نام پژوهشگر: آزاده پورویسه
آزاده پورویسه ابوالقاسم اسماعیلی
مطالعات اخیر به خوبی نشان داده اند که سلول های بنیادی عصبی می توانند از بافت مغز و مغز استخوان به دست آیند، اما دسترسی به این بافت ها بسیار مشکل می باشد و جداسازی این سلول ها از منبع قابل دسترس، می تواند گام بزرگی را در پیشبرد پزشکی مدرن و در جهت بهبود بیماری های تخریب کننده عصبی بردارد. مطالعات اخیر نشان داده اند که سلول های بنیادی عصبی می توانند در پالپ دندان، مشابه دستگاه عصبی مرکزی و مغز استخوان وجود داشته باشند. سلول های بنیادی پالپ دندان، سلول های پرتوانی هستند که از تاج عصبی منشا می گیرند و ویژگی های نورونی شامل تولید فاکتورهای نوروتروفیک از قبیل ngf،bdnf ،nt3 و nt-4/5را دارا می باشند. یکی از فاکتورهایی که احتمالا در تمایز سلول های بنیادی پالپ دندان به سمت سلول های عصبی دخیل است، نوروتروفین ها می باشند. آبشار های پیام رسانی مربوط به نوروتروفین ها با واسطه دو گروه مشخص از گیرنده ها هدایت می شوند که عبارتند از گیرنده های تیروزین کینازیtrka, trkb, trkc) ) که به طور اختصاصی به نوروتروفین ها متصل می شوند و گیرنده p75ntr (p75 neurotrophin receptor) که با تمایل یکسانی به همه نوروتروفین ها متصل می شود. با توجه به اهمیت بالای گیرنده های نوروتروفینی در عملکرد نوروتروفین ها در تکامل سلول های عصبی و نیز تاثیر میزان بیان این فاکتور ها در بیماری های تخریب کننده عصبی، در این پروژه ما به بررسی میزان کمی بیان گیرنده های نوروتروفینی در سلول های بنیادی پالپ دندان پرداختیم. برای نیل به این هدف ابتدا پرایمرهای اختصاصی گیرنده های نورتروفینی trka، trkb، trkc و p75 با استفاده از نرم افزار های اختصاصی طراحی شده، از سلول های بنیادی پالپ دندان در مراحل مختلف تمایز و با بهره گیری از rneasy mini kit، rna استخراج و سپس به cdna تبدیل شد و سپس با استفاده از دستگاه real time pcr، مقایسه کمی از سطوح بیان این ژن ها انجام شد. نتایج حاصل از real time pcr، افزایش بیان هر یک از گیرنده های نوروتروفینی را متناسب با افزایش بیان نوروتروفین های مربوطه، در طی تمایز سلول های بنیادی پالپ دندان به عصب نشان داد. با توجه به این موضوع می توان نتیجه گرفت که گیرنده های نوروتروفینی همراه با فاکتور های نوروتروفیک مربوط، در تمایز سلول های فوق نقش بسزایی داشته و می توان از آن ها در زمینه های بالینی و درمانی به خصوص در زمینه نورولوژی و اختلالات عصبی نظیر آلزایمر و پارکینسون استفاده کرد.