با هدف شناسایی و بررسی اکولوژیک خیارهای دریایی سواحل استان بوشهر، نمونه برداری از 4 ایستگاه جلالی، هلیله، اُلی و نایبند به طور مستقیم و طی پیمایش ساحل در نواحی جزر و مدی با تاکید بر بسترهای سنگی و صخره ای انجام شد. دو گونه ی holothuria parva (krauss in lampert, 1885) و holothuria arenicola (semper, 1868) که هر دو از خانواده holothuriidae و راسته aspidochirotida بودند شناسایی شدند. گونه h. arenicola نسبت به گونه h. parva از فراوانی کمتری برخوردار بود. گونه ی h. parva در ایستگاه اُلی از تابستان تا زمستان از لحاظ فراوانی افزایش نشان داد و از زمستان تا بهار کاهش یافت، درحالیکه گونه ی h. arenicola در همین ایستگاه در پائیز نسبت به تابستان کاهش یافته و سپس در زمستان به بیشترین میزان خود رسید و مجدداً در فصل بهار کاهش یافت. همچنین، در ایستگاه های جلالی و هلیله در تمام طول نمونه برداری نمونه ای یافت نشد و در ایستگاه نایبند نیز فراوانی گونه ها دائماً در طول مطالعه کاهش یافت و نهایتاً در فصل بهار گونه ای یافت نشد. بررسی های آماری نشان می دهد که تغییرات تراکم در بین فصول مطالعاتی اختلاف معنی داری ندارد و تنها در ایستگاه نایبند و بین فصول زمستان و بهار که فاقد نمونه بودند با دو فصل دیگر اختلاف معنی دار وجود داشت که می توان تغییرات در بستر را عامل تغییر در فراوانی گونه های نایبند معرفی کرد. رابطه ی طول و وزن گونه ها نشان می دهد که گونه ها رشد آلومتریک منفی داشته اند. ضریب آلومتریک در رابطه طول و وزن گونه ها دارای شیب خط کمی بود. شاخص ضریب وضعیت با طول گونه ها رابطه ای نشان نداد. شاخص های تنوع و غنای گونه ای در هر دو منطقه‏ی اُلی و نایبند از تابستان 90 به سمت بهار 91 همواره در حال کاهش بود. محاسبه شاخص پراکنش گونه های خیار دریایی حاکی از پراکندگی تجمعی تمام گونه های بدست آمده در تمام فصول می باشد. با مطالعه ریخت شناسی و بافتی اندام درخت تنفسی مشخص شد با وجود اختلافات جزئی بین دو گونه، ساختار درخت تنفسی در گـونه های h. parva و h. arenicola همانند اکثر هولوتورین ها می باشد.