چکیده این مطالعه به منظور بررسی اثر استفاده از عصاره الکلی بره موم به همراه اسانس زیره سبز در جیره ی غذایی بر عملکرد، پاسخ سیستم ایمنی، خصوصیات لاشه و برخی از فراسنجه های خونی جوجه های گوشتی انجام گرفت. در این آزمایش تعداد 240 قطعه جوجه گوشتی یک روزه نژاد راس 308 در 24 قفس و هر قفس شامل 10 قطعه جوجه در قالب 4 گروه آزمایشی و 6 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. این مطالعه بصورت آزمایش فاکتوریل2×2 در قالب طرح کاملاً تصادفی در جیره های غذایی بر پایه ذرت و سویا شامل دو سطح عصاره الکلی بره موم (0 و 2/0 گرم در کیلوگرم) و دو سطح اسانس زیره سبز (0 و 8/0گرم در کیلوگرم) به مدت 6 هفته انجام گرفت. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماری sas با رویه glm تجزیه و تحلیل شدند و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن انجام شد. اضافه وزن، مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی در دو دوره 21-1 و 42-22 روزگی محاسبه شد. برای بررسی پاسخ ایمنی هومورال جوجه های در روزهای 16و31 به کلیه ی جوجه ها 1/0 میلی لیتر واکسن نیوکاسل تزریق گردید و در روزهای 31 و 41 خونگیری از یک قطعه جوجه به ازای هر تکرار انجام گرفت. شمارش تفکیکی گلبول های سفید در 42 روزگی انجام شد. در پایان دوره ی آزمایش، برای تعیین خصوصیات لاشه سه پرنده شبیه از نظر وزن زنده از هر گروه آزمایشی کشتار شد. در این مطالعه اثر متقابل بین عصاره الکلی بره موم و اسانس زیره سبز بر وزن نهایی و ضریب تبدیل غذایی در دوره های آغازین و رشد معنی دار بود. بیشترین و کمترین وزن بدن به ترتیب در گروه حاوی عصاره الکلی بره موم و شاهد مشاهده شد. استفاده از عصاره بره موم و اسانس زیره سبز بر مصرف خوراک معنی دار نبود. اثر عصاره بره موم و اسانس زیره سبز بر فراسنجه های خونی hdl، ldl، تری گلیسرید و اسیداوریک معنی دار نبود، اما اثرات متقابل آنها بر گلوکز، کلسترول و آلبومین معنی دار بود. بیشترین و کمترین میزان کلسترول به ترتیب در گروه شاهد و گروه حاوی اسانس زیره سبز مشاهده شد. اسانس زیره سبز و عصاره بره موم میزان آلبومین را در مقایسه با گروه شاهد افزایش دادند. نسبت هتروفیل به لنفوسیت در گروه حاوی عصاره بره موم در مقایسه با گروه شاهد کاهش معنی داری داشت. عصاره بره موم تیتر آنتی بادی بر علیه واکسن نیوکاسل را در روزهای 31 و 41 به طور معنی داری افزایش داد، اسانس زیره سبز بر تیتر آنتی بادی بر علیه واکسن نیوکاسل در روز 31 اثر معنی دار نداشت ولی در روز 41 باعث افزایش معنی دار آن گردید. استفاده از عصاره بره موم و اسانس زیره سبز بر خصوصیات لاشه معنی دار نبود. به طور کلی براساس نتایج این آزمایش، سطح 2/0 گرم در کیلوگرم عصاره بره موم و 8/0 گرم در کیلوگرم اسانس زیره سبز در جیره ی غذایی جوجه های گوشتی تأثیرات مثبتی بر عملکرد، سیستم ایمنی و فراسنجه های خونی داشت.