معاهده آخال و نقش آن در تثبیت مرزهای ایران عنوان پایان نامه ای است که پیش رو دارید با توجه به اینکه دوره قاجار عصر امتیازات نام گرفته است اما یکی از معاهداتی که کمتر در کتب تاریخی به آن توجه شده معاهده آخال می باشد . این پژوهش بر آن است تا با هدف بررسی موضوع معاهده آخال در دوره قاجاریه ، بر اساس روش علمی مستدل تاریخی به زمینه های شکل گیری این معاهده و نقش آن در تثبیت مرزها بپردازد . روسیه تزاری در آغاز قرن نوزدهم پس از اصلاحات پترکبیر که صاحب کشوری ثروتمند و قدرتمند و سازمان یافته با ارتشی مدرن و مجهز شده بود ، توسعه طلبی خود را در سرزمینهای متعلق به ایران در حالی شروع کرد که ایران پس از حدود یک قرن جنگهای داخلی و خارجی که بعد از فروپاشی صفویه شروع شده بود ، منابع مالی و انسانی خود را از دست داده بود و دچار گرفتاریهایی چون : عدم آگاهی دستگاه حاکمه از تحولات بین المللی ، سیستم استبدادی قاجاریه ، ، قشون قبیله ای و نامنظم و فقدان تجهیزات ، شکست ایران در جنگ مرو و ناتوانی دولت قاجار در برقراری نظم و امنیت نواحی استرآباد و شمال شرقی ایران شده بود . مساله هند به عنوان یک موضوع محوری در تحولات قرون نوزده و بیست میلادی نقش عمده ای را ایفا کرده است . تمام این عوامل باعث توجه قدرتهای بزرگ اروپایی برای تحقق و تعقیب منافع استعماری شان در ایران گردید . روسها با تحمیل معاهدات گلستان و ترکمانچای در اوایل قرن نوزده ، زمینه نفوذ و سلطه همه جانبه خود را بر ایران فراهم نمودند و شرق دریای خزر، ترکمنستان و ماوراءالنهر را آماج حملات خود قرار دادند که این امر به تشدید رقابت و توجه بیشتر استعمارگران روس و انگلیس به ترکستان به عنوان منطقه حایل دفاعی برای هند منجر و باعث از دست رفتن مناطق زیادی از ایران گردید . با استفاده از این شرایط ، روسیه در نیمه دوم قرن نوزدهم معاهده آخال را بر ایران تحمیل نمود . روسها با اقدامات متجاوزانه خود پس از عهدنامه آخال نشان دادند به این معاهده بسنده نکرده و در پی پیشروی بیشتر در خاک ایران و شاید دراندیشه رسیدن به خلیج فارس هستند.