نام پژوهشگر: سمیه چابک
سمیه چابک علی رحیمی
با وجود اینکه بیشتر مربیان تربیت معلم و محققان بر اهمیت رویکرد اندیشمندانه در امر تدریس و شناخت مفاهیم آموزش و یادگیری تأکید کرده اند، فراهم نمودن فرصت های مناسب از سوی مسولان نظام آموزشی و مدرسان نادیده گرفته شده است. بدین منظور درگام نخست پژوهش حاضر سطح تدریس اندیشمندانه مدرسان زبان انگلیسی (به عنوان زبان خارجی) و میزان آگاهی آنان از اهمیت و ارزش این رویکرد در ایران بررسی و درگام بعدی درک مدرسان از مفاهیم آموزش ویادگیری بررسی شده است که همزمان اطلاعات جمعیت شناسی (سن، جنسیت، میزان تجربه تدریس، سطح تحصیلات) در نظر گرفته شده است . در گام آخر ارتباط بین درک مدرسان از مفاهیم آموزش و یادگیری و سطح تدریس اندیشمندانه بررسی شد. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق توسط 100 مدرس زبان انگلیسی ( 42 مرد و 58 زن) موسسات زبان شیراز جمع آوری شد. لازم به ذکر است که از بین آنان 30 نفر ( 15 زن و 15 مرد) به طور تصادفی برای مشاهده نحوه تدریس انتخاب شدند. در این پژوهش از روش سه وجهی سازی گردآوری داده ها و 3 ابزار متفاوت تحقیق: 1. مشاهده ( اندازه گیری سطح تدریس اندیشمندانه مدرسان) 2. آزمون ( اندازه گیری میزان آگاهی مدرسان از تدریس اندیشمندانه) 3. پرسشنامه ها (بررسی دیدگاه مدرسان درباره اهمیت وارزش این رویکرد و درک آنان از مفاهیم آموزش و یادگیری) استفاده شد. اطلاعات بدست آمده از این طریق با به وسیله t استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی از قبیل میانگین، درصد، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان از آشنایی و آگاهی نسبی مدرسان زبان انگلیسی (به spss نرم افزار عنوان زبان خارجی) بر اهمیت و ارزش این رویکرد دارد. نتایج به دست آمده از مشاهده کلاس های درس حاکی از آن بود که بیشترمدرسان در سطح دو (متوسط یا شبه- اندیشمندانه) تدریس اندیشمندانه قرار دارند. همچنین درک آنان از مفاهیم آموزش و یادگیری تقریباً درمیانه دیدگاه دانش آموز- محور و معلم - محور (تعامل بین دانش آموز و معلم) با تمایل بیشتر به سمت دانش آموز محوری قرار دارد. علاوه بر این تحقیقات نشان داد که با پرداختن هر چه بیشتر مدرسان به تدریس اندیشمندانه، دیدگاه آنان به سمت دانش آموز- محوری ارتقاء می یابد. در میان فاکتورهای جمعیت شناختی مدرسان، تنها تجربه ی تدریس با رویکرد تدریس اندیشمندانه رابطه متوسط و مثبت دارد . حال آنکه درک دانش آموز- محور مدرسان از مفاهیم آموزش و یادگیری رابطه معناداری با سن (منفی)، جنسیت (زن) و مدرک تحصیلی (کارشناسی ارشد) دارد. همچنین رابطه مثبتی بین سن و درک معلم- محور مدرسان وجود دارد. آگاهی داشتن از ارتباط بین سطح تدریس اندیشمندانه، اطلاعات جمعیت شناختی و مفاهیم آموزش و یادگیری برای مدرسان این امکان را فراهم می کند که از راهکارهای ارتقاء سطح تدریس اندیشمندانه آگاهی یابند و در نتیجه کیفیت تدریس خود را در رسیدن به هدف اصلی (تدریس کارآمد) تسهیل و بهبود بخشند. علاوه بر این انتظار می رود که یافته های این تحقیق بتواند در برنامه های آموزشی تربیت معلم و درس های روش تدریس مورد استفاده قرار گیرد و مدرسان بتوانند از مزایای تدریس اندیشمندانه و آموزش دانش آموز محور بهره مند شوند. در نهایت این امر، موجب پرورش مدرسان اندیشمند کارآمدتر و بهبود کل نظام آموزش و پرورش در امر تدریس زبان انگلیسی (به عنوان زبان خارجی) است.