نام پژوهشگر: اسدالله نیک مهر
اسدالله نیک مهر هادی وکیلی
چکیده مسئله وقف و موضوعات مرتبط با آن سابقه ای دیرینه در تاریخ بشر دارد. وقف تقریباً در تمام ادوار تاریخ ایران وجود داشته و در هر دوره و سلسله فراز و فرودهایی را به خود دیده است؛ به گونه ای که در دوره صفویان موقوفات و تعداد واقفان گسترش یافته و در سلسله هایی مانند خوارزمشاهیان و زندیان، یا به علت کوتاهی عمر حکومت یا جنگ های مداوم، موقوفات کاهش داشته است. وقف در دوره پهلوی نیز کماکان ادامه داشته است، هرچند در این دوره وقف و موقوفات بنا به دلایلی تا حدودی از مسیر اصلی خود خارج شد. در مشهد نیز وقف ادامه داشت و تابع سیاست های دولت مرکزی بود و بدنبال بعضی از سیاست ها در برهه ای از زمان موقوفات کاهش و در برهه ای موقوفات افزایش داشت. آستان قدس نیز در این زمان از حساسیت خاصی برخوردار بود. حکومت برای نظارت بیشتر بر این نهاد ثروتمند، خود تولیت آنجا را بر عهده گرفت و نایب التولیه هایی را منصوب کرد. در این کار سعی شده است با تکیه بر منابع و بخصوص اسناد و وقفنامه های موجود و با بهره گیری از روش تاریخی، توصیفی?? تحلیلی و تحلیلی?? آماری، به مسئله وقف در مشهد عصر پهلوی پرداخته شود. کلید واژه: وقف، مشهد، دوره پهلوی، اداره اوقاف، آستان قدس.