نام پژوهشگر: صفدر لرستانی
صفدر لرستانی علیرضا علی صوفی
در این پژوهش به بررسی اهمیت نفت منطقه مسجدسلیمان در تأثیرات منطقه ای و بین المللی از زمان اکتشاف نفت و استخراج آن تا پایان دوره اول پهلوی(1320ش) پرداخته می شود. که هدف از آن مشخص کردن این است که نفت منطقه مسجدسلیمان چه تأثیری بر اقتصاد و وضع معیشتی مردم منطقه گذاشت و تا چه اندازه شرکت نفت ایران و انگلیس توانست خود را در تبادلات منطقه ای و بین المللی سهیم بداند. گرچه شرکت نفت ایران و انگلیس توانست منطقه مسجدسلیمان را به یک قطب اقتصادی و صنعتی کشور تبدیل کند اما عملأ ارتباط چندانی با بخش صنعت و اقتصاد منطقه و کشور برقرار ننمود و خود را جدای از اقتصاد کشور قلمداد می کرد و به مثابه یک ایالت مستقل عمل می کرد، شرکت نفت با عمال قدرت بر روسای محلی و تجهیز نمودن آنها برای حفظ و حراست از تأسیسات نفتی، دولت مرکزی را تضعیف می نمود. اما پس از خرید اکثر سهام شرکت نفت توسط دولت بریتانیا، این کشور ضرورت وجود دولت قوی مرکزی را در ایران احساس نمود و از آنجای که در سال1907 م سرزمین ایران بین روس و انگلیس تقسیم شد زمینه مداخلات در امور داخلی ایران فراهم شد اما با فروپاشی دولت ناکارآمد قاجاریه و روی کار آمدن رضاشاه پهلوی این رویه تغییر پیدا کرد. چنانچه وی در صدد برآمد به مداخلات این ایالت خودمختار پایان دهد و حتی طرح الغای امتیازنامه دارسی را به جریان انداخت اما متأسفانه چندان موفقیتی از آن حاصل ننمود اما زمینه ای شد تا دولت و ملت ایران جرأت پیدا کنند در دو دهه دیگر نفت را ملی کنند.