نام پژوهشگر: روحی هورفر
روحی هورفر مجتبی خاکپور
ترامادول یک داروی مسکن نسبتاً قوی بوده که جهت کنترل دردهای متوسط و شدید به کار می رود. مصرف این دارو به دلیل عوارض متنوعی که دارد باید همواره تحت کنترل بوده و نابجا استفاده نشود. عوارض گوناگونی از این دارو اعلام شده ولی یکی از مهمترین این عوارض، تشنج می باشد. تشنج ناشی از ترامادول شیوع نسبتاً پایینی داشته ولی بسیار خطرناک می باشد. میزان بروز تشنج ناشی از مصرف ترامادول دقیقاً مشخص نیست. این تحقیق جهت بررسی میزان بروز تشنج در مصرف کنندگان ترامادول در نیمه دوم سال 90 صورت گرفته است. مواد و روشها: در این طرح که به صورت مقطعی و بر روی 200 بیمار مبتلا به اولین نوبت تشنج مراجعه کننده به بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود در نیمه دوم سال 90 که رضایت شرکت در پژوهش حاضر را داشتند صورت گرفته است. بیماران پس از انجام معاینات لازم و تثبیت علائم حیاتی، پرسشنامه خودتنظیمی مجری را که شامل اطلاعات دموگرافیک، سابقه بیماری، مقدار و مدت مصرف ترامادول و سایر مواد (الکل و مواد مخدر) و دارویی بوده را تکمیل کرده و اطلاعات حاصل از معاینه نیز به آن اضافه شده است. اطلاعات هر بیمار وارد رایانه شده و به کمک نرم افزار آماری spss نگارش 16 و آزمونهای آماری مرتبط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این بررسی p<0.05 معنی دار در نظر گرفته شده است. یافته ها: در این پژوهش 200 نفر از کل225 بیمار مبتلا به اولین نوبت تشنج مراجعه کننده به بیمارستان امام حسین در نیمه دوم سال90درطرح شرکت نمودند. میانگین سنی بیماران 27/18 ± 8/44 سال (با دامنه 72-17 سال) بدست آمد. شایع ترین گروه سنی بیماران، گروه 40-31 سال با 35% بود. میانگین مدت زمان مصرف ترامادول 28/8 ± 15/14 ماه و میانگین مقدار مصرف ترامادول 75/29 ± 25/37 میلی گرم در روز بود. از بین بیماران 142 نفر (71%) مذکر و مابقی مونث بودند. مهمترین علت مصرف ترامادول، اعتیاد به مواد مخدر با 32% گزارش گردید. فراوانترین شغل بیماران کارگری با 5/31% بدست آمد. میزان مصرف ترامادول در بیماران تشنجی 5/8% بود و میزان استفاده از داروهای آرام بخش در 42%، مصرف مواد مخدر در 32% و الکل در 10% بیماران دیده شد. در این تحقیق مشخص شد بین میزان مصرف ترامادول با جنس مذکر (p<0.001)، گروه سنی 40-31 سال (p<0.003)، مصرف داروهای آرام بخش (p<0.001) و مصرف همزمان مواد مخدر (p<0.001) رابطه معنی داری وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: هر چند داروی ترامادول به عنوان یک مسکن قوی می تواند تا حدود زیادی دردهای متوسط و شدید را کاهش داده و باعث بهبودی آلام بیماران شود ولی به دلیل عوارض مهم و جدی مثل اعتیاد و وابستگی و همچنین تشدید تشنج، باید از مصرف بی رویه و بدون مجوز آن خودداری کرد. این تحقیق نشان داد شانس بروز عوارض به ویژه تشنج در کسانی که ترامادول را همراه با الکل، داروهای آرام بخش و مواد مخدر استفاده می نمایند بیشتر می باشد. پیشنهاد می شود جهت کسب نتایج بهتر برای بررسی میزان بروز تشنج ناشی از ترامادول، چنین تحقیقاتی چندین نوبت و با حجم نمونه بیشتر انجام گردد. کلمات کلیدی: ترامادول، تشنج، عوارض جانبی