نام پژوهشگر: احمد فرّخیان فیروزی

مطالعه کمّی روند تخریب خاک در اراضی شمال رودخانه هوفل
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1390
  فاطمه پشم فروش   کاظم رنگزن

خاک منبع طبیعی تجدیدناپذیر مهمی است. تخریب خاک تهدیدی جدی برای کشاورزی پایدار و کیفیت محیط زیست می باشد. هدف از انجام این پژوهش بیان کمّی روند تخریب خاک اراضی شمال رودخانه هوفل (واقع در استان خوزستان، جنوب غربی ایران) در کاربری های اراضی (کشاورزی و مرتع) و واحدهای فیزیوگرافی متفاوت (دشت های آبرفتی و تپه های ماسه باذی) بود همچنین ، در این مطالعه روشی بر مبنای gis برای ارزیابی تخریب فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک در مناطق خشک و نیمه خشک توسعه داده شد. داده های استفاده شده در این مطالعه شامل داده های خاکشناسی و داده های سنجش از دور بودند. ویژگی های خاک: فیزیکی ( شن، سیلت، رس، جرم مخصوص ظاهری، پایداری خاکدانه، نفوذ و منحنی رطوبتی خاک)، شیمیایی ( واکنش خاک، شوری، ظرفیت تبادل کاتیون و سدیم تبادلی)، بیولوژیکی (مواد آلی) اندازه گیری شدند. همچنین مدل rusle به عنوان تخمین زننده تخریب فیزیکی خاک استفاده شد. داده های سنجش از دور به منظور بررسی روند 20 ساله تخریب خاک منطقه مطالعاتی استفاده شد. شاخص های تخریب خاک فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی منطقه مطالعه محاسبه شد. نقشه های تخریب خاک فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی منطقه بدست آمد. این نقشه ها می توانند بطوری موثر هزینه های ارزیابی میزان تخریب خاک منطقه را کاهش دهند. شاخص ها به پنج سطح از تخریب خاک شامل: کیفیت بالا (بدون تخریب)، تخریب ضعیف، تخریب متوسط، تخریب زیاد و تخریب خیلی زیاد گروه بندی شدند. نتایج نشان داد میزان تخریب فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی منطقه در کلاس زیاد و خیلی زیاد به ترتیب حدود 12، 5/14 و 25 درصد می باشد. بنابراین تنظیم قانون و بنا نهادن یک چهارچوب سیاسی مناسب برای جلوگیری از تخریب خاک و حفظ پتانسیل تولید آن ضروری است. نتایج تخمین مدل rusle نشان داد که حدود 25 درصد خاک منطقه تحت تاثیر فرسایش زیاد تا خیلی زیاد قرار دارد. نتایج مطالعات سنجش از دور نشان داد در طی دوره زمانی 20 ساله وسعت اراضی شور با کاربری مرتع افزایش یافته است.