نام پژوهشگر: دیانی محمد حسین
سید مهدی حسینی رحمت الله فتاحی
چکیده مقدمه/زمینه: برخی امتیازهای محیط رایانهای در فراهم نمودن امکان تعامل، ارائه منابع اطلاعاتی و تسهیل ارتباط علمی، سبب شده پژوهشگران زمان زیادی را به استفاده از این محیط اختصاص دهند. همچنین، برپایه نظریه تجربه خوشایند، غنی بودن محیط تعاملی رابط کاربر، تجربه خوشایندی به کاربر میدهد که وی را به مراجعه بعدی و استفاده بیشتر از منابع اطلاعاتی سوق میدهد. با وجود این، مشخص نیست که "آیا تعامل محیط رایانهای در تحول فکری و رفتاری پژوهشگران نسبت به موضوع و مسئله مورد بررسی نقش دارد و سبب خواهد شد تا کاربران رفتارعلمی متعادلی( یا بهتری) برای بررسی موضوع اتخاذ نمایند؟" هدف: هدف اصلی این پژوهش، آزمون تأثیرگذاری "ویژگی تعامل رابط کاربر پایگاههای اطلاعاتی" بر "رفتارعلمی" کاربران از سویی و "دستیابی به تجربه خوشایند" متأثر از محیط رابط کاربر پایگاه اطلاعاتی بر "رفتار علمی کاربران" از سوی دیگر است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش ترکیبی انجام شده است. ابتدا شاخصهای سه متغیر "تعامل رابط کاربر پایگاههای اطلاعاتی"، دستیابی به "تجربه خوشایند"، و "رفتار علمی" شناسایی و تدوین گردید. سپس، با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه نیمه ساختار یافته دیدگاه اعضاء هیئت علمی و دانشجویان دکتری دانشگاههای علوم پزشکی و فردوسی مشهد گردآوری شد. برای تجزیه وتحلیل دادهها و آزمون فرضیهها از روش "مدلسازی معادله ساختاری" و روش تفسیر مصاحبه استفاده شد. یافتهها: نقش متغیرهای جنس، حوزه پژوهشی، سطح تحصیل و مهارت زبان انگلیسی بر میانگین نمرههای چهار متغیر خودکارآمدی، تعامل رابط کاربر، تجربه خوشایند، رفتار علمی مشخص شد. همچنین، مشخص شد که میانگین توزیع نمرههای هر کدام از چهار متغیر مورد مطالعه در چه سطحی است. در نهایت با استفاده از تحلیل مدلهای ساختاری، تأثیر هرکدام از چهار متغیر مورد مطالعه در نقش مستقل، وابسته، واسط، و مداخلهگر بررسی شد. نتایج: در این پژوهش آزمودنیهایی که خودکارآمدی بیشتری داشتهاند تعامل رابط کاربر پایگاههای اطلاعاتی را بیشتر حس نمودهاند. همچنین، این افراد تحول بیشتری در زمینه رفتار علمی در خود احساس نمودهاند. یعنی، خودکارآمدی ویژگی مهمی برای ایجاد تعامل با رابط کاربر پایگاههای اطلاعاتی و ارتقاء رفتار علمی در افراد است. همچنین، افرادی که ظرفیت بیشتری برای دستیابی به تجربه خوشایند دارند، امکان اینکه رفتار علمی آنها بر اثر تعامل با محیط رایانه تحول یابد بیشتر است. سرانجام باید گفت که تعامل رابط کاربر پایگاههای اطلاعاتی میتواند بر رفتار علمی کاربران تأثیر مثبت داشته باشد. کاربردهای احتمالی: یافتههای این پژوهش ممکن است در حوزههای پژوهشی زیر کاربرد داشته باشد: 1) حوزههای آموزشی مانند "آموزش از راه دور" یا "تربیت پژوهشگر" که در آنها شکلگیری، دگرگونی و اصلاح رفتارهای علمی در کاربران اهمیت دارد. 2) حوزه تعامل انسان- رایانه که به تأثیر محیط رایانه بر رفتار علمی کاربران به عنوان حوزه جدیدی برای پژوهش توجه خواهد کرد. 3) حوزه پژوهشی کاربرد نظریه تجربه خوشایند که تأثیر پذیری رفتار علمی کاربران از تعامل رابط کاربر بر اثر دستیابی به تجربه خوشایند سبب تقویت نظریه خواهد شد. اصالت/ ارزش: این پایان نامه به دو دلیل می تواند سودمند باشد. اول، چارچوب نظری نویی برای انجام پژوهش معرفی نموده است. دوم، رفتار علمی پژوهشگران را از زاویه نویی مورد توجه قرار داده است. کلیدواژهها: رفتار علمی، تعامل رابط کاربر، ویژگیهای تعاملی، تجربه خوشایند، نظریه جریان، خودکارآمدی، مدلسازی معادله ساختاری