نام پژوهشگر: سید محمد حسین محمودی قرایی
رضوان ذاکری سید احمد مظاهری
بخش های مختلف محیط زیست به یکدیگر وابسته هستند و هرنوع آلودگی می تواند تعادل بین آنها را بر هم زند. برخی فلزات و شبه فلزات دارای پتانسیل سمیت هستند، افزایش غلظت آنهادر خاک و آب و ورود آنها به چرخه های اکولوژیک سبب آلودگی آب و مواد غذایی و ایجاد عارضه در موجودات زنده می شود. برای بررسی توزیع ژئوشیمیایی آرسنیک و دیگر عناصر دارای پتانسیل سمیت در سنگ های هوازده، رسوبات و منابع آبی منطقه سنگ نقره، بررسی آلودگی یا عدم آلودگی آنها و همچنین تعیین منشأ و تأثیر آلودگی بر فلور منطقه این پژوهش انجام گردید. منطقه سنگ نقره در طول جغرافیایی50°59 تا52°59 و عرض جغرافیایی 26°35 تا 30° شمالی قرار دارد، روستای سنگ نقره واقع در511کیلومتری جنوب شرقی مشهد و 40 کیلومتری جنوب فریمان می باشد. پس از نمونه برداری از سنگ های هوازده، رسوبات آبراهه ای، منابع آب، جلبک ها و گیاهان منطقه، نمونه های سنگ، رسوب و آب توسط روش های icp/es،icp/ms،تیتراسیون و نمونه های جلبک و گیاهکوره گرافیتی آنالیز شدند.نتایج نشان داد عناصر آرسنیک، اسکاندینیوم، بور، تالیوم، تلوریوم، کروم، گوگرد، سلنیوم، سزیم، مس، نقره و نیکل در نمونه های سنگ هوازده منطقه ازتراکمو پتانسیل بالایی در آلوده کردن منابع آب و رسوب منطقه برخوردار هستند. همچنین نمونه های رسوب، دارای آلودگی متوسط تا زیاد آرسنیک، بور، تلوریوم، سلنیوم، فسفر، کادمیوم، کبالت، کلسیم، کروم، مس، منیزیم و نیکل بودند. مطالعه نمونه های آب آلودگی آرسنیک و بور را در اغلب نمونه ها نشان داد. همچنین آلودگی سدیم، کلر، منگنز و منیزیم در برخی دیگر مشاهده شد. همه نمونه های آب به استثنای آب چشمه گرگاببرای شُرب و کشاورزی مطلوب بودند، همچنین سختی همه آنها به استثنای چشمه اره کمر، بالاتر از حد مجاز می باشد. نتایج مطالعات در اواخر فصل بهار افزایش آلودگی منابع آبی را به عناصر آرسنیک و بور نسبت به فصل زمستان نشان داد. پس از شناسایی و شمارش جلبک ها آنالیز آماری داده ها ارتباط معنی دار مثبت بین تراکم اعضای شاخه heterokonteophyta و غلظت آرسنیک موجود در آب را تأیید کرد. تصور می شود جلبک های سه چشمه مورد مطالعه به عنوان ابر جاذب و بیش اندوز آرسنیک و بور عمل کرده و آلودگی آب را کاهش داده اند. همچنین آنالیز گیاهان مورد مطالعه نشان داد که آنها در برابر آرسنیک و بور به عنوان مدافع عمل کرده اند. گونه menthalongifolia بیشترین جذب آرسنیک و گونه acroptilonrepens بیشترین جذب بور را در ریشه های خود نشان دادند اما به عنوان انباشتگر جهت حذف آلودگی مطرح نیستند. بررسی ها نشان داد گیاهان مورد مطالعه در برابر کروم نقش مدافع و انباشتگری ندارند. نهایتاً این مطالعات نشان می دهد آلودگی آب و خاک منطقه از نوع زمین زاد است که بر اثر آلتراسیون و کانی سازی در منطقه رخ داده است. علاوه بر آلتراسیون، در بخش های افیولیتی ترکیب خاص این سنگ ها نیز سبب آلودگی شده است.