نام پژوهشگر: حسین نادعلی
حسین نادعلی شهرام یوسفی فر
وقف یکی از سنت های عظیم الهی است و عبارت از این است که اصل و عین را از خرید و فروش و سایر معاملات متوقف و موقوف می کنند تا از آن برای مصالح عامه، یا دسته و افراد، یا محل و مکان مخصوصی بهره برداری شده و به مصارف معینه برسد. نهاد وقف که پیش از آمدن اعراب به ایران نیز به صورت های گوناگون و از جمله زمین های واگذاری به پرستشگاه ها و حوزه های تحقیقی علمی وجود داشته تغییراتی به خود دیده و به صورت سازمان نگهداری ضیاع و عقار و صیانت متعلقات در آمده است.امروزه وقف مخصوص عوام یا خواص و یا دسته و جمعیت محدودی نیست بلکه هر کس به اندازه توانایی و دارایی که دارد می تواند از طریق این سنت حسنه هم نام و نشان خود را ماندگار و پابرجا بدارد و هم اینکه بدین وسیله هزینه های تحصیلی اهل علم و معرفت،نگهداری مدارس، حفظ و مرمت مساجد و تامین آرامش و رفاه دائمی جماعت های کوچک و بزرگ انسانی و امثال آنها را فراهم نماید.پیشینه شخصی وقف در شهرستان شاهرود ظاهراً به قرن هفتم هجری قمری می رسد و پس از آن تا دوران صفویه گسترش بیشتری یافته است. نتایج به دست آمده نشان دهنده این نکته است که در شهرستان شاهرود و حومه آن مهم ترین عاملی که باعث توسعه وقف و ایجاد موقوفات شده است اعتقادات قلبی مردم به مذهب و علاقه شدید ایشان به ائمه معصومین (ع) و برگزاری و زنده نگه داشتن نام و یاد آنها به خصوص قیام عاشورا و توسل به امام حسین (ع) بوده. به همین خاطر بیشتر موقوفات به صرف تعزیه داری و اطعام مردم در ماه های محرم و صفر اختصاص یافته است. تعداد کل موقوفات در شهرستان شاهرود 6000 مورد است که تعداد 1167 متعلق به شهر میامی و تعداد 1178متعلق به شهر بیارجمند می باشد که در آمد حاصل از آن بستگی به شرایط جغرافیایی و اعتقادات مذهبی آن منطقه دارد.