نام پژوهشگر: امیر رجایی
مرضیه پرورش مریم لاری
مسجد در اسلام، دارای جایگاه قدسی و اهمیت معنوی است. «تزیین» در هنر معماری مساجد ایرانی و اسلامی، یک بخش مهم و جدایی ناپذیر و همواره از جایگاهی والا برخوردار بوده است. هنرمند ایرانی همواره مشتاق بوده تا آثارش را در قالب طرح و شکل های زیبایی ارائه دهد. در سده های نخست دوره اسلامی با جانشین شدن الفبای عربی به جای حروف پهلوی، خوشنویسی و کتیبه نگاری از جایگاهی مهم برخوردار شد. در این دوران انواع بسیار زیبایی از خط کوفی، طراحی و این خط بیش از هفت سده در جای یک عنصر تزیینی مهم در تزیینات مساجد، اماکن و حتی بر روی بدنه اشیا به شکل های متنوع جلوه گر شد. از اهداف تحقیق حاضر بررسی بخشی از تزیینات معماری ایرانی-اسلامی است تا ضمن معرفی و شناخت خط کوفی ِکتیبه های مسجد جامع نایین، برای کاربردی کردن آنها در هنر گرافیک معاصر گامی بردارد؛ و هنرمندان و دانشجویان هنر را با این تجرب? سودمند آشنا کند. در معرفی کتیبه های کوفی مسجد جامع نایین با رویکرد بینامتنی، ارتباط این کتیبه ها به عنوان یک متن آغازین در هنر اسلامی با هنر پیش از آن، یعنی هنر ساسانی، بررسی شده است. هنرمند مسلمان توانست اسلوب موجود در تزیینات ساسانی را به بستر هنری تازه، یعنی به هنر اسلامی وارد کند. از سوال های پژوهش حاضر بررسی ویژگی ها و امکانات گرافیکی کتیبه های به کار رفته در مسجد جامع نایین و چگونگی وارد نمودن این ویژگی ها و امکانات به بستر گرافیک امروز ایران است. کاربردی کردن کتیبه ها و نشاندن آنها در متنی دیگر، در طراحی گرافیک امروز دارای اهمیت و ضرورت است. زیرا از طرفی با کمبود چنین پژوهشهایی روبرو هستیم و از طرفی قابلیت های گسترده این بخش، ضرورت پرداختن به آن را یادآوری می کنند. روش تحقیق از نظر هدف، بنیادی و از نظر ماهوی، کیفی و بینامتنی است. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و میدانی و روش پردازش رایانه ای (با استفاده از نرم افزارهای گرافیکی) است.