به منظور مطالعه سطوح مختلف گیاه چویر بر سیستم ایمنی جوجه های گوشتی این آزمایش انجام شد. از تعداد 300 قطعه جوجه یک روزه (راس، 308) با 4 تیمار، 5 تکرار در هر تیمار و 15 قطعه جوجه در هر تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی استفاده شد. تیمار ها شامل جیره شاهد، جیره شاهد مکمل شده با 5/1 درصد پودر چویر، جیره شاهد مکمل شده با 3 درصد پودر چویر و جیره شاهد مکمل شده با 300 میلی گرم ویتامین e در هر کیلوگرم خوراک بودند. نمونه های خونی جهت تعیین نسبت هتروفیل به لنفوسیت و تعداد کل گلبول های سفید در روز های 28 و 35 گرفته شدند. در روز های 21 و 28 از هرتکرار 4 پرنده انتخاب گردید و 2/0 میلی لیتر گلبول قرمز گوسفندی 25 درصد تزریق شد. 7 و 14 روز بعد از تزریق (روز های 28 و 35 آزمایش) خونگیری انجام شد و میزان تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفندی با روش هم-آگلوتیناسیون مشخص شد. در روز 21 واکسن نیوکاسل به همه جوجه ها تزریق شد و در روز های 28 و 35 میزان تیتر آنتی بادی علیه بیماری نیوکاسل به روش ممانعت از هم آگلوتیناسیون تعیین شد. برای اندازه گیری میزان igg (ایمنوگلوبولین g) سرم، 14 روز پس از تزریق ثانویه گلبول قرمز گوسفندی، خونگیری از 2 پرنده هر تکرار در روز 42 انجام شد. در پایان آزمایش، از هرتکرار 2 قطعه پرنده انتخاب و جهت بررسی اندام های لنفاوی و کبد کشتار شدند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمار ها در نسبت هتروفیل به لنفوسیت در روز 35 وجود داشت. در این رابطه، تیمار 5/1 درصد چویر کمترین میزان نسبت هتروفیل به لنفوسیت را نسبت به سایر تیمار ها داشت. در روز 35 تعداد کل گلبول های سفید اختلاف معنی داری نشان داد (05/0p<). بطوریکه تیمار شاهد اختلاف معنی داری با سایر تیمار ها داشت و دارای کمترین میزان گلبول های سفید بود در صورتیکه بیشترین مقدار گلبول های سفید مربوط به تیمار 5/1 درصد چویر بود. تیتر آنتی بادی علیه نیوکاسل اختلاف معنی داری را در روز های 28 و 35 نشان داد داد به طوریکه بین تیمار 5/1 درصد چویر و 3 درصد اختلاف معنی داری وجود داشت و بیشترین میزان تیتر در هر 2 دوره مربوط به تیمار 5/1 درصد چویر بود (05/0p<). تیتر آنتی بادی علیه srbc در روزهای 28 و 35 اختلاف معنی داری نشان دادند دادند به طوریکه در هر 2 روز بیشترین میزان تیتر مربوط به تیمار ویتامین e بود ولی اختلاف معنی داری بین تیمار ویتامین e و 5/1 درصد چویر مشاهده نشد (05/0p<). ایمونوگلوبولین g در روز 42 اختلاف معنی-داری بین تیمار ها نشان داد به طوریکه تیمار شاهد کمترین میزان ایمونوگلوبولین g را نسبت به سایر تیمار ها داشت (05/0p<). در خصوص وزن اندام های لنفاوی اختلاف معنی داری بین تیمار ها وجود نداشت. به طور کلی این مطالعه نشان داد که گیاه چویر به میزان 5/1 درصد تأثیر مثبتی در سیستم ایمنی جوجه های گوشتی دارد لذا در تغذیه طیور می توان از آن به عنوان محرک ایمنی استفاده کرد. کلمات کلیدی: سیستم ایمنی، جوجه های گوشتی، چویر، محرک ایمنی