نام پژوهشگر: حمید رضا ریاحی بختیاری

انتخاب مناسب ترین شاخص های طیفی جهت کاهش انعکاس طیفی خاک جنگل های زاگرس جنوبی در مقیاس های مختلف با استفاده ازداده های ماهواره ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده منابع طبیعی 1390
  زهرا جمشیدی گهرویی   مژگان عباسی

جنگل های زاگرس به عنوان یکی از مهم ترین و ارزشمندترین اکوسیستم های ایران به شمار می رود. آگاهی از میزان دقیق جنگل زدایی و تخریب، جهت مدیریت و برنامه ریزی در این جنگل ها ضروری به نظر می رسد. یکی از راه های دسترسی به این گونه اطلاعات استفاده از فناوری سنجش از دور و داده های ماهواره ای است. مشکل اساسی در تولید نقشه های مناسب با استفاده از تصاویر با قدرت تفکیک مکانی متوسط در جنگل های تنک وجود پیکسل های مرکب می باشد. این پیکسل ها شامل ترکیب پیچیده ای از انعکاس طیفی انواع پوشش زمین مثلاً انواع درختان و خاک می باشد و موجب کاهش دقت و صحت نقشه های حاصل از طبقه بندی می گردند. فرضیه اصلی تحقیق این است که با کمک تصاویر ماهواره ای با توانمندی های تفکیک مکانی، طیفی و رادیومتری مختلف می توان اثر عوامل ناخواسته در تشخیص پدیده ی مورد نظر را کاهش داده و یا حذف کرد. هدف اصلی این تحقیق، انتخاب مناسب ترین شاخص طیفی جهت کاهش انعکاس طیفی خاک جنگل های زاگرس جنوبی در مقیاس های مختلف با استفاده از داده های ماهواره ای است. بدین منظور تصاویر سنجنده های aster و quickbird از منطقه دشت برم واقع در استان فارس، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. قبل از هر گونه تجزیه و تحلیل و پردازش، داده ها از نظر وجود خطاهای هندسی و رادیومتری مورد بررسی قرار گرفتند. تطابق هندسی بانده های طیفی با استفاده از روش تصویر به تصویر بر اساس تصویر pan با استفاده از 32 نقطه و دقت 0/04 پیکسل انجام شد. این عملیات با استفاده از نرم افزار erdas و خوارزمیک point matching بصورت خودکار انجام شد. به منظور استخراج هر چه کامل تر اطلاعات از تصاویر، بارزسازی های متناسب با هدف، بر روی باندهای طیفی مختلف انجام شد. همچنین از شاخص های طیفی که اثر بازتاب خاک زمینه را تا حد امکان کاهش می‎دهند استفاده شد تا بهترین شاخص از میان آنها شناسایی گردد. سپس باندها و شاخص های مورد مطالعه وارد مرحله طبقه‎بندی شدند. در این تحقیق به منظور استفاده حداکثر از اطلاعات طیفی و مکانی تصاویر quickbird، باند های طیفی با باند پانکروماتیک با استفاده از روش تجزیه مولفه های اصلی ادغام شدند. از روش قطعه بندی رنگی (smap(sequential maximum a posteriori جهت ترسیم اتوماتیک تاج تک درختان بر روی تصاویر ادغام شده استفاده گردید. روش smap بر این اساس که پیکسل های مجاور در یک تصویر به احتمال زیاد به یک طبقه تعلق دارند استوار است. این خوارزمیک، قطعه بندی تصویر را در مقیاس های مختلف انجام داده و از قطعه بندی در مقیاس های بزرگ جهت راهنمایی قطعه بندی در مقیاس های کوچک تر استفاده می نماید. علاوه بر کاهش تعداد طبقاتی که اشتباه قطعه بندی شده اند خوارزمیک smap قادر است تصاویر حاوی قطعات در اندازه های مختلف را با دقت و صحت مناسبی قطعه بندی نماید. پس از آن به منظور بررسی صحت نتایج حاصل از طبقه بندی داده ها، نقشه های حاصل در محل نقشه ی واقعیت زمینی، پیکسل به پیکسل مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص tsavi با صحت کلی 65% بهترین شاخص جهت کاهش انعکاس طیفی خاک منطقه مربوطه است. به ‍ طور خلاصه: در مورد نقشه برداری جنگل از غیر جنگل نتایج نشان دادند که، بهترین شاخص پوشش گیاهی شاخص tsavi می باشد، با این حال از شاخص های osavi و ndvi و rvi و ipvi نیز نقشه هایی با صحت بالا، در حد 60% و 58% حاصل شد.

