نام پژوهشگر: علیرضا کیخا
فرشید علی پور دهکی حمید محمدی
اثرگذاری اعتبارات، سپرده های سرمایه گذاری و ارزش افزوده بخش کشاورزی بر اشتغال بخش کشاورزی این ضرورت را ایجاب می کند تا با بررسی عوامل موثر بر توسعه اشتغال بخش کشاورزی، راهکارهای عملی برای توسعه فرصت های شغلی این بخش فراهم آید. در مطالعه حاضر، نقش اعتبارات تخصیصی بانک کشاورزی ایران با محوریت بانک تخصصی این بخش، بر اشتغال بخش کشاورزی استان مازندران و با استفاده از تکنیک خود توضیح با وقفه های توزیعی ( )، الگوی تصحیح خطا( ) و داده-های سالیانه 1389-1363 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج برآورد مدل پویا وجود رابطه بلندمدت تعادلی بین متغیرهای توضیحی و متغیر اشتغال بخش کشاورزی را تأیید می کند. از برآیند تخمین معادلات نتیجه گیری می شود که رابطه بین اعتبارات و ارزش افزوده بخش کشاورزی با متغیر اشتغال منفی و بیانگر اثر معکوس و معنی دار بین این متغیرها و متغیر وابسته می باشد. از طرفی ضرایب متغیر سپرده سرمایه گذاری وجود رابطه مثبت و معنی دار این متغیر با متغیر درون زا را تأیید می کند. همچنین آزمون های ثبات ساختاری، تجزیه واریانس و توابع واکنش(شوک) بر روی متغیرهای مطالعه صورت گرفت. نتایج حاصل از تخمین مدل حد آستانه ای و مدل تصحیح خطای آستانه ای با در نظر گرفتن رشد اعتبارات بانکی به عنوان متغیر حد آستانه مقدار 44 صدم برآورد شده است.
آرمین عسکری محمود صبوحی
شناخت اهمیت جنگل ها و تأثیر آن ها در تداوم حیات بشر، موجب تلاش گسترده جهانی برای برنامه ریزی به منظور حفاظت پایدار این منابع طبیعی شده است. در مطالعه حاضر علل جنگل زدایی، تخریب اراضی جنگلی و عوامل موثر برمدیریت جنگل پجیم در شرق استان مازندران بررسی شد. از بین عوامل موثر بر جنگل زدایی، فعالیت های کشاورزی، پرورش دام و برداشت چوب مورد توجه قرار گرفت. برای رسیدن به اهداف مطالعه از برنامه ریزی پویای غیر خطی زیست-اقتصادی استفاده شد. تابع هدف، شامل درآمد حاصل از فعالیت های کشاورزی، دامپروری و برداشت چوب بود. با توجه به نتایج، مقایسه فعالیت های کشاورزی با مقدار بهینه که از حل مدل بدست آمد، تفاوت قابل ملاحظه ای مشاهده نشد و تنها الگوی کشت تغییر کرد. در دامپروری، تعداد دام بیش از حد بهینه را در منطقه جنگلی پجیم نشان داد. مقایسه تعداد بهینه با موجود نشان داد، تعداد متوسط 438 رأس گاو و 3530 رأس گوسفند و بز بیش از تعداد بهینه وجود دارد. نتایج حاکی از عدم پذیرش طرح خروج دام از جنگل پجیم توسط مردم منطقه قراراست و لازمه اجرای آن طراحی مناسب برای ساماندهی خروج دام از جنگل پجیم می باشد. در بحث برداشت چوب، مقایسه مقدار بهینه با موجود نشان داد که به طور متوسط 24/1436 متر مکعب چوب تجاری و 21/438 متر مکعب چوب زغال و هیزم بیش از مقدار بهینه برداشت شده است. نتایج کاربرد ahpدر بحث مدیریت بهینه جنگل نشان داد، از نظر مردم اگر جنگل پجیم به صورت سنتی مدیریت شود، بهتر است. نظر مسوولین کاملاً بر عکس نظر مردم بود. از دید مردم معیار سیاسی و از دید مسوولین معیار اجتماعی- فرهنگی دارای بیشترین تأثیر گذاری در امر مدیریت جنگل پجیم بود. با تقریب نظرات هر دو گروه، در نهایت شیوه مدیریتی شرکت های تعاونی منابع طبیعی به عنوان بهترین گزینه مدیریتی از میان گزینه های در نظر گرفته شده، انتخاب شد. با توجه به یافته های تحقیق توصیه می شود، سیاست های مرتبط با جنگل پجیم در آینده، طرح های توسعه روستاهای موجود در جنگل را در بر گیرد، چرا که بدون در نظر گرفتن رفاه مردم روستائی مدیریت صحیح جنگل اجرائی نخواهد شد.
