار شده نسبت به کندریت غنی شدگی از عناصر خاکی سبک (lree) و تهی شدگی از عناصر نادر خاکی سنگین (hree) را نشان می دهند که مشابه الگوی موجود در سنگ های وابسته به مناطق فرورانش می باشد، الگوی مشابه و هماهنگ در نمودارهای عنکبوتی گویای وابستگی این توده به یک منشأ واحد می باشد. نمودارهای پتروژنتیکی و تکتنوماگمایی توده گرانیتوئیدهای بی بی مریم نشان می دهند که آن ها دارای وابستگی به محیط زمین ساختی زون فرورانش و تشکیل آن ها با منشأ آمفیبولیتی سازگار می باشد. به نظر می رسد تشکیل این توده در ارتباط با فرورانش بلوک لوت به زیر بلوک هلمند می باشد که ماگمای سازنده آن نهایتا? با پوسته ی قاره ای آلایش یافته است.