تحلیل روابط بین جزایر حرارتی شهری و تغییرات کاربری/ پوشش زمین با استفاده از تصاویر ماهواره ای در کلانشهر کرج
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده علوم زمین 1393
  بهروز ابراهیمی هروی   حمید رضا ریاحی بختیاری

چکیده رشد لجام گسیخته و بی برنامه شهرها به ویژه شهرهای بزرگ کشور (ناشی از رشد طبیعی جمعیت شهری، افزایش مهاجرت ها و...) که به دنبال خود باعث افزایش تخریب محیط زیست و افزایش روزافزون انواع آلودگی ها شده است. دراین میان روند ساخت وساز بی رویه و تقلیل فضای لازم برای توسعه فضای سبز به عنوان ریه های تنفسی در شهرها به تغییرات شدیدی در میکرو اقلیم شهرها خصوصاً در شهرهای بزرگ انجامیده است. به فراخور افزایش کاربری های شهری و تبدیل سطوح طبیعی به سطوح ساخته شده ضرورت بررسی میزان تأثیر هر یک از کاربری ها بر دمای محیط شهری بیش ازپیش احساس می گردد. در این تحقیق هدف استخراج درجه حرارت سطح زمین در کلانشهر کرج می باشد که در آن با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنجنده های tm و etm+ و oli/tirs ماهواره لندست بین سال های 1985 تا 2013 طی 3دوره (دوره های 1993، 2003 و 2013) درجه حرارت سطح زمین با استفاده از روش های موجود استخراج شد. روش های استخراج درجه حرارت سطح زمین برای سنجنده های tm و etm+ شامل روش های پنجر? تکی، تک کانالی، سبال، استفان-بولتزمن و دفتر علوم لندست می باشد. روش های مورداستفاده برای استخراج درجه حرارت سطح زمین در سنجند? tirs شامل روش های پنجر? تکی، تک کانالی (مخصوص لندست-های tm و etm+)، تک کانالی (مخصوص لندست tirs)، سبال، پنجر? مجزا، استفان-بولتزمن و دفتر علوم لندست می باشد. سپس با استفاده از روش های آماری اقدام به انتخاب بهترین روش شد. روش های منتخب شامل روش سبال (برای سنجند? tirs) و روش استفان-بولتزمن (برای سنجنده های tm و etm+) می باشد. در ادامه نقشه های کاربری اراضی کلانشهر کرج تهیه و رابطه درجه حرارت سطح زمین و نوع کاربری/پوشش زمین با استفاده از تحلیل های مربوطه تشریح شد. نتایج تحلیل های حرارتی نشان داد که اساساً مناطق صنعتی، گذرگاه های اصلی، زمین های کوهپایه ای رو به آفتاب (شیب های رو به آفتاب) و خاک لخت دارای بالاترین درجه حرارت و مناطق دارای پوشش گیاهی متراکم و پارک ها و فضاهای سبز و آب دارای کمترین درجات حرارت سطح زمین، هستند ضمن آنکه بخش هایی از مراکز مسکونی متراکم که در نزدیکی مناطق دارای درجات حرارت بالا هستند نیز جزء مناطق دارای حرارت بالا (جزایر حرارتی) شناخته شدند. تحلیل های مربوط به ارتباط درجه حرارت سطح زمین و پوشش گیاهی نشان داد که رابطه بین این دو پارامتر معکوس یکدیگر می باشد ضمن آنکه هر چه به انتهای سال نزدیکتر می شویم رابطه این دو پارامتر با هم از حالت فوق خارج شده و ارتباط این دو پارامتر با هم مستقیم می شود (به خصوص در فصل زمستان). در مورد ارتباط درجه حرارت سطح زمین با ارتفاع و شیب زمین مشخص شد که رابطه ارتفاع و شیب زمین با درجه حرارت سطح زمین بسته به زمان سال متفاوت است به عبارتی رابطه دما با ارتفاع و شیب زمین در نیمه اول سال (دوره گرم سال) مستقیم و در نیمه دوم سال (دوره سرد سال) معکوس می باشد. در مورد تأثیر جهت شیب بر درجه حرارت سطح زمین در نیمه اول سال جهت های غربی و شمال غربی دارای کمترین و شیب های شرقی و جنوب شرقی بیش ترین درجه حرارت را دارند. در مورد نیمه دوم سال نیز شیب های غربی و شمال-غربی و جنوب غربی دارای کمترین و شیب های شرقی و جنوب شرقی و جنوبی دارای بیش ترین درجه حرارت سطح هستند