نام پژوهشگر: مصطفی سعیدفر
سیده نرگس منافیلن پژمان طهماسبی
این مطالعه نیز با همین هدف به بررسی اثر چرای دام برگونه های cyclophyllon, astragalus effuses astragalus، hedysarum criniferum وbromus tomentellus که از گونه های علوفه ای چند ساله و بسیار با ارزش مراتع ییلاقی ایران می باشند و به لحاظ تولید علوفه و حفاظت خاک جزء گونه های کلیدی این مراتع محسوب می شوند، در یک چرای شبیه سازی شده در چهار تیمار قطع اسمی، کنترل، 30، 50 و 80 درصد در دو فصل رویش، در ایستگاه ملی تحقیقات آبخیزداری سد زاینده رود پرداخته است. برای بررسی ویژگی های رویشی و زایشی گونه ها در برابر چرای دام قبل از اعمال تیمارهای قطع در هر مرحله به شمارش تعداد گل و بذر و اندازه گیری تولید وارتفاع در آنها پرداختیم. گونه های h.cirinifrum و a.effuses در طول مدت تیماردهی نشان دادند که در شدت برداشت متوسط می توانند تولید مناسبی داشته باشد اما گلدهی و بذردهی این دو گونه، تنها در برداشت سبک، بهترین نتیجه را به دست می آورد. ذخایر کربوهیدرات گونه ی a.effuses با افزایش شدت قطع رو به تهی شدن نهاد اما در گونه ی h.cirinifrum این ذخایر در شدت های مختلف قطع درصد رضایت بخشی را به دست آورد و در نتیجه نشان داد که این گونه می تواند از تحمل چرایی و رشد مجدد مناسبی برخوردار باشد. اما در گیاه a.cyclophyllon اعمال تیمارهای مختلف قطع بر خصوصیات رویشی و زایشی این گونه نتایجی عکس دو گونه ی قبل نشان داد. برای این گونه برداشت سبک بیشترین میزان تولید را نشان داد، اما گلدهی و بذردهی آن در برداشت متوسط نیز نتیجه ی مناسبی را ارائه داد. درصد کربوهیدراتهای غیر ساختاری در این گونه در هر سه تیمار قطع نتیجه ی بسیار مناسبی را نشان داد. بنابراین گیاه astragalus cyclophyllonنیز می تواند در شدت های برداشت متوسط و حتی سنگین تحمل چرایی خوبی را نشان داده و از رشد مجدد مناسبی برخوردار باشد، البته بهره برداری مطلوب از تمامی این گونه ها مشروط بر رعایت مدیریت چرایی مناسب خواهد بود. همچنین نتایج به دست آمده از مقایسه وزن خشک اندام هوایی و ریشه در گونه های مورد مطالعه نشان داد که سیستم ریشه ها تحت شرایط عدم چرا یا چرای سبک عموما متراکم، به شدت منشعب و دارای نفوذی گسترده تر و عمیق هستند. اما تحت شرایط سنگین تر چرا، ریشه ها انشعاب کمتری داشته کوتاهتر و ضخیم بوده و پراکنش کمتری دارند. اینگونه تغییرات ایجاد شده در ریشه احتمالا می تواند وضعیت آب در گیاه را بهبود بخشد و تا حدی جبران کننده ی برداشت شدید باشد. الگوها و شدت های مختلف چرا علاوه بر تاثیری که بر کمیت علوفه ی مراتع دارند بر کیفیت آن نیز تاثیرگذار خواهند بود. با توجه به نتایج مورد بررسی در این زمینه معلوم شد که کیفیت علوفه گونه های مورد بررسی در هر سه شدت برداشت در ابتدای فصل رشد نسبت به پایه های کنترل کمتر بود و با پیشرفت مراحل رشد و رسیدن به انتهای فصل رشد کیفیت علوفه در پایه های تحت تاثیر تیمارهای قطع نسبت به پایه های کنترل افزایش پیدا کرده است.