هرگونه تغییرات در شرایط اکوسیستم و مدیریت اراضی بر جوامع میکروبی، بیوماس و نیتروژن معدنی خاک تأثیر می گذارد. کاربری های مختلف کشاورزی نیز به عنوان یکی از تغییرات فوق مطرح می باشد. هدف از این تحقیق، بررسی تغییرپذیری مکانی و پهنه بندی جمعیت میکروبی و برخی ویژگی های بیولوژیک خاک متأثر از کاربری های اراضی شامل باغ سیب، مرتع و زراعت می باشد. بدین منظور، از منطقه میرآباد واقع در بخش غربی جلگه سلدوز مابین شهرهای نقده و اشنویه (استان آذربایجان غربی) تعداد 65 نمونه خاک سطحی (30-0 سانتی متری) برداشته شد. جمعیت میکروبی، نیتروژن بیوماس به روش تدخین- استخراج، نیتروژن معدنی (آمونیوم و نیترات) حاصل از نیتروژن آلی توسط دستگاه اسپکتروفتومتری، تنفس پایه و همچنین برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک ها اندازه گیری شدند. آزمون نرمال بودن توزیع داده ها و همبستگی بین عامل ها توسط برنامه آماری spss انجام گرفت. در صورت نرمال نبودن داده ها، با استفاده از تبدیل مناسب، آن ها نرمال شده و سپس در مدل سازی زمین آماری مورد استفاده قرار گرفتند. مقادیر نقاط نمونه برداری نشده با استفاده از روش های کریجینگ و وزن دهی معکوس فاصله ها در نرم افزار gs+ میان یابی شده و برای بررسی دقت میان یابی از روش ارزیابی متقابل جک نایف استفاده شد. نتایج نشان داد که روش کریجینگ بهترین روش میان یابی نقاط نمونه برداری نشده برای ویژگی های بیولوژیک، ظرفیت تبادل کاتیونی، سیلت، رطوبت جرمی، قابلیت هدایت الکتریکی و کربن آلی می باشد. روش وزن دهی معکوس فاصله نیز به عنوان روش کارآمدتر برای میان یابی مقادیر ph، کربنات کلسیم معادل و درصد رس می باشد. دقت بالا (r2) و خطای کمتر (rss) معیار انتخاب بهترین مدل زمین آماری می باشد لذا مدل کروی برای میان یابی مقادیر تنفس پایه، آمونیوم و جمعیت میکروبی و همچنین مدل نمایی برای میان یابی مقادیر نیترات و نیتروژن بیوماس به عنوان بهترین مدل ها تعیین شدند. نسبت اثر قطعه ای به سقف کمتر از 25 درصد گردد نشاندهنده وابستگی مکانی قوی می باشد و اگر این نسبت بین 25 و 75 درصد قرار گیرد بیانگر وابستگی مکانی متوسط و چنانچه این نسبت بزرگتر از 75درصد گردد نشاندهنده وابستگی مکانی ضعیف خواهد بود. این نسبت برای تمامی ویژگی های بیولوژیک مطالعه شده در منطقه بین 25 تا 75 درصد می باشد لذا وابستگی مکانی آن ها متوسط بوده و این امر نشان دهنده تأثیر کاربری بر توزیع مکانی ویژگی های مذکور می باشد. نقشه های توزیع مکانی ویژگی های بیولوژیک، فیزیکی و شیمیایی خاک با تلفیق نتایج حاصل از زمین آمار وgis تهیه شدند. نتایج به دست آمده از تجزیه آماری توسط برنامه mstatc نیز نشان داد که ویژگی ها بیولوژیک بیشتر از ویژگی ها فیزیکی و شیمیایی خاک متأثر از کاربری های مختلف می باشند.