راهها در عصر حاضر از از اجزاء مهم و زیرساخت ها ی اصلی زندگی نوین و توسعه کشورها به شمار می آیند. به تجربه ثابت شده است بدون وجود شبکه ای گسترده و به هم پیوسته ازراههای ارتباطی بین شهری دست یابی به توسعه و پیشرفت بسیار دشوار خواهد بود . اما این امر زمانی که یک مسیر ارتباطی ویک کریدور حساس منطقه ای و فرا منطقه ای از میان یک شهر می گذرد سبب مشکلات و به تبع آن مزایایی برای منطقه مورد نظر خواهد شد این وضعیت دو گانه در اغلب شهرهای میان راهی ایران و جهان وجود دارد . جاده خرم آباد –پلدختر از مهم ترین و حساس ترین راههای ارتباطی کشور می باشد و برای سالهای زیادی به عنوان شاهراه ارتباطی میان مرکز و نواحی شمالی کشور با استان های استراتژیک و نفت خیز جنوبی بوده است و به ویژه به عنوان دروازه استان خوزستان محسوب می شده است. این مسیر ارتباطی علی رغم زیبایی های طبیعی، بسیار پر پیچ و خم و خطرناک بوده و هر ساله هزینه های زیادی (جانی و مالی ) را موجب می شد. برای بهبود وضعیت تردد ماشین آلات و همچنین تکمیل کریدور شمال به جنوب، به عنوان یکی از اهداف وزارت راه و ترابری احداث آزاد راه خر م آباد- پل زال که از میان صعب العبور ترین و بکر ترین نقاط رشته کوههای زاگرس می گذشت در دستور کار وزارت راه و ترابری قرار گرفت.این آزادراه از 20کیلومتر پس از خرم آباد آغاز شده و تا پل زال که مرز استان خوزستان با لرستان است ادامه می یابد.اما پس از احداث آزادراه شهرستان پلدختر که در مسیر جاده قدیم قرار داشت با کاهش حجم رفت و آمد تحت تاثیر قرار گرفت، در این پایان نامه به دنبال آن خواهیم بود که این آزادراه چگونه و به چه شکل نظام سکونتگاهی و وضعیت اقتصادی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر احداث این آزادراه در الگوی فضایی نظام های سکونتگاهی می باشد که به عنوان نمونه شهرستان پلدختر مورد بررسی قرار گرفته است. شهرستان پلدختر جنوبی ترین شهر استان لرستان و هم مرز با خوزستان می باشد.بر مبنای یافته های تحقیق که در آن از مدل های آماری استفاده شده است احداث این آزادراه سبب کاهش درآمد افراد ساکن در ناحیه بلافصل جاده قدیم و ایجاد جریان های مهاجرتی به سمت روستاهای بزرگتر و شهرهای اطراف گردیده است. واژگان کلیدی:تحلیل فضایی،آزادراه، برنامه ریزی حمل ونقل،نظام سکونتگاهی،مدل تحلیل عاملی،خرم آباد،پلدختر