نام پژوهشگر: ملیح الزمان منصفی
مهین صابری هسنیجه صغری غلامی
شبکیه قسمتی از سیستم عصبی مرکزی می باشد که نقش مهمی در بینایی ایفا می کند. این بخش از لایه های مختلف بافتی تشکیل شده است که می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند دیابت قرار گیرد و باعث تخریب سلول های شبکیه گردد. هدف از این مطالعه بررسی ساختار بافتی شبکیه ی موش صحرایی نر دیابتی، پس از تأثیر عصاره ی هیدروالکلی ژل آلوئه ورا (صبر زرد) می باشد. برای انجام این تحقیق، 50 سر موش صحرایی نر از نژاد sprague-dawley با وزن حدود 200- 150 (25±175) گرم مورد استفاده قرار گرفتند. حیوانات به 10 گروه 5 تایی: گروه کنترل (1)، رت های سالم با دریافت عصاره ی آلوئه ورا (2)، رت های دیابتی با دریافت غذای معمولی (3، 5، 7و 9)، رت های دیابتی با دریافت غذا و عصاره ی آلوئه ورا (4، 6، 8 و 10)، به ترتیب به مدت 4، 8، 12 و 16 هفته تقسیم شدند. حیوانات با داروی استرپتوزوتوسین با دوز (kgbw/ mg50) دیابتی شدند. پس از گذراندن دوره ی آزمایش با دوز بالای تیوپنتال سدیم کشته و چشم های آنها را خارج نموده و کره ی چشم در گلوتارآلدیید 4 درصد ثابت شد. سپس قسمتی از شبکیه نزدیک به دیسک بینایی را جدا کرده و پس از انجام کلیه ی مراحل تهیه ی نمونه، مقاطع نیمه نازک و نازک و رنگ آمیزی، جهت بررسی ضخامت کل شبکیه و لایه های gcl، ipl، inl، opl و onl و نیز شکل و موقعیت میتوکندری، مرفولوژی هسته و مرفولوژی و موقعیت قرار گرفتن فتورسپتورها و سلول های گانگلیونی توسط میکروسکوپ نوری و الکترونی ترانس میشن مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در مقایسه بین گروه دیابتی و کنترل سالم ضخامت شبکیه و لایه های آن در گروه های مختلف مورد مطالعه کاهش داشت و تنها در ضخامت لایه ی psl در گروه 12 هفته ای اختلاف معنی دار مشاهده گردید(01/0 p? (. بنابراین بین گروه های دیگر و لایه های مختلف اختلاف معنی دار وجود نداشت. در گروه دیابتی در انتهای فتورسپتورها، تخریب کریستای میتوکندری ها، میتوکندری حباب دارو نیز تحلیل میتوکندری مشاهده گردید که در نتیجه ی درمان با عصاره ی آلوئه ورا، کریستاها تا حدودی نظم خود را بدست آوردند و آثار ترمیم در میتوکندری ها مشاهده گردید. در گروه دیابتی هسته ی فتورسپتورها بصورت متراکم مشاهده گردیدند. در اثر درمان با عصاره ی ژل آلوئه ورا، کروماتین هسته ها به حالت منتشر درآمدند. هسته ی سلول های گانگلیونی در گروه دیابتی، مضرس و کروماتین حاشیه نشین بود. با درمان توسط عصاره ی آلوئه ورا حالت حاشیه نشینی در کروماتین از بین رفت و کروماتین ها نسبتاً در هسته بطور یکنواخت توزیع شدند. با توجه به نتایج حاصل احتمالاً این گیاه می تواند جهت کاهش و کنترل عوارض ناشی از دیابت در شبکیه و جلوگیری از آسیبهای شبکیه ناشی از دیابت موثر واقع شود.