کادمیوم از جمله فلزات سنگین شایع وارد شده به دریای خزر و اکوسیستم های رودخانه ای اطراف آن است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات غلظت های تحت کشنده کادمیوم بر ساختار بافت آبشش و برخی پارامترهای خونی ماهی استرلیاد بود. 60 قطعه ماهی با میانگین وزنی 95/0±69/41 گرم و میانگین طولی 14/0±98/23 سانتی متر در 4 گروه با 3 تکرار تقسیم شدند. ماهیان در گروه های صفر (شاهد)، 16، 32 و 64 میکروگرم در لیتر کادمیوم به مدت 21 روز در تانک های 95 لیتری تحت شرایط آزمایشگاهی نیمه ثابت قرار گرفتند. در طی آزمایش فاکتورهای فیزیکو شیمیایی آب شامل اکسیژن محلول، درجه حرارت، ph، ec، نیترات، فسفات، قلیائیت و سختی سنجش شد. در پایان دوره خونگیری از ناحیه ساقه دمی ماهی با استفاده از ماده ضد انعقاد edta پنج درصد صورت پذیرفت و بافت آبشش برای مطالعات آسیب شناسی در محلول بوئن تثبیت و به روش مرسوم هماتوکسیلین ائوزین مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادکه بافت آبشش متحمل تغییرات متعددی همچون هیپرپلازی، هیپرتروفی و ادم سلول های اپیتلیال رشته های آبششی، نکروز رشته ها و تیغه های ثانویه آبششی، حلقه شدن تیغه های ثانویه و همجوشی رشته ها و تیغه های ثانویه آبششی شده است. شدت تغییرات وارده به بافت آبشش متناسب با افزایش غلظت کادمیوم، افزایش یافت به طوری که بیشترین تغییرات آسیب شناسی در ماهیان تیمار شده با غلظتg/lµ64 در مقایسه با گروه شاهد مشاهده شد. پارامترهای خون شناسی شامل شمارش گلبول های قرمز و سفید، هماتوکریت، هموگلوبین، شاخص های ثانویه خون شناسی شامل متوسط حجم گلبول قرمز(mcv) ، میانگین هموگلوبین هر گلبول قرمز (mch) و میانگین غلظت هموگلوبین گلبول قرمز (mchc)، شمارش افتراقی گلبول های سفید و نسبت گلبول سفید به گلبول قرمز اندازه گیری شدند. به طوری کلی نتایج نشان داد که از بین فاکتورهای مورد بررسی، تنها دو شاخص هماتوکریت و هموگلوبین در گروه های تیمار شده با 32 و 64 میکروگرم در لیتر کادمیوم در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری افزایش یافته بود (05/0p<). سایر فاکتورهای خون شناسی تفاوت معنی داری را در بین گروه های مختلف آزمایشی نشان نداد (05/0p>). این نتایج بیانگر اثر مخرب کادمیوم محلول در آب در غلظت های تحت کشنده در ایجاد تغییرات آسیب شناسی بافت آبشش و فاکتورهای خون-شناسی ماهی استرلیاد است.