نام پژوهشگر: معصومه محمدی سروستانی
معصومه محمدی سروستانی رضا قشلاقی
محدودیت ذخایر سوخت های فسیلی، رشد جمعیت، روند فزاینده تقاضا برای استفاده از سوخت های فسیلی، افزایش جهانی قیمت نفت، افزایش غلظت دی اکسید کربن و عوارض ناشی از آن به ویژه گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوا از جمله عواملی هستند که محققان را بر آن داشته اند تا جایگزینی مناسب برای سوخت های فسیلی در نظر گیرند. در این راستا، منابع انرژی تجدید پذیر بهترین راه حل جهت دستیابی به منابع انرژی پایدار معرفی می شوند. بیودیزل یکی از منابع تجدید پذیر و پاک انرژی است که از منابع مختلف گیاهی یا حیوانی حاصل می گردد. ریز جلبک به دلیل محتوای لیپید بالا و رشد سریع یکی از مهمترین منابع تولید بیودیزل معرفی می شود. با این وجود هزینه تولید بالا، کاربرد وسیع ریزجلبک ها را برای تولید بیودیزل محدود می کند. در این مطالعه به منظور تولید اقتصادی بیودیزل، از فاضلاب موجود در حوضچه ته نشینی نهایی کارخانه شیر پگاه خراسان، جهت تغذیه ریزجلبک و تهیه مایه تلقیح استفاده شده است. مایه تلقیح از کشت ریزجلبک های بومی در بهترین محیط کشت تهیه شد. بدین منظور از کشت مایع و جامد ریزجلبک های بومی در محیط کشت های n8، sh-4 و bg11 استفاده گردید. بهترین محیط کشت جهت تولید بیودیزل از مقایسه دانسیته نوری، میزان لیپید و بهره وری لیپید تعیین شد. بالاترین میزان لیپید، دانسیته نوری و بهره وری لیپید در محیط کشت bg11 مشاهده شد و میزان آن به ترتیب برابر با g.l-1 99/43، 87/5 و mg.l-1.d-1 62 اندازه گیری شد. سپس به منظور بررسی عوامل مختلف محیط کشت bg11 بر فاضلاب، اجزای تشکیل دهنده این محیط کشت در سه دسته a(سدیم کربنات )، b(ترکیبات شیمیایی محیط کشت bg11) و c (محلول فلزات معدنی) تقسیم بندی شده و به آن اضافه گردید. بنابراین محیط کشت های مختلفی جهت رشد ریزجلبک ایجاد شد. میزان رشد، زی توده، محتوای لیپید، بهره وری لیپید، بهره وری زی توده و تعداد سلول در این محیط کشت ها تحت میزان شدت نور و شرایط عملیاتی یکسان با محیط کشت فاضلاب و bg11 مقایسه شدند. ماکزیمم میزان دانسیته نوری، تعداد سلول، زی توده، بهره وری لیپید و محتوای لیپید در محیط کشت bg11 حاصل شد. میزان این کمیت ها به ترتیب برابر با 62/4، 108 × 58/5، mg.l-1 1960، mg.l-1.d-1 196 و 67 درصد اندازه گیری شد و بالاترین بهره وری زی توده به میزان mg.l-1.d-1 346 در محیط کشت 4 (فاضلاب+ bg11) تعیین شد. علاوه بر این از مقایسه ماکزیمم میزان کمیت های مورد اندازه گیری در محیط کشت های 1 (فاضلاب)، 2 (فاضلاب + دسته c)، 3 (فاضلاب + دسته a + دسته c ) و 4 (فاضلاب + دستهa + دسته b + دستهc ) این نتایج حاصل گشت که افزودن دسته a و b به فاضلاب سبب افزایش دانسیته نوری شده و تأثیر دسته a در افزایش دانسیته نوری نسبت به دسته b بیشتر است، افزودن دسته c به فاضلاب سبب افزایش تعداد سلول گردیده است، افزودن دسته a و c به فاضلاب محتوای لیپید را زیاد کرده و تأثیر دسته c از دسته a در جهت افزایش محتوای لیپید بالاتر است و بهترین دسته جهت افزایش بهره وری لیپید، زی توده و بهره وری زی توده دسته b بوده با این وجود دسته c نیز در افزایش میزان این کمیت ها موثر است.