احمد خانلری ریکنده محمود صبوحی
تغییر اقلیم معضل امروز و بحران فردا است. در این تحقیق اثر تغییر اقلیم بر عملکرد محصولات منتخب و کاربری اراضی در چهار ناحیه از استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور ابتدا روند تغییرات سری زمانی متغیرهای دما و بارش طی سال های 1390-1360 مورد بررسی قرارگرفت. همچنین با استفاده از تحلیل های رگرسیونی اثر متغیرهای متوسط دمای سالانه و بارش سالانه به عنوان شاخص های تغییر اقلیم بر عملکرد و سطح زیرکشت محصولات گندم، جو و برنج در سال های زراعی 1390-1360 مورد بررسی قرارگرفت. در مرحله بعد با استفاده از نتایج تحلیل های رگرسیونی و لحاظ نمودن آن ها در مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت pmp، اثر سناریوی 1 درجه افزایش دما و 1 میلی متر کاهش بارش بر کاریری اراضی و عملکرد محصولات کشاورزی تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحلیل های رگرسیونی نشان داد که دمای هوا روند افزایشی محسوس و بارش روند کاهشی تقریباً محسوسی دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد که تغییر اقلیم اثر معنی داری بر عملکرد برنج، گندم و جو داشت، نتایج تحلیل های مدل pmp نشان داد که کاربری در جهت افزایش کشت اراضی برنج و جو تغییر یافت. یافته ها نشان داد که اثر تغییر اقلیم بر همه محصولات الزاماُ منفی نیست و لذا می توان به جنبه های مثبت تغییر اقلیم نیز توجه داشت و از آن در جهت بهره برداری بهینه از منابع و امکانات منطقه استفاده کرد.
ربابه مرشدی پاریزی حمید محمدی
از آنجاکه گسترش صادرات نقش اساسی در توسعه اقتصادی کشورها دارد و همچنین نقش کلیدی در رشد پایدار ایفا می کند بجاست که کشورهای مختلف کالاهایی که در آن مزیت نسبی دارند را شناسایی و عوامل موثر بر صادرات آ ن ها را بررسی کنند. از جمله کالاهای غیر نفتی که می تواند به بحران های ناشی از صادرات نفت، ارزآوری و اشتغال کشور کمک کند می توان فرش دستباف ایران را نام برد. در این مطالعه با استفاده از سیستم معادلات همزمان و روش رگرسیون به ظاهر نامرتبط به بررسی عوامل موثر برعرضه و تقاضای فرش دستباف ایران، همچنین به بررسی مزیت نسبی فرش دستباف ایران طی این دوره پرداخته شده است. داده های این مطالعه از طریق سازمان ها و ارگان های مختلف از جمله، مرکزآمار ایران، سازمان برنامه و بودجه کشور، سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران، مرکز توسعه صادرات ایران، سازمان توسعه جهانی و بانک جهانی آمار برای دوره زمانی 1351 تا 1391 به دست آمده است. نتایج نشان می دهدکه در معادله عرضه، متغیر (x) عرضه فرش دستباف، (q) تولید داخلی فرش، px(-1) متغیر تأخیری قیمت صادرات در سطح 5 درصد معنی دار شده اند در معادله تقاضا نیز قیمت صادراتی کالا درهمه کشورها معنی دار است و در کشورهای آمریکا و آلمان این ضریب مثبت و کشورهای ژاپن، امارات و ایتالیا این ضریب منفی است یعنی با افزایش قیمت صادراتی فرش دستباف تقاضا برای این کالا در این سه کشور کاهش می یابد، کشش قیمتی تقاضا در هر پنج کشور منفی و بزرگتر از یک است که دلالت بر این دارد که با رشد در قیمت صادراتی فرش دستباف ایران، رشد تقاضای صادرات کاهش می یابد. با محاسبه شاخص rsca، روند مزیت نسبی صادراتی فرش دستباف ایران مورد بررسی قرار گرفت، طبق برآوردها، مقدار این شاخص در تمامی سال ها عددی مثبت و نزدیک به یک است (بالاترین حد شاخص) و این بیانگر امتیاز کشور ایران در صادرات فرش دستباف و دارا بودن مزیت نسبی دراین زمینه است.
