شعر جاهلی ما را از اوضاع اجتماعی ، سیاسی ، تاریخی و اقتصادی آن دوران آگاه می کند و همچنین یکی از منابع مهم تاریخی برای آگاهی از اوضاع قبل از اسلام است از این روی ( دیوان العرب ) اطلاق کرده اند . از آنجا که شاعر جاهلی به شدت تحت تاثیر پدیده های حسی و مادی است و تنها زندگی پیرامون خود را می بیند ، عنصر واقع گرایی را می توان در اشعار او بوضوح دید. با نگاهی دقیق به شعر آن دوره می توان پی برد که این شعر سرتاسر حقایق زندگی است و شاعر در بیان تفاصیل و جزییات زندگی کمال صداقت و واقع گرایی را مدنظر قرار داده است . آشفتگی اوضاع اجتماعی ، ناامنی ها ، قتل و غارت ها ، کوچ های اجباری ، تراژدی های طبیعی خشکسالی ، قحطی و... زندگی عرب جاهلی را با اضطراب و دلشوریدگی درآمیخت، از این رو در شعر جاهلی به ویژه معلقات سبع به عنوان مستندترین اثر ادبی آن دوره نشانه هایی از دلشوریدگی شاعر به مثابه زبان قبائل آن ایام دیده می شود. کــــه نگارنده در این پژوهش پس از تبیین اوضاع اجتماعی دوره جــــاهلی تلاش کرده است ضمن ارائه تعریفی مستند از مفهوم (( دلنگرانی )) یا (( دلشوریدگی )) و نیز بررسی دلنگرانی در شعر صاحبان معلقات در دو زمینه ی طبیعی و غیر طبیعی موضوعاتی چون « زمان، مرگ، جن، فقر و آداب و رسوم قبیله ... » پرداخته است و با استناد به نمونه های شعری و تحلیل آنها ، بسامد دلشوریدگی ها در معلقات سبع ، شیوه پرداختن صاحبان معلقات به این پدیده شخصی معلوم گردد و در پرتو نتایج به دست آمده ، شرایط روحی مردم آن ایام تشریح شود . در این پژوهش متناسب با موضوع بر پایه روش تحلیلی و توصیفی است و با کندوکاو و در منابع و مآخذ تاریخی و ادبی مسائل مرتبط با موضوع مورد بحث را مدنظر قرار داده است. به نظر می رسد با بررسی اشعار معلقات پدیده دلنگرانی موضوعی است که اکثر شاعران این دوره قریب به اتفاق بابی از اشعار خود را به آن اختصاص داده اند به گونه ای که دلنگرانی همیشه در طول ایام زندگی همراه و همگام شاعران به ویژه صاحبان معلقات بوده است.