نام پژوهشگر: رسول توکلی
رسول توکلی سپیده اربابی بیدگلی
ارسنیک یکی از شبه فلزهای سمی است که گونه معدنی و سه ظرفیتی، سمی ترین و شایع ترین گونه آن است. مهمترین منبع آن، فعالیت های هیدروترمال (منشا طبیعی) است. یکی از مهمترین راه هایی که این فلز پتانسیل ورود به بدن انسان و ایجاد عوارض بهداشتی را دارد، همراهی آن با آب آشامیدنی است. ارتباط میان بیماری پای سیاه، سرطان پوست، ریه، مثانه، کلیه، کبد و روده بزرگ، در اثر مصرف آب آلوده به آرسنیک به اثبات رسیده است. با توجه به فعالیت های آتشفشانی کوه های سهند و سبلان در دوره کواترنر در شمال غربی کشور که سبب افزایش ارسنیک در آب های زیرزمینی شده و همچنین نرخ بالای انواع سرطان و به خصوص سرطان مثانه در شهرستان مشکین شهر، از منابع آبی 88 روستا و 5 شهر شهرستان مشکین شهر نمونه برداری انجام شد و این نمونه ها از نظر حضور فلزاتی چون ارسنیک، آلومینیوم، بور، کروم، جیوه، کادمیوم، سرب، باریم و آنتی موان با استفاده از دستگاه icp-ms مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارسنیک در تمامی نمونه ها حضور دارد و مقدار آن در 15 نمونه روستایی و یک نمونه شهری نیز بالاتر از حد مجاز تعیین شده (ppb10( از سوی who و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است. همچنین مقدار فلزاتی چون آلومینیوم،بور،کروم و آنتیموان در تعدادی از نمونه ها فراتر از حد مجاز است و مقدار فلزات دیگری چون باریم، سرب، کادمیوم و جیوه در هیچ یک از نمونه ها بیشتر از حد مجاز نیست. با توجه به آن که منبع آلودگی و جمعیت در معرض خطر (11710 نفر (8% از جمعیت کل شهرستان))، پیشنهاد می شود که منابع آبی سالم منطقه شناسایی و با منابع آلوده جایگزین شود و سازمان های مربوطه نیز منابع آبی روستاها و شهرهای شهرستان مشکین شهر را از نظر حضور فلزات سنگین و به خصوص ارسنیک و آنتی موان پایش و کنترل کنند.