چکیده: در این پژوهش به بررسی حیات سیاسی- اجتماعی ایلات و عشایر پشتکوه در عصر قاجار پرداخته شده است. ایلات و عشایر پشتکوه نقش بسیار مهمی در ساختار قدرت، و دفاع از مرزها ایفا نموده اند. همچنین منطقه پشتکوه همواره در طول تاریخ بستر مناسبی برای زندگی ایلی و عشیره ای ایجاد کرده بود که نشأت گرفته از شرایط این منطقه است. موقعیت خاص جغرافیایی، وجود مراتع فراوان مورد نیاز حیات عشایری، و هم جواری پشتکوه با دولت عثمانی و عراق نقش مهمی در شکل گیری حیات سیاسی و اجتماعی عشایر منطقه داشته است. مهم ترین ایلات و طوایف پشتکوه در دوره ی قاجار ایلات کرد، ملکشاهی، خزل، ارکوازی، شوهان، و طوایف کاید خورده، دیناروند، علی شروان و پنج ستونی بودند.در ارتباط با ساختار اجتماعی ایلات و عشایر پشتکوه می توان گفت ایلات و عشایر برای حفظ منافع سیاسی و اقتصادی خود از یک نظام رده بندی کهن برخوردار بودند و این ساخت سنتی اجتماعی متشکل از ایل، طایفه، تیره (هوز)، بنه مال، و مال بود. ساختار سیاسی و اجتماعی جامعه عشایری پشتکوه براساس ویژگی های قومی و خویشاوندی، منافع ایلی- طایفه ای، حفظ سنت ها و مناسبات اقتصادی- اجتماعیِ عشایری و نحوه ی تعامل آنان با حکومت محلی والیان پشتکوه استوار بوده است. اقتصاد و معیشت عشایر پشتکوه بر پایه ی دامداری و در سطح محدودی کشاورزی بوده است.