ویدا رحمنی ماشااله سالارپور
در مطالعه ی حاضر اثر مهمترین عوامل کلان اقتصادی بر رشد اقتصادی با کاربرد روش داده های تابلویی مورد بررسی قرار گرفت و بدین منظور از داده های ترکیبی مربوط به 26 کشور اسلامی در طول دوره ی 17 ساله از 1995 تا 2011 استفاده شد. در این مطالعه متغیر وابسته حجم تولید ناخالص داخلی و متغیرهای مستقل موجودی حساب جاری، بدهی کل ناخالص دولت، درآمد عمومی دولت، مخارج کل دولت، پس انداز ناخالص ملی، تورم (به طور متوسط قیمت مصرف کننده)، جمعیت، کل سرمایه گذاری، نرخ بیکاری، حجم صادرات کالا و خدمات، حجم واردات کالاها و خدمات می باشد.ابتدا با استفاده از دو آزمون ریشه واحد متغیرها و هم انباشتگی ایستایی متغیرها بررسی شد. با برآورد دو مدل حداقل مربعات معمولی و داده های تابلویی و انجام آزمون f مقید مدل داده های تابلویی جهت تعیین اثر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته انتخاب گردید. در مرحله ی دوم با برآورد دو مدل اثرات ثابت و اثرات تصادفی روش داده های تابلویی و انجام آزمون هاسمن جهت تعیین اثرات ثابت و اثرات تصادفی منجر به انتخاب روش اثرات ثابت گردید. نتایج نشان داد که شرایط در تمام کشورها مشابه نیست و همچنین متغیرهای جمعیت، حجم صادرات و مخارج کل دولت اثر معنی دار و مثبت بر رشد اقتصادی داشته اند و متغیرهای موجودی حساب جاری، حجم واردات، درآمد دولت و پس انداز ناخالص اثر منفی و معنی داری بر رشد اقتصادی داشته است. همچنین یافته های این مطالعه نشان خواهد داد که کدامیک از کشورهای اسلامی استراتژی مناسبی برای توسعه اقتصادی داشته است. به منظور حل مدل از نرم افزار eviews نسخه 6 استفاده می شود.
