گیلان از زمان باستان تا پیش از پذیرش اسلام، به دلیل کوهستانی بودن منطقه و راه های صعب العبور، و حضور اقوام گیل و دیلم که جنگجو، قدرتمند، جسور و آزاده بوده اند، هماره مورد توجه حکومت های ایران بوده است. آنان هیچ گاه در برابر حکومت ها سر تسلیم فرو نیاوره و هماره تحت فرمان حکومت های محلی خود بوده اند. با حضور علویان که از ظلم و ستم خلفای عباسی به منطقه گیلان و دیلمان پناه بردند، مردم این مناطق کم کم با اسلام و تشیع آشنا شدند و به دلیل وجود محبوبیت علویان نزد ایرانیان به ویژه اقوام گیل و دیلم، آنان پذیرای تشیع زیدی شدند. علویان نیز با کمک خاندان های محلی گیلان و دیلمان به ترویج اسلام و مذهب زیدی در مناطق شمالی ایران پرداختند. علویان با حرکت مذهبی خود راه ورود خاندان دیلمی آل بویه را به صحنه سیاست و دین هموار نمودند. پس از تخفیف حکومت علویان، سه برادر بویهی به صحنه سیاسی و مذهبی ایران وارد شدند. این سه برادر که از منطقه دیلمان برخاسته بودند، در جنوب شرقی ایران و مرکز خلافت عباسیان، بغداد با اعتقاد به مذهب زیدی خود و دفاع از شعائر مذهبی شیعه امامیه، به ترویج اسلام و احیای مراسم و آئین های مذهبی امامیه پرداختند. دفاع آنان از مذهب امامیه، به دلایل سیاسی و جهت تثبیت حکومت آنان در مقابل حکومت عباسی بوده است. رساله ی حاضر بر آن است تا ضمن جمع آوری منابع و ماخذ دست اول و دوم و جدید به فرهنگ مردم گیلان از ابتدا تا پایان دولت آل بویه پرداخته و تاثیرات حکومت علویان و مذهب زیدی در پذیرش اسلام از سوی گیلان و دیلم و نقش آل بویه در احیای شعائر مذهبی را مورد بررسی قرار دهد.