کشت گیاه گوار به دلیل غلظت بالای گالاکتامانان موجود در دانه آن می باشد که پس از استخراج این ماده صمغی، باقیمانده آن به عنوان کنجاله گوار شناخته شده و به علت درصد بالای پروتئین آن برای مصرف دام مناسب است. به منظور مقایسه کیفیت غذایی کنجاله گوار با کنجاله سویا در جیره گاوهای شیری هلشتاین آزمایشی در دو مرحله انجام گرفت. در مرحله اول آزمایش ترکیب شیمیایی این دو کنجاله مورد بررسی قرار گرفت. درصد پروتئین خام، چربی خام و خاکستر کنجاله گوار نسبت به کنجاله سویا کمتر بود ولی میزان adf و ndf کنجاله سویا نسبت به کنجاله گوار بیشتر بود. در مرحله دوم آزمایش اثر کنجاله ها بر پارامترهای میزان مصرف ماده خشک (کیلوگرم)، درصد قابلیت هضم مواد مغذی خوراک، فراسنجه های شکمبه ای، رفتارهای تغذیه ای، متابولیتهای خونی، تولید و ترکیبات شیر گاوهای شیرده هلشتاین مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمایش مرحله دوم 8 راس گاو شیری هلشتاین با روزهای شیردهی 10±55 روز پس از زایمان با تولید شیر ?±?1 کیلوگرم انتخاب شدند وبه طور تصادفی در چهار گروه دو راسی قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل جیره های حاوی ?، 4، 8 و12 درصد کنجاله گوار بجای کنجاله سویا جایگزین شد و همه جیره ها دارای پروتئین و انرژی یکسان بودند. آنالیز آماری داده ها بیانگر عدم وجود اختلاف معنی دار بین تیمارهای مختلف از نظر ماده خشک مصرفی (کیلوگرم) بود (05/0p>). درصد قابلیت هضم ماده خشک در بین تیمارها اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0p>). درصد قابلیت هضم پروتئین خوراک تیمار 12 درصد کنجاله گوار باعث افزایش معنی دار نسبت به تیمار شاهد شد (05/0p<). بین درصد قابلیت هضم ماده آلی، چربی خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و همچنین کربوهیدراتهای غیرفیبری خوراک تفاوت معنی داری مشاهده نشد (05/0p>). تیمارهای آزمایشی باعث اختلاف معنی داری بر روی ph شکمبه نشدند (05/0p>). اما تیمار آزمایشی با کنجاله گوار 12 درصد نسبت به تیمار شاهد باعث کاهش معنی دار مقدار ازت آمونیاکی تولید شده در شکمبه شد (05/0p<). تیمارهای آزمایشی چهارگانه نتوانست باعث تفاوت معنی دار در تولید اسیداستیک، اسیدپروپیونیک، اسید بوتیریک، اسیدوالریک، اسیدایزوبوتیریک، اسیدایزووالریک و کل اسیدهای چرب شکمبه شود (05/0p>). بین زمان صرف شده (دقیقه در طول 24 ساعت) برای عمل نشخوار، خوردن، جویدن و استراحت تفاوت معنی داری مشاهده نشد (05/0p>). تاثیر تیمارهای آزمایشی بر روی مقدار (میلی گرم بر دسی لیتر) گلوکز، ازت اوره ای، کلسترول، تری گلیسرید، پروتئین کل و آسپارتات ترانس آمیناز خون معنی دار نبود (05/0p>). اثر تیمارهای آزمایشی بر روی تولید و ترکیبات شیر معنی دار نبود (05/0p>). با توجه به وجود تشابهات زیاد ارزش غذایی کنجاله گوار با کنجاله سویا و همچنین نتایج پژوهش حاضر کنجاله گوار می تواند جایگزین مناسبی برای بخش پروتئینی جیره باشد. کلمات کلیدی: کنجاله گوار، گاوشیری هلشتاین، متابولیت های خونی، فراسنجه های شکمبه ای و قابلیت هضم