شیما نیازی محمود صبحوی صابونی
با توجه به اهمیت مدیریت واحدهای زراعی، استفاده از مدل¬های برنامه¬ریزی ریاضی در تعیین الگوی بهینه کشت نقش بسزایی دارد. در این تحقیق از مدل برنامه¬ریزی آرمانی فازی چند انتخابی در بهینه-سازی الگوی کشت با در نظر گرفتن اهداف حداکثر کردن درآمد، حداکثر کردن استفاده از نیروی کار و حداقل کردن استفاده از کودشیمیایی استفاده شده است. بر خلاف مدل¬های برنامه¬ریزی آرمانی قطعی این روش به تصمیم¬گیرنده اجازه می¬دهد که درجه دسترسی و اهمیت هر آرمان را در مدل مشخص کند. آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و جهاد کشاورزی شهرستان کرمانشاه برای سال زراعی (92-1391) جمع آوری گردید. در این مقاله ضمن تحلیل نظریه مدل برنامه¬ریزی خطی آرمانی فازی، کاربردی از آن در بهینه سازی الگوی کشت در اراضی کشاورزی واقع منطقه سراب نیلوفر نشان داده شده است. نتایج حاکی ازآن است که، با تغییر در وزن مربوط به اهداف در نتیجه کلی تغییراتی به نفع کشت بیشتر محصول ذرت و گندم حاصل می¬شود و در نهایت با حل مدل محصولات گندم، کلزا، ذرت و عدس در الگوی کشت باقی و محصول جو و نخود از الگو حذف شدند. بیشترین سطح زیرکشت مربوط به محصول کلزا و کمترین آن مربوط به محصول ذرت بود. همچنین سطوح آرمانی مطلوب برای هر هدف تعیین گردید.
فهیمه فرزان نرابی احمدعلی کیخا
لزوم شناخت و بهره برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی از آنجا ناشی می گردد که این منبع 90 درصد از کل آب های شیرین قابل استفاده جهان را تشکیل می دهند. در حال حاضر بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده آب در بین بخش های مختلف جهان را تشکیل می دهد، بنابراین لازم است که در راستای بهره گیری مطلوب از نهاده آب، راهکارهای علمی و مدیریتی مناسب درنظر گرفته شود. قیمت گذاری آب یک ابزار سیاسی برای افزایش کارایی آب، کاهش تقاضای آب، مدیریت سیستم های آبیاری و بازگشت هزینه ها است. بر اساس اصول قیمت گذاری آب، قیمت آب می بایست بازگوکننده ی هزینه ی فرصت باشد، در حالی که از دیدگاه درآمد ممکن، قیمت آب تا حد زیادی به تمایل به پرداخت کشاورزان وابسته است. در این مطالعه، برای تخمین تمایل به پرداخت کشاورزان برای آب های زیرزمینی، روش ارزش گذاری مشروط (cvm) مورد استفاده قرار گرفت. داده های مورد نیاز از یک نمونه تصادفی از کشاورزان شهرستان جیرفت بدست آمد که با روش نمونه گیری تصادفی و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده است. برای تخمین رگرسیون از بسته ی نرم افزاری stata نسخه 12 استفاده شد. نتایج نشان داد که تمایل به پرداخت کشاورزان به ازای هرمتر مکعب 78/65 تومان است و تمایل به پرداخت کشاورزان با تعداد اعضای خانواده و مساحت زمین رابطه منفی و با درآمد کشاورزی و تنوع کشت رابطه مثبتی دارد.
آرزو خالقی زاده حمید محمدی
محصولات کشاورزی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته مورد حمایت دولت قرار دارند، انتظار می رود با کاهش حمایت این کشورها در قالب سیاست های تعهدشده سازمان تجارت جهانی قیمت محصولات کشاورزی در بازار جهانی افزایش یابد. هدف از این تحقیق بررسی عوامل موثر بر اشتغال زایی بخش کشاورزی می باشد. در این مطالعه نقش افزایش قیمت محصولات کشاورزی بر اشتغال زایی بخش کشاورزی با استفاده از تکنیک خودتوضیح برداری ( ) و الگوی تصحیح خطای برداری( ) و داده های سالیانه 1392-1360 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج آزمون یوهانسون وجود رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای توضیحی و متغیر اشتغال کشاورزی را تایید می کند. همچنین آزمون هایی مانند تجزیه واریانس و تکنیک های عکس العمل آنی نیز بر روی متغیرهای این مطالعه صورت گرفته است و در نهایت با استفاده از آزمون تودا و یاماموتو رابطه علیت گرنجری بین شاخص قیمت محصولات کشاورزی و اشتغال کشاورزی بررسی شد و نتایج نشان داد که یک رابطه علیت یک طرفه از شاخص قیت محصولات کشاورزی به اشتغال کشاورزی وجود دارد.