نام پژوهشگر: زهرا حیدری سرشک
زهرا حیدری سرشک علیرضا ریاحی بختیاری
خلیج فارس به دلیل شرایط طبیعی و استراتژیک، قربانی شدیدترین آلودگی نفتی تاریخ شده است. نفت و دیگر سوخت های فسیلی، منبع اصلی ورود هیدروکربن های نفتی به طبیعت هستند؛ آب های آلوده به هیدروکربن های نفتی به دلیل تاثیرات سمی و مضر بر موجودات آّبزی از مسائل بسیار نگران کننده هستند. در تحقیق حاضر میزان هیدروکربن های آروماتیک و آلکان هاینرمالدر بافت های پوست،عضله کبد و کلیه مار دریایی حقلوی (hydrophiscyanocinctus)و مار دریایی کوتاه lapemis curtus)) سواحل استان هرمزگان، با کمک دستگاه کروماتوگرافی گازی(gc-ms)و آشکارساز tcd اندازه گیری شد. مجموع غلظت 23 ترکیب آروماتیک حلقوی (se±pahstotal) آنالیز شده در بافت های پوست، عضله، کبد ، کلیه مار دریایی حلقوی به ترتیب 79±1990، 32±906، 19±1187 و 55±1360 نانوگرم بر گرم وزن خشک (ng/g d.w) و در مار دریایی کوتاه به ترتیب 108±1917، 106±499، 65±895 و 56±1159نانوگرم بر گرموزن خشک محاسبه شد. مجموع غلظت آلکان های نرمال بررسی شدهse±(33-14c-n) sum نیز با همان ترتیب 42±300، 13±80، 79±666 و 530±2407میکروگرم بر گرم وزن خشک (µg/g d.w)برای مار دریایی حلقوی، 14±218، 19±147، 233±913 و 254±1300میکروگرم بر گرم وزن خشک برای مار دریای کوتاه به دست آمد. با مقایسه غلظت های بین بافتی هر گونه، به نحوه پاسخ گونه ی مورد نظر، مسیر دفع و در نهایت به بافت های هدف آلاینده های مربوطه پی برده شد. به این صورت که بافت پوست به عنوان اندام هدفترکیبات آروماتیک مخصوصاً ترکیبات سبک وزن با سمیت حاد و اندام کبد و کلیه اندام هدف آلکان های نرمال محسوب شد. مهم ترین دلیل آن مکانیسم دفعی این گونه ها از طریق پوست اندازی و مسیرهای متابولیسمی است. اختلاف معنی دار به دست آمده بین بافت های متناظر دو گونه برای ترکیبات یاد شده را می توان به عوامل بیرونی و درونی مانند تفاوت در عادت غذایی و توانایی متابولیکی و غیره نسبت داد. هم-چنین وجود همبستگی بالا غلظت pahstotal بین پوست و عضله در مار دریایی کوتاه و هم-چنین وضعیت مشابه بین پوست و بدن مار دریایی حلقوی، امکان بررسی غلظت این ترکیبات در عضله و بدن را با استفاده از بافت پوست ایجاد کرده، که در نتیجه توسعه استفاده از روش های غیر کشندهبرای مارهای دریایی را پیشنهاد می